Μετά τα παζάρια που γίνονται στο Brussels Group κυβέρνηση και δανειστές γράφουν και μοντάρουν τα νέα μέτρα στο πολυνομοσχέδιο που ετοιμάζεται για να κλείσει άμεσα συμφωνία.
Για να κλειδώσει άμεσα η ενδιάμεση συμφωνία (στο παρά ένα σχεδόν μιας στάσης πληρωμών), αλλά και για να αντιμετωπίσει τις πιέσεις για οριζόντια μέτρα, η κυβέρνηση δέχεται να πάρει και νέα μέτρα που πλήττουν ακόμα και τη μεσαία τάξη, με εισοδήματα των 30.000 ευρώ τον χρόνο. Ολα γίνονται υπό την πίεση της ανάγκης, καθώς λεφτά υπάρχουν μόνο για μισθούς και όχι για το ΔΝΤ, στο οποίο πρέπει να καταβληθεί δόση 1 δισ. ως τις 12 Μαΐου. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις επαφές που είχε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με την κυρία Ανγκελα Μέρκελ, η καγκελάριος του είπε ότι αν πάρει κάποια μέτρα η κυβέρνηση οι δανειστές θα δεχτούν με μία ενδιάμεση συμφωνία να παράσχουν μικρή βοήθεια και τα υπόλοιπα θα συζητηθούν τον Ιούνιο στη μεγάλη διαπραγμάτευση.
Η πιο σκληρή φάση Μετά από τρεις μήνες τσακωμών και αντεγκλήσεων με τους δανειστές, οι κύριοι Γιάνης Βαρουφάκης, Γιάννης Δραγασάκης, Ευκλείδης Τσακαλώτος αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, παραδέχτηκαν την περασμένη Τετάρτη πως «κάναμε λάθη». Από την επομένη κιόλας ξεκίνησε μία διαπραγμάτευση τύπου τρόικας με τους εκπροσώπους των δανειστών (αλλά και στις Βρυξέλλες υπό τον κ. Γιώργο Χουλιαράκη αντί του κ. Βαρουφάκη) και στο Μέγαρο Μαξίμου διαβλέπουν ότι μέσα σε μόλις 5-6 εικοσιτετράωρα θα καταφέρουν όσα δεν κατάφεραν στους πρώτους τρεις μήνες της διακυβέρνησης.
Λίγο πριν τα αποκαλυπτήρια του τελικού νομοσχεδίου με τα μέτρα που δεσμεύεται να φέρει άμεσα προς ψήφιση, η κυβέρνηση βγάζει άσο από το μανίκι με έκτακτη εισφορά που θα πληρώσουν οι 500 πιο πλούσιοι φορολογούμενοι της χώρας. Βάζει όμως στο τραπέζι και διατήρηση ή διεύρυνση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης, στοχοποιώντας και τα μεσαία εισοδήματα.
Την ώρα αυτή στο τραπέζι της συζήτησης με τους θεσμούς βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες:
Α. Φορολογικά μέτρα
1. Εκτακτη εισφορά 1,5%
Θα επιβληθεί σε 500 φορολογουμένους που δηλώνουν τα υψηλότερα εισοδήματα στην Εφορία. Επιδιώκεται να εισπραχθούν έως 200 εκατ. ευρώ από επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα.
2. Εισφορά αλληλεγγύης
Οχι μόνο δεν θα καταργηθεί η έκτακτη εισφορά 1%-5% που είχε επιβληθεί τα προηγούμενα χρόνια σε όσους έχουν εισοδήματα από 12.000 ευρώ και άνω τον χρόνο, αλλά σχεδιάζεται και να αυξηθεί κατά 30% τουλάχιστον για όσους βγάζουν 30.000 και πάνω! Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε θεσπίσει για φέτος έκπτωση 30% στην εισφορά αυτή, σε σχέση με όσα πληρώναμε έως το 2014. Γι’ αυτό γίνεται ήδη στους μισθούς παρακράτηση κατά 30% μικρότερη σε σχέση με πέρυσι. Η μείωση, όμως, σχεδιάζεται να ακυρωθεί και μάλιστα αναδρομικά. Χωρίς τις εκπτώσεις 30%, όσοι βγάζουν π.χ. 2.500 ευρώ τον μήνα, θα πληρώσουν φέτος εισφορά 600 ευρώ, αντί για 400 που θα όφειλαν κανονικά. Θα επιβαρυνθούν δηλαδή τουλάχιστον κατά 200 ευρώ και δεν αποκλείεται αναδρομική κατάργηση της έκπτωσης για όλους ή να αλλάξει όλη η κλίμακα με μεγαλύτερες επιβαρύνσεις.
3. Φόροι διακοπών
■ Τέλος διανυκτέρευσης 3%-5% (ή από 1 ως 5 ευρώ) την ημέρα σε πολυτελή καταλύματα πολλών αστέρων στα νησιά του Αιγαίου. Αυτό προτείνεται αντί για αύξηση του ΦΠΑ από 16% σε 23%, που ενδέχεται όμως να μην αποφευχθεί. Επίσης, για νησιά κάτω των 3.100 ή 4.100 κατοίκων, επιβολή μικρότερου τέλους διανυκτέρευσης, όπως ο φόρος παρεπιδημούντων που ίσχυε παλιά.
■ 3% φόρος επί του τζίρου σε μπαρ, νυχτερινά κέντρα και πολυτελή εστιατόρια στα νησιά του Αιγαίου, αλλά μόνο στη διάρκεια της θερινής σεζόν.
4. Φόροι πολυτελείας
■ 6% σε κοσμηματοπωλεία, ακριβά είδη ρουχισμού και έργα τέχνης, που θα ισχύει σε όλη την Ελλάδα.
■ Διατήρηση και αύξηση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης από 10% σε 13%, σε Ι.Χ. μεγάλου κυβισμού (από 1.929 κυβικά εκατοστά), αλλά και σε ακριβά ακίνητα και πισίνες.
5. Πληρωμές με κάρτες
Συναλλαγές πάνω από 70 ευρώ στα νησιά του Αιγαίου με 3.100 ή 4.100 κατοίκους και άνω (πιλοτικά) θα γίνονται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά, με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες αντί για μετρητά, για να αποκαλυφθούν κρυφά εισοδήματα και ΦΠΑ.
6. Φορολογική αμνηστία
Με τίμημα 15%-20% αμνηστεύονται τα αδήλωτα εισοδήματα. Αυτό θα γίνει με δύο τρόπους:
α) Μέσα στο καλοκαίρι θα μπορούν όλοι να υποβάλουν αναδρομικά συμπληρωματική δήλωση φόρου εισοδήματος έως 10 χρόνια, για δαπάνες και καταθέσεις που δεν συνάδουν με τα εισοδήματα που δήλωναν ή ακόμα και για μετρητά που έκρυβαν στο σπίτι, ώστε να αποδοθούν «λευκοί» χωρίς άλλον φορολογικό έλεγχο και πρόστιμα.
β) Για όσους ελέγχονται επειδή εντοπίστηκαν ότι έβγαζαν χρήματα με εμβάσματα στο εξωτερικό, προτείνονται δύο εναλλακτικές λύσεις για να πληρώσουν και να γλιτώσουν τα χειρότερα:
■ είτε να επιβληθεί πρόσθετος φόρος 20% χωρίς άλλα πρόστιμα για τα αδήλωτα ποσά
■ είτε να ζητηθεί άμεσα προκαταβολή 20% και να γίνει νέα εκκαθάριση φόρου ώστε τα υπόλοιπα (χωρίς πρόστιμα όμως) να πληρωθούν με δόσεις.
7. Ηλεκτρονικός ΦΠΑ
Διαχωρισμός και προκαταβολή του ΦΠΑ τη στιγμή της είσπραξής του από τις επιχειρήσεις. Σε κάθε ηλεκτρονική συναλλαγή θα γίνεται αυτόματα διαχωρισμός (split) στο ποσό του ΦΠΑ που θα πηγαίνει σε λογαριασμό του Δημοσίου και στο ποσό της καθαρής αξίας χωρίς ΦΠΑ που θα καταλήγει στον επιχειρηματικό τραπεζικό λογαριασμό του εμπόρου. Ουσιαστικά το Δημόσιο θα προεισπράττει τον ΦΠΑ πριν αυτός δηλωθεί και αποδοθεί από την επιχείρηση – κάθε μήνα ή τρίμηνο. Θα υπάρξει και πρόβλεψη για ειδικές συσκευές που θα χρησιμοποιούν ελεύθεροι επαγγελματίες.
8. Μπόνους για τους συνεπείς φορολογουμένους που θα καταχωρούν τις αποδείξεις τους σε ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής.
9. Ανεξάρτητη αρχή στη θέση της ΓΓΔΕ
Προτείνεται η μετατροπή της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων σε ανεξάρτητη αρχή. Δεν θα υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών, θα δίνει λόγο στη Βουλή, το προσωπικό θα είναι το ίδιο και δεν θα θιγούν οι σημερινοί μισθοί τους.
Επιπλέον αναλαμβάνονται δεσμεύσεις για δράσεις όπου δεν απαιτείται καν νέος νόμος, γιατί προβλέπονται από άλλους που υπάρχουν ήδη. Δηλαδή:
■ Εντατικοποίηση φορολογικών ελέγχων και αναζήτηση παλιών οφειλών από τέλη κυκλοφορίας, φόρους ακινήτων και περιουσίας, κληρονομιές, δωρεές, γονικές παροχές κ.ά.
■ Θα επεκταθούν οι «μερικοί» έλεγχοι της Εφορίας. Θα ελέγχεται η κίνηση τραπεζικών καταθέσεων και η μεταφορά από έναν λογαριασμό σε άλλον, αλλά και η ροή εισοδημάτων που δηλώνεται σε βάθος 10ετίας.
Β. Εργασιακά – Ασφαλιστικό
1. Σχεδιάζεται επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων χωρίς δημοσιονομικό κόστος για το κράτος. Θα έχει όμως αντίκτυπο στον ιδιωτικό τομέα. Δεν θα επανέλθει ξανά το παλιό νομικό καθεστώς, αλλά θα συνταχθούν νέου τύπου συμβάσεις και σχέσεις εργασίας.
2. Μπαίνει φρένο στις πρόωρες συντάξεις. Θα οριστούν μόνο δύο-τρία βαριά επαγγέλματα και κανείς δεν θα παίρνει σύνταξη πριν από τα 60 ή 62 χρόνια. Αφορά κυρίως τραπεζικούς και υπαλλήλους ΔΕΚΟ. Δεν θίγεται όμως η 40ετία χωρίς όριο ηλικίας.
Γ. Ιδιωτικοποιήσεις
Σχηματίζεται λίστα αποκρατικοποιήσεων, όπου θα περιλαμβάνονται ΟΛΠ – ΟΛΘ (με αλλαγή της σύμβασης και πώληση του 51% και όχι του 67%), καθώς και ο ΟΣΕ και η ΛΑΡΚΟ.
Υπό συζήτηση είναι και οι αποκρατικοποιήσεις για τα περιφερειακά λιμάνια και αεροδρόμια. Αποκλείονται από τον κατάλογο ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ίσως και το Ελληνικό.
Συμφωνία μόνο για 1-2 μήνες «Χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών δεν γίνεται τίποτε», έλεγαν αρμόδιοι παράγοντες για τη σύνταξη του πολυνομοσχεδίου, ερμηνεύοντας έτσι το αλαλούμ των προηγούμενων ημερών και τα ατελείωτα «σύρε κι έλα» για ένα κείμενο που -υποτίθεται- θα είχε συνταχθεί και κατατεθεί στους θεσμούς από την περασμένη Τετάρτη, αλλά μετά από εσωκομματικές αντιδράσεις αναβλήθηκε για να παρουσιαστεί πρώτα στο Υπουργικό Συμβούλιο της Πέμπτης.
Ακόμα και η επίτευξη ενδιάμεσης συμφωνίας με την υποσχετική ψήφισης νομοσχεδίων με νέα μέτρα μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά βραχύβια, υπό την αίρεση αντιδράσεων στο εσωτερικό της κυβέρνησης, αλλά και υπό τη δαμόκλεια σπάθη μιας οριακής μόνο χρηματοδότησης από τους δανειστές, η οποία ίσα-ίσα θα καλύπτει τρέχουσες μόνο ανάγκες χρηματοδότησης για τράπεζες, μισθούς, συντάξεις και αποπληρωμές χρεών ως τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο. Ως τότε δηλαδή που φουσκώνουν υπέρογκα τα δανειακά βάρη (δόσεις 6,5 δισ. προς την ΕΚΤ) και θα ξεκινά η περιπέτεια της πραγματικά μεγάλης διαπραγμάτευσης των 20 και πλέον δισ. με τα μέτρα των επόμενων χρόνων για Ασφαλιστικό και δημοσιονομικά.
Η συμφωνία δεν γεφυρώνει το χάσμα κυβέρνησης και θεσμών, αφού η μεν πρώτη αποτιμά την απόδοση των μέτρων που προτείνει στα 2,5 δισ. ενώ οι δε σε μόλις 500 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση υπολογίζει επίσης πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ για φέτος, ενώ οι ξένοι ελεγκτές προβλέπουν έλλειμμα έως και 1,5%.
Οι υποσχέσεις που αθέτησε η κυβέρνηση Για να κλείσει η συμφωνία, η κυβέρνηση κάνει πίσω στις υποσχέσεις που έδωσε προεκλογικά ή και μετεκλογικά ακόμη, όπως:
Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ
Οχι μόνο εισπράχθηκαν κανονικά φέτος οι δόσεις του 2014, αλλά μπορεί να διατηρηθεί και για το 2015. Και αν αλλάξει όμως, ανοιχτό παραμένει πού θα μπει το αφορολόγητο του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, όποτε αυτός εφαρμοστεί.
Αφορολόγητο στα 12.000 €
Η εξαγγελία μετατέθηκε από τις πρώτες-πρώτες μέρες για το 2016, για να μην πέσει έξω ο Προϋπολογισμός.
13η σύνταξη
Το δώρο των Χριστουγέννων μπορεί να μη δοθεί τελικά τον Δεκέμβριο του 2015 στους χαμηλοσυνταξιούχους. «Δεν θα τινάξουμε στον αέρα τη συμφωνία γι’ αυτό, αλλά δεν θα το βγάλουμε ποτέ από το τραπέζι. Μπορούμε να βρούμε κάτι ενδιάμεσο», έλεγε αρμόδια πηγή. Και αν δοθεί φέτος, εξετάζεται να δοθεί ένα μέρος του μόνο, και όχι στο 100%, π.χ. 400 ευρώ για κάποιον που λαμβάνει σύνταξη 600 ευρώ, ή να τεθούν άλλα κριτήρια για να περιοριστούν οι δικαιούχοι.
Επικουρικές συντάξεις
Δεν αποκλείεται, ως έσχατη λύση, αν χρειαστεί, να κοπούν και κάποιες από τις υψηλές επικουρικές συντάξεις (π.χ. άνω των 300 ευρώ). Το μέτρο προβλεπόταν στο mail Χαρδούβελη.
Πρόωρες συντάξεις
Στο τραπέζι μπαίνει και πάλι η αύξηση ορίων ηλικίας, για όσους δεν έχουν ήδη αυξηθεί. Εξετάζεται να οριστούν 2-3 βαριά επαγγέλματα και μόνο σε αυτά θα υπάρχει πρόωρη συνταξιοδότηση πριν τα 60 ή τα 62.
Προστασία δανειοληπτών
Δύσκολα η κυβέρνηση θα μπορέσει να εντάξει στο πολυνομοσχέδιο έστω τα μέτρα για την προστασία των δανειοληπτών που είχε υποσχεθεί. Για τα κόκκινα δάνεια οι συζητήσεις συνεχίζονται. Ακόμα πιο απόμακρη φαντάζει η ρύθμιση για όσους έχουν δάνεια σε ελβετικό φράγκο που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δεσμευτεί πως θα τους ανακουφίσει.
Κατώτατος μισθός
Η εξαγγελία για αύξηση στα 751 ευρώ θα γίνει σταδιακά στο μέλλον. Είναι άγνωστο όμως πώς θα εφαρμοστεί, αφού η κυβέρνηση δεν προτίθεται να επαναφέρει από το χρονοντούλαπο -όπως δηλώθηκε χαρακτηριστικά- το παλαιό καθεστώς συλλογικών συμβάσεων, αλλά να αναζητήσει νέες, «έξυπνες» μορφές συλλογικών συμβάσεων.
Αποκατάσταση ομολογιούχων
Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταθέσει προεκλογικά σχέδιο νόμου για άμεση αποκατάσταση των μικροομολογιούχων (ή σταδιακά για όσους είχαν χάσει ποσά από 100.000 ευρώ και πάνω). Μετά τις 100 πρώτες ημέρες της κυβέρνησης δεν διαφαίνεται καμία εξέλιξη.
Δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο
Η κυβέρνηση δεν συζητά καν το ενδεχόμενο της αποκατάστασης δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο που ζημιώθηκαν από την απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας να απελευθερώσει την ισοτιμία με το ευρώ, παρότι το υποσχέθηκε προεκλογικά.
