Ο πρωθυπουργός, που θα είναι παρών την Παρασκευή στην έναρξη της συζήτησης, θα μιλήσει στις 16 Δεκεμβρίου, κατά τα ειωθότα, για τον Προϋπολογισμό και αναμένεται να κάνει τα αποκαλυπτήρια των επιπρόσθετων μέτρων, ενώ έχει ήδη προαναγγείλει κατά το πρόσφατο παρελθόν ένα μεγάλο πρόγραμμα για ανακαίνιση κλειστών ακινήτων με ευρωπαϊκούς πόρους και σχετικά χαλαρά εισοδηματικά κριτήρια, προκειμένου να μπουν περισσότερα διαμερίσματα στο pool της αγοράς ακινήτων.
Προ εβδομάδων, ο κ. Μητσοτάκης είχε ζητήσει από τον υπουργό Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη και τον υπουργό Επικρατείας Άκη Σκέρτσο να ξεκινήσουν τις ασκήσεις επί χάρτου με ορίζοντα τον Προϋπολογισμό και κατεύθυνση την ενίσχυση της προσφοράς.
Μάλιστα επί του θέματος έγινε προ ημερών και μια σχετική σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με τη συμμετοχή των δύο προαναφερθέντων υπουργών, του αντιπροέδρου Κωστή Χατζηδάκη, της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Δόμνας Μιχαηλίδου κ.ά. Τα κυβερνητικά στελέχη αξιολογούν το πλαίσιο που ισχύει σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για να καταλήξουν σε κάποια παρέμβαση που να είναι πιο λειτουργική με βάση τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς ακινήτων.
Ευρωπαϊκές πρακτικές
Μια ιδέα που έχει πέσει στο τραπέζι είναι η παροχή φορολογικών κινήτρων σε ιδιοκτήτες ακινήτων και κατά βάση σε κατασκευαστές να μισθώνουν ένα μέρος των νέων διαμερισμάτων σε πιο προσιτές τιμές για ενοικιαστές. Ο υπολογισμός του ενοικίου θα μπορούσε να γίνεται λαμβάνοντας υπ’ όψιν δεδομένα όπως οι αντικειμενικές τιμές. Για παράδειγμα, η Ισπανία εισήγαγε υψηλές φορολογικές απαλλαγές για ιδιοκτήτες που νοικιάζουν σε προσιτές τιμές – πρακτική που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα.
Μια άλλη ιδέα είναι η μείωση ή απαλλαγή από τον δημοτικό φόρο ακινήτων. Αυτό βεβαίως θα μπορούσε να γίνει σε επίπεδο δήμων, οι οποίοι στην περίπτωση της Ελλάδας δεν ασκούν φορολογική πολιτική, παρότι στο παρελθόν ο κ. Μητσοτάκης είχε προαναγγείλει ότι η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ θα μεταφερθεί εν ευθέτω χρόνω σε αυτούς.
Σε άλλες χώρες, πάντως, οι δήμοι μειώνουν τον ΕΝΦΙΑ ή αντίστοιχους τοπικούς φόρους για ακίνητα που εντάσσονται σε καθεστώς κοινωνικής ή προσιτής κατοικίας, καθώς και για ακίνητα Community Land Trusts (Κοινωνικά Καταπιστεύματα Γης). Επίσης, διεθνώς δημιουργούνται ειδικά φορολογικά καθεστώτα για εταιρείες επενδύσεων ακινήτων (τύπου REIT ή SOCIMI), με αντάλλαγμα τη δέσμευση για μακροχρόνια διάθεση κατοικιών σε προσιτές τιμές.
Τέλος , σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται ο λεγόμενος «φόρος αδράνειας» για μακροχρόνια κενά ακίνητα ή επιβάλλεται αυξημένη φορολογία σε αγορές από μη μόνιμους κατοίκους και ξένους επενδυτές. Στην Ελλάδα, η συζήτηση για τον φόρο αδράνειας άνοιξε πριν από τη ΔΕΘ, απορρίφθηκε, αλλά μένει πάντα ενεργή σαν σκέψη. Ταυτόχρονα, όμως, η κυβέρνηση έχει ήδη αναπροσαρμόσει προς τα πάνω τα χρηματικά όρια για τη χορήγηση της Golden Visa, που είναι το βασικό επενδυτικό εργαλείο για την αγορά ακινήτων από μη Ευρωπαίους στη χώρα μας.
Υπάρχει επίσης μια σειρά από ρυθμιστικά και πολεοδομικά εργαλεία, που επίσης έχουν αξιολογηθεί από το κυβερνητικό επιτελείο, π.χ. το βρετανικό μοντέλο, κατά το οποίο οι κατασκευαστές υποχρεούνται είτε να παραχωρούν ποσοστό προσιτών κατοικιών από το κτίριο, είτε να καταβάλλουν ισοδύναμη χρηματική εισφορά, κάτι που βεβαίως έχει ως ρίσκο την αύξηση του κόστους κατασκευής.
