Η παράδοση του πορίσματος της 12μελούς επιτροπής σοφών στον υπουργό εργασίας κ. Γ. Κατρούγκαλο και στους κοινωνικούς φορείς την Πέμπτη, θα σημάνει την έναρξη ενός κύκλου ανατροπών και περικοπών στην κοινωνική ασφάλιση ο οποίος θα ολοκληρωθεί με την εφαρμογή του νέου συστήματος από 1/1/2016.
Το νέο ασφαλιστικό που θα εισηγηθεί η επιτροπή θα μετατρέπει το αναδιανεμητικό σύστημα σε κεφαλαιοποιητικό με βάση τις ατομικές μερίδες και κανόνες νοητής κεφαλαιοποίησης για όσους μπαίνουν στο σύστημα από δω και πέρα , δηλαδή για όσους πρωτοασφαλιστούν από την 1/1/2016.
Η δομή της νέας σύνταξης θα βασίζεται στις εισφορές του ασφαλισμένου + τη βασική σύνταξη που θα χορηγείται στα 67, πιθανόν με εισοδηματικά κριτήρια ( δηλαδή εξασφάλιση εθνικής σύνταξης μόνο για τους πένητες ) ενώ θα δίνεται η δυνατότητα συμπληρωματικών παροχών από επαγγελματικά ταμεία και την ιδιωτική ασφάλιση. Η επικουρική σύνταξη θα ενσωματωθεί στην κύρια με στόχο να εξαερωθεί σε λίγα χρόνια καθώς καταργείται η χρηματοδότηση των επικουρικών ταμείων από το ΑΚΑΓΕ. Το ενιαίο επικουρικό ταμείο δε φαίνεται να αποφύγει άμεσα μεσοσταθμικές μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις 5% , κάτι αν συνεχιστεί θα οδηγήσει σε λίγα χρόνια στην κατάργησή του και την ενσωμάτωση του στο ΙΚΑ.
Το νέο ποσοστό αναπλήρωσης της σύνταξης θα οδηγήσει σε εξόντωση τη μελλοντική γενιά συνταξιούχων αφού δε θα υπερβαίνει το 55% ( κύρια και επικουρική) από 70% που είναι σήμερα.
Η επιτροπή θα διατυπώσει την άποψη ότι το νέο σύστημα δε μπορεί τεχνικά να εφαρμοστεί για τους παλαιότερους ασφαλισμένους . Θεωρητικά θα ισχύσει μια μεγάλη μεταβατική περίοδος προκειμένου το νέο σύστημα να «κουμπώσει» με το v.3863 ο οποίος θα εφαρμοστεί για τους παλαιότερους «επικαιροποιημένος» επί τα χείρω . (το πρώτο τμήμα σύνταξης έως 31.12.2010 υπολογίζεται με τον ισχύοντα τρόπο ενώ το δεύτερο τμήμα από το 2011 και μέχρι την ημερομηνία εξόδου υπολογίζεται με μικρότερους συντελεστές και με βάση τις εισφορές όλου του ασφαλιστικού βίου) .Στόχος είναι οι μειώσεις έως 20% που επέφερε ο ν.3863 στις συντάξεις ιδιωτικού αλλά και δημοσίου τομέα πλέον (μετά τη ψήφιση των προαπαιτούμενων) σε βάθος χρόνου ( μετά το 2023) να έρθουν νωρίτερα προκειμένου να «ανασάνει» το σύστημα.
Υπηρεσιακοί παράγοντες έχουν εισηγηθεί το νέο μοντέλο να ισχύσει για τους ασφαλισμένους μετά το 2002 που υπάρχει πλήρες μηχανογραφημένο σύστημα και θα μπορούν ευκολότερα οι εισφορές να τοποθετηθούν σε ατομικές μερίδες.
Το νέο ασφαλιστικό δεν θα αφήνει παράθυρα για συνταξιοδότηση πριν τα γενικά όρια ηλικίας ενώ θα θεσπιστούν ενιαίοι και πλήρως ανταποδοτικοί κανόνες εισφορών και παροχών για όλα τα ταμεία που θα εξισώνουν προς τα κάτω τις παροχές στα πρότυπα του ΙΚΑ. Αυτό σημαίνει ότι όσοι ασφαλισμένοι ,κυρίως των ειδικών ταμείων ,διατηρούσαν κάποια προνόμια θα τα χάσουν καθώς θα εφαρμοστεί ένας ενιαίος η δύο το πολύ τρόποι υπολογισμού των συντάξεων.
( Ένας για τους μισθωτούς και ένας για τους αυταπασχολούμενους ). Η επιτροπή έχει κάνει ειδική μνεία σε ομάδες ασφαλισμένων ( ΔΕΗ-ΟΤΕ) που πλήρωναν εισφορές τριπλάσιες από τους ασφαλισμένους τους ΙΚΑ , διατυπώνοντας την άποψη ότι θα ήταν αδικία σ΄ αυτές τις κατηγορίες να μειωθούν οι παροχές . Ωστόσο το νέο σύστημα θα ισχύσει για τους μελλοντικούς ασφαλισμένους που θα καταβάλουν και μειωμένες εισφορές.
Η επιτροπή δεν έχει προχωρήσει στην «ποσοτικοποίηση» του νέου συστήματος , κάτι που κάνει ήδη η εθνική αναλογιστική αρχή ,προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί μνημονιακοί στόχοι.
Παράλληλα ,για να μην σηκώσουν μόνο οι μελλοντικοί συνταξιούχοι το αβάσταχτο βάρος των αλλαγών , σχεδιάζεται να μπει μαχαίρι κλιμακωτά από 11% στις συντάξεις πάνω από 1000 έως και 18% στις υψηλότερες συντάξεις πάνω από 2000 ευρώ. 15% . Η απόφαση για το « βάθος» το μαχαιριού θα ληφθεί όταν ολοκληρωθεί η ποσοτικοποίηση των αλλαγών με στόχο να καλυφθεί η δέσμευση για εξοικονόμηση 1,8 δις ευρώ το 2016 από τις συνταξιοδοτικές δαπάνες+ 4,2 δις για την αποκατάσταση των υψηλότερων συντάξεων μετά την απόφαση του ΣτΕ.
Η κυβέρνηση καθώς είναι αδύνατον να επιστρέψει αυτό το υπέρογκο ποσό , θα «επαναδιατυπώσει » τις περικοπές του 2012 ( κατάργηση δώρων και μειώσεις σε συντάξεις πάνω από 1000 ευρώ) με τη νέα ποσοστιαία περικοπή που θα επιβάλει.
Το σίγουρο είναι ότι τα επόμενα χρόνια δε θα υπάρχουν συντάξεις πάνω από 1000 ευρώ ,με κρατική χρηματοδότηση. Δηλαδή ένας συνταξιούχος που έπαιρνε το 2009 2.500 ευρώ και τώρα μετά από 6 συνεχείς μειώσεις παίρνει 1150 ευρώ , θα πρέπει να περιμένει ότι το υπερβάλλον ποσό των 150 ευρώ αργά η γρήγορα θα περικοπεί.
