Ενώ η αγωνία για το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρωζώνη κορυφώνεται και την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούν την Ελλάδα να πει άμεσα το «ναι» σε μια συμφωνία με τους δανειστές της, το πρακτορείο Bloomberg υποστηρίζει ότι εντείνεται και ο κίνδυνος επιβολής ελέγχου κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες.
Σύμφωνα με το Bloomberg, όσο η ελληνική κυβέρνηση αψηφά τις απαιτήσεις των Ευρωπαίων για ένα νέο πακέτο προτάσεων πριν το Eurogroup της Πέμπτης, τόσο αυξάνεται το ρίσκο για επιβολή capital controls στην Ελλάδα, την ώρα μάλιστα που οι Έλληνες πολίτες βγάζουν ο ένας μετά τον άλλο τα χρήματά τους από τις τράπεζες.
Έτσι, σε νέο δημοσίευμά του για την χώρα μας, το πρακτορείο αποφάσισε να λύσει τα όποια ερωτήματα πιθανότατα υπάρχουν αναφορικά με το ενδεχόμενο της επιβολής των λεγόμενων capital controls στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας βήμα-βήμα -και επικαλούμενο αναλυτές και οικονομολόγους- το τι θα μπορούσε να συμβεί σε περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση οδηγηθεί στο σημείο αυτό.
Πώς θα μπορούσε να συμβεί;
Όπως αναφέρει το Bloomberg, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι σε περίπτωση που οι συνομιλίες μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών της καταρρεύσουν ή φτάσουν σε αδιέξοδο τότε οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα έλεγαν στον Αλέξη Τσίπρα να μην περιμένει βοήθεια από την ΕΚΤ και θα τον προειδοποιούσαν ότι ο μηχανισμός παροχής έκτακτης ρευστότητας μέσω του ELA δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ ακόμα.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα ήταν τότε αντιμέτωπος με μια επιλογή: Να αφήσει τις τράπεζες να καταρρεύσουν ή να επιβάλλει ελέγχους κεφαλαίων.
Τι θα γίνει αν η Ελλάδα αθετήσει μια υποχρέωσή της;
Πολλές από τις εγγυήσεις, τα collaterals που δεσμεύονται έναντι του ELA, είναι ομόλογα εγγυημένα από την κυβέρνηση και ελληνικοί τίτλοι, μεταξύ των οποίων και έντοκα γραμμάτια. Έτσι, εάν η Ελλάδα αθετήσει μια υποχρέωσή της, οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης πιθανότατα θα αποφάσιζαν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα δεν είναι πλέον επιλέξιμα για να δεχθούν έκτακτη ρευστότητα, καθώς ο εγγυητής δεν είναι φερέγγυος.
Διαφορετικά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να επιβάλει ένα πολύ μεγάλο discount στην ονομαστική αξία των ελληνικών collateral, θέτοντας μάλιστα ένα αυστηρό όριο για τον μέγιστο δυνητικό ELA.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε ακόμη και να διακόψει τον ELA αμέσως, αναγκάζοντας τον Αλέξη Τσίπρα να αποφασίσει επί τόπου για το τι θα κάνει.
Πώς θα λειτουργούσαν τα capital controls;
Θα πονούσαν, αναφέρει χαρακτηριστικά το Bloomberg, προσθέτοντας πως κανείς δεν γνωρίζει πώς ακριβώς θα λειτουργούσαν στην Ελλάδα.
Ωστόσο, το πρακτορείο παραθέτει τι σημειώθηκε στην Κύπρο: οι αναλήψεις από τα ΑΤΜ περιορίστηκαν στα 300 ευρώ το άτομο ανά ημέρα. Την ίδια ώρα, οι μεταβιβάσεις πάνω από 5.000 ευρώ στο εξωτερικό απαιτούσαν έγκριση από ειδική επιτροπή, ενώ οι εταιρείες χρειάζονταν έγγραφα για κάθε εντολή πληρωμής, με εγκρίσεις για πάνω από 200.000 ευρώ που καθορίζονται από τη διαθέσιμη ρευστότητα. Επίσης, οι γονείς δεν μπορούσαν να στείλουν στα παιδιά τους, που σπούδαζαν στο εξωτερικό, πάνω από 5.000 ευρώ το τρίμηνο.
Πώς θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή;
Σύμφωνα με το Bloomberg, αυτό θα αποτελούσε έκπληξη.
Στην Κύπρο ξεκίνησε με το κλείσιμο των τραπεζών για ημέρες, μεταξύ της 16 και 28 Μαρτίου του 2013. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στη χώρα να διαπραγματευθεί μία συμφωνία με τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι τράπεζες άνοιξαν εκ νέου άνοιγμα με ένα σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, το οποίο περιελάμβανε την επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις.
Ποιος θα το αποφασίσει;
Είναι στο χέρι της κυβέρνησης. Σύμφωνα με ένα νόμο του 1993 ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας μπορεί να επιβάλλει περιορισμούς, αλλά χρειάζεται την ίδια ημέρα που θα θελήσει να το κάνει την έγκριση του υπουργείου Οικονομικών.
Πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει;
Δεν υπάρχει πραγματικό όριο, καθώς στην Κύπρο διατηρήθηκε ο έλεγχος κεφαλαίων για δύο χρόνια, παρά το γεγονός ότι αρχικά είχε χαρακτηριστεί ένα προσωρινό μέτρο έκτακτης ανάγκης.
Ωστόσο, σύμφωνα με το δημοσίευμα, η εμπειρία από άλλες χώρες, όπως η Ισλανδία, δείχνει ότι εφόσον επιβληθούν, μπορούν μόνο να αρθούν σταδιακά, μετά από μια μακρά χρονική περίοδο.
Ποιος θα ήταν ο αντίκτυπος που τα capital controls θα είχαν στην Ελλάδα;
Σύμφωνα με το Bloomberg, θα «αγόραζαν» χρόνο για την χώρα και θα της έδιναν χώρο να αναπνεύσει και να πετύχει μαι συμφωνία με τους δανειστές της, αν και θα είναι μεγάλο πλήγμα για τις τράπεζες.
Μάλιστα, στο δημοσίευμα αναφέρεται πως ο περιορισμός στις αναλήψεις θα πλήξει πολύ το εμπόριο, τη βιομηχανία του τουρισμό, τις εισαγωγές και φυσικά κάθε τομέας της οικονομίας.
Έχει ο Τσίπρας άλλες επιλογές;
Όχι στην πραγματικότητα, απαντά το Bloomberg στο ερώτημα που το ίδιο θέτει στο δημοσίευμά του.
Όπως τονίζει το πρακτορείο, αν η κυβέρνηση αφήσει τις τράπεζες να υπερβούν τα όρια χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης, το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα ξεμείνει από ρευστό μέσα σε λίγες ημέρες και οι καταθέτες θα σπεύσουν αποσύρουν τα λεφτά τους από τις τράπεζες, όσο ακόμη θα μπορούν.
Αυτό θα έσπρωχνε την Ελλάδα έξω από το ευρώ καθώς καμία οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ρευστότητα, αναφέρει το Bloomberg.
Ακόμη κι αν η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να αφήσει το ευρώ, η επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων θα εξακολουθεί να θεωρείται μια λογική κίνηση, καθώς έτσι η κυβέρνηση θα σταματούσε τον χρόνο μέχρι να καταφέρει να τυπώσει ένα νέο νόμισμα.
Είναι νόμιμα τα capital controls;
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, σχολιάζει το Bloomberg. Σύμφωνα με το πρακτορείο, ενώ η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων είναι μια από τις τέσσερις βασικές ελευθερίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι δυνατόν να επιβληθούν περιορισμοί «κάτω από αυστηρές συνθήκες και στο πλαίσιο της δημόσιας ασφάλειας»
Άλλωστε, όπως τονίζεται στο δημοσίευμα, η ΕΕ επέτρεψε στην κυπριακή κυβέρνηση να το κάνει…
