Έργα υποδομών βραχείας αποκατάστασης, ύψους 500-600 εκατ. ευρώ, τα οποία αφορούν κυρίως στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο και στην αποκατάσταση γεφυρών, θα συμπεριληφθούν στο Εθνικό Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης κατόπιν αναθεώρησής του, είπε ο Χρήστος Σταϊκούρας, με στόχο την αποκατάσταση της προβασιμότητας στις πληγείσες από την κακοκαιρία Daniel περιοχές.
Χρήστος Σταϊκούρας από το Economist στη ΔΕΘ
Αυτό γνωστοποίησε από το βήμα του συνεδρίου του Economist στο πλαίσιο της 87ης ΔΕΘ, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών (ΥΜΕ), Χρήστος Σταϊκούρας, ενώ παράλληλα επισήμανε ότι στην ίδια κατεύθυνση θα συμβάλει η ψήφιση της διάταξης με την οποία επιτρέπεται στο ΥΜΕ να αναλάβει τον σχεδιασμό, την ανάθεση και εκτέλεση επειγόντων έργων αποκατάστασης σε περιοχές που έχει συντελεστεί φυσική καταστροφή.
Ο συγκεκριμένος είναι ο πρώτος άξονας μεταξύ των τριών, επί των οποίων η κυβέρνηση οφείλει να δράσει με «ταχύτητα, σχέδιο και ασφάλεια», όπως επισήμανε ο υπουργός.
Ο δεύτερος άξονας αφορά την υλοποίηση νέων έργων, ακόμα και με εκ βάθρων επανασχεδιασμό ή κατασκευή νέων υποδομών, πιο ανθεκτικών σε δυσμενέστερες καταστάσεις, για να μετριαστούν -στο μέτρο του εφικτού- μελλοντικοί πιθανοί κίνδυνοι.
Για την υλοποίηση των συγκεκριμένων παρεμβάσεων σε αυτό το πεδίο θα απαιτηθούν, όπως είπε, πρόσθετοι χρηματοδοτικοί πόροι, περισσότεροι από ό,τι στο παρελθόν, μέσα και από την αξιοποίηση επιλέξιμων, μελλοντικά, χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ και εθνικών πόρων.
Και ο τρίτος άξονας αφορά στον έλεγχο και τη συντήρηση υφιστάμενων έργων, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειάς τους. Για παράδειγμα, στο «μέτωπο» των γεφυρών, οι οποίες παρότι αποτελούν μόλις το 2-3% των χιλιομέτρων του οδικού δικτύου αντιπροσωπεύουν το 30% του κόστους κατασκευής, «συντάξαμε Εθνικό Μητρώο Γεφυρών, Εθνικό Εγχειρίδιο Επιθεώρησης και Αξιολόγησης και Κανονισμό Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών».
Πρόσθετοι χρηματοδοτικοί πόροι για νέα έργα υποδομών
«Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, σε εφαρμογή νόμου του 2022, θα εκδοθεί υπουργική απόφαση για την έγκριση του Κανονισμού και τη συγκρότηση διοικητικής αρχής γεφυρών, η οποία θα εποπτεύει την εφαρμογή και τήρηση κανόνων σε όλες τις γέφυρες με άνοιγμα μήκους άνω των 6 μέτρων. Μετά την έκδοση της υπουργικής απόφασης, ξεκινά η άμεση εφαρμογή του κανονισμού προς διενέργεια περιοδικών επιθεωρήσεων και αξιολόγησης της υφιστάμενης κατάστασης» σημείωσε και πρόσθεσε ότι με την ενεργοποίηση του εθνικού μητρώου ξεκινά και η καταγραφή τους από τους αρμόδιους φορείς.
Ο υπουργός επισήμανε ότι το πλήθος των πρωτόγνωρων φυσικών καταστροφών του τελευταίου διαστήματος, έχει οδηγήσει σε τραγικές ανθρώπινες απώλειες και σε βαρύ κοινωνικό, περιβαλλοντικό, οικονομικό και παραγωγικό αντίτιμο, «ως αποτέλεσμα μιας νέας πραγματικότητας, που πρέπει καταρχάς να αποδεχτούμε και να να αντιμετωπίσουμε με ενσυναίσθηση, ρεαλισμό, σωστό σχεδιασμό και αποφασιστικότητα».
Έκανε μάλιστα τρεις βασικές -όπως είπε- διαπιστώσεις για τη νέα πραγματικότητα.
Πρώτον, αυτή συνοδεύεται από πολυάριθμες απειλές, που αφορούν όλον τον πλανήτη. Τουρκία, Βουλγαρία, Ισπανία, Ιταλία, Σλοβενία, Λιβύη, Αυστρία, Καναδάς, Νότια Κορέα, Μεξικό πλήττονται από πολύ σοβαρές φυσικές καταστροφές. Σύμφωνα με επιστήμονες, είπε, προς το τέλος του αιώνα τα ζεστά σήμερα καλοκαίρια θα είναι τα δροσερότερα τότε, ενώ η μέση θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο, με αποτέλεσμα τη γενικευμένη κλιματική αστάθεια σε όλες τις περιοχές του πλανήτη, ανάμεσα τις οποίες η Μεσόγειος, το κλιματικό hot spot, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.
Δεύτερον, επισήμανε ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλληλοτροφοδοτούνται, με τη συχνότητα εναλλαγής τους να ενισχύεται. Τους ισχυρούς καύσωνες και τις μέγα πυρκαγιές διαδέχονται οι πιο καταστροφικές καταιγίδες και πλημμύρες.
Τρίτον, ο χρόνος επανάληψης ακραίων φαινομένων πυκνώνει και οι καταστροφές γίνονται μεγαλύτερες. «Με την κακοκαιρία “Ιανός”, πριν από τρία χρόνια, πλημμύρισαν 243.000 στρέμματα, με τον “Daniel”, βάσει στοιχείων προ τεσσάρων ημερών, έχουμε ξεπεράσει τα περίπου 720.000 στρέμματα. Η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με αυτή τη νέα πραγματικότητα, σε μεγαλύτερη ένταση και έκταση σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, ιδίως η Θεσσαλία και τμήματα της Στερεάς Ελλάδας, με κόστος βαρύ σε ανθρώπινες ζωές, περιουσίες, φυτικό και ζωικό κεφάλαιο και υποδομές, που ακόμα δεν είναι πλήρως καταγεγραμμένο. Στο πεδίο των υποδομών, οι καταστροφές είναι χωρικά και δομικά εκτεταμένες» είπε.
Οι ζημίες στις υποδομές
Στα οδικά δίκτυα, ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε πολύ σημαντικές ζημίες, τόσο στο εθνικό όσο και στο αστικό, επαρχιακό και αγροτικό. Μεταξύ αυτών, έντονες καθιζήσεις οδοστρώματος έως πλήρως αποδόμηση υπόβασης δρόμου, κατολισθήσεις, καταστροφές πρανών επιχωμάτων και ορυγμάτων οδών.
Στις γέφυρες, μεγάλο πλήθος αυτών, επί εθνικού και τοπικού δικτύου πληγεισών περιοχών υπέστη σημαντικές βλάβες ή ολοσχερή καταστροφή.
Σημαντικές είναι οι βλάβες σε αποστραγγιστικά δίκτυα και αντιπλημμυρικά έργα, ενώ σοβαρότατες αναδεικνύονται οι ζημίες στο σιδηροδρομικό δίκτυο, όπου υπάρχουν ζημίες σε σημαντικό εξοπλισμό περίπου 30 ισόπεδων διαβάσεων, σε τμήμα της υποδομής και της επιδομής, στη θεμελίωση μεγάλου αριθμού γεφυρών, σε εξοπλισμό σηματόδοτησης και τηλεδιοίκησης και σε σιδηροδρομικούς σταθμούς.
Οι δημόσιες κτηριακές υποδομές, τέλος, υπέστησαν σημαντικές καταστροφές, η ακριβής έκταση των οποίων διαπιστώνεται μέσω αυτοψιών από τεχνικά κλιμάκια του ΥΜΕ και εποπτευόμενων φορέων που έχουν ήδη ξεκινήσει. Ενδεικτικά ανέφερε ότι ο εποπτευόμενος φορέας ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΕ ξεκίνησε ήδη αυτοψίες στα σχολεία των πληγεισών περιοχών.
