Ομιλία του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας
κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή για τον εκλογικό νόμο
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Πριν από 42 χρόνια τέτοιες ημέρες, η εφτάχρονη δικτατορία κατέρρεε μετά το προδοτικό πραξικόπημα στην Κύπρο και την τουρκική εισβολή. Η Δημοκρατία στη χώρα επανήλθε. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μεθοδικά και αποφασιστικά οδήγησε τη χώρα στην Ευρώπη, στην ασφάλεια, στην οικονομική ανάπτυξη και στη Δημοκρατία. Η μεταπολίτευση ήταν γεγονός.
Η ενότητα του λαού, η στιβαρή ηγεσία και η αξιοπιστία υπήρξαν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για αυτήν τη μετάβαση που σφράγισε την σύγχρονη ιστορία της χώρας. Είναι οι ίδιες προϋποθέσεις που χρειαζόμαστε και σήμερα για να βγούμε από την κρίση και τα μνημόνια. Να αφήσουμε πίσω μας το φόβο, την αβεβαιότητα, τη μοιρολατρία. Χρειαζόμαστε αλήθεια και εμπιστοσύνη. Χρειαζόμαστε ενότητα, χρειαζόμαστε αξιόπιστη και σοβαρή ηγεσία με όραμα και σχέδιο για να κρατήσουμε τη χώρα φάρο ασφάλειας και σταθερότητας στην ταραγμένη περιοχή μας.
Μιλάμε συχνά για τη νέα μεταπολίτευση που θα σηματοδοτήσει την τομή από το χθες. Οι αξίες όμως που ενέπνευσαν μια γενιά ηγετών να δώσουν τον αγώνα τους για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία, εξακολουθούν να είναι επίκαιρες. Όσοι είμαστε ταγμένοι στην υπηρεσία του δημοσίου συμφέροντος δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο σκοπός μας είναι ένας: να βελτιώνουμε τη ζωή των πολιτών, να τους αφήνουμε ελεύθερους να αναπτύσσουν τις ικανότητες και τα ταλέντα τους. Να φέρουμε στην επιφάνεια ξανά τον πατριωτισμό μας, την ευρηματικότητα, το κέφι για δουλειά. Να αφήσουμε στο χθες όλες τις παθογένειες που μας έφεραν ως εδώ και να ξαναδώσουμε ελπίδα και προοπτική σε όλους.
Η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μέσο για να πετύχουμε αυτόν το στόχο. Και οι θεσμικές πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ενίσχυση των αρμών της Δημοκρατίας μας δεν μπορούν να υποκύπτουν στον παραμορφωτικό φακό της κομματικής ιδιοτέλειας. Διότι τότε υπονομεύουν τον ακρογωνιαίο λίθο πάνω στον οποίο εδράζεται το οικοδόμημα κάθε δημοκρατικής πολιτείας: Την εμπιστοσύνη μεταξύ πολιτών και πολιτικών.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Κάθε πολιτική πρωτοβουλία κρίνεται όχι μόνο από την ουσία της, αλλά και από τα κίνητρα αυτού που την προτείνει. Δεν υπάρχει πολίτης σε αυτήν τη χώρα που να έχει οποιαδήποτε αμφιβολία για τις πραγματικές σκοπιμότητες που έχει η Κυβέρνηση εισάγοντας το συγκεκριμένο εκλογικό νόμο στη Βουλή των Ελλήνων. Βλέπετε ότι οδεύετε προς μία βαριά ήττα στις επόμενες εκλογές. Και θέλετε να μαγειρέψετε τον εκλογικό νόμο ώστε να δυσχεράνετε το σχηματισμό κυβερνητικής πλειοψηφίας από τη Νέα Δημοκρατία.
Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες ενός κυνικού τακτικισμού από μια Κυβέρνηση και έναν πρωθυπουργό οι οποίοι, αφού απέτυχαν, το μόνο που τους ενδιαφέρει πια είναι, μαζί με αυτούς, να αποτύχει και η Ελλάδα. Επειδή δεν μπορούν να κυβερνήσουν, θέλουν ακυβερνησία για τη χώρα συνολικά. Επειδή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα μεγάλα προβλήματα που οι ίδιοι χειροτέρευσαν, παίζουν παιχνίδια με τους θεσμούς και υπονομεύουν την πολιτική σταθερότητα. Επειδή ξέρουν ότι οποτεδήποτε κι αν γίνουν εκλογές θα ηττηθούν κατά κράτος από τη Νέα Δημοκρατία, προσπαθούν να καταστήσουν το σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης όμηρο του ΣΥΡΙΖΑ μέσω του εκλογικού συστήματος. Επειδή γνωρίζουν ότι δεν έχουν καμία δυνατότητα πολιτικής ανάκαμψης, μαγειρεύουν τους κανόνες του παιχνιδιού ώστε να διατηρήσουν πρόσβαση στην εξουσία ακόμη κι από θέση μειοψηφίας. Επειδή δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την ουσιαστική αναβάθμιση της ποιότητας της δημοκρατίας μας, φέρνουν έναν εκλογικό νόμο που δεν αντιμετωπίζει καμία από τις πραγματικές παθογένειες του εκλογικού συστήματος.
Σας το λέμε καθαρά: Δεν θα περάσει. Αυτό το εκλογικό σύστημα που φέρατε δεν θα ισχύσει στις επόμενες εκλογές. Τα δημοκρατικά αντανακλαστικά της Βουλής των Ελλήνων θα αποτρέψουν τα σχέδιά σας. Ο δόλιος πολιτικός κυνισμός σας θα βρει απέναντί του μια συμμαχία δυνάμεων που, πάρα τις όποιες διαφορές τους, θα αντιταχθούν στην προσπάθεια σας να υπονομεύσετε την πολιτική σταθερότητα και να οδηγήσετε τη χώρα σε ακυβερνησία. Αρκετή ζημιά κάνατε στην οικονομία. Δεν θα σας επιτρέψουμε να διαβρώσετε και να αλώσετε το θεσμικό υπόστρωμα της πολιτικής ζωής.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ξέρω ότι αρκετοί πολίτες βρίσκουν την ιδέα της απλής αναλογικής ελκυστική. Θεωρούν ότι είναι ένα εκλογικό σύστημα που αποτυπώνει με δικαιότερο τρόπο την έννοια της λαϊκής κυριαρχίας. Θα επιχειρήσω στην ομιλία μου να τους πείσω ότι δεν έχουν δίκιο και να αποκρούσω τα επιχειρήματα υπέρ της απλής αναλογικής. Γιατί η απλή αναλογική δεν είναι απειλή για τη Νέα Δημοκρατία αλλά για την ίδια τη Δημοκρατία. Θα ξεκινήσω με την παρατήρηση ότι η συζήτηση γύρω από την αλλαγή του εκλογικού νόμου βρίθει από πραγματολογικές αλλά και ιστορικές ανακρίβειες. Είναι χρήσιμο για το δημόσιο διάλογο να αποκαταστήσουμε την αλήθεια.
Αλήθεια πρώτη: Σε αντίθεση με την κρατούσα άποψη, με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο δεν υπάρχει μπόνους 50 εδρών για το πρώτο κόμμα. Δηλαδή, το πρώτο κόμμα ποτέ δεν παίρνει 50 παραπάνω έδρες από όσες θα έπαιρνε αν ίσχυε η απόλυτη αναλογική κατανομή των εδρών. Οι παραπάνω έδρες που παίρνει το πρώτο κόμμα κυμαίνονται πρακτικά μεταξύ 25 και 35 εδρών. Με απλά λόγια, δίνεται μπόνους στο πρώτο κόμμα περίπου το 10% των συνολικών εδρών του κοινοβουλίου.
Αλήθεια δεύτερη: Όσες φορές εφαρμόστηκε η απλή αναλογική στη χώρα μας, η εμπειρία ήταν τραυματική. Μια σύντομη ιστορική ανασκόπηση είναι εξαιρετικά διαφωτιστική. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 ως τις αρχές της δεκαετίας του 1950 όλες οι εκλογικές αναμετρήσεις με εξαίρεση αυτές του 1928, του 1933 και του 1935 διεξήχθησαν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Η μέση διάρκεια ζωής των κυβερνήσεων της απλής αναλογικής ξέρετε πόσο ήταν; Περίπου 6 μήνες.
Το 1926 δεν μπορούσε να σχηματιστεί Κυβέρνηση και οδηγηθήκαμε σε οικουμενική η οποία διαλύθηκε, μη μπορώντας να συνεννοηθεί στο προσφυγικό ζήτημα. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιστρέφοντας από το Παρίσι έφερε νέο πλειοψηφικό εκλογικό νόμο. Η Κυβέρνηση που προέκυψε από εκείνο το νόμο ήταν η μόνη που κατάφερε στο μεσοπόλεμο να εξαντλήσει την τετραετή θητεία της. Όταν το 1932 επανήλθε η απλή αναλογική, η χώρα ξαναμπήκε σε κατάσταση διαρκούς πολιτικής κρίσης μέχρι τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου.
Το 1946, στις πρώτες εκλογές μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εφαρμόστηκε ξανά η απλή αναλογική. Ξέρετε πόσες κυβερνήσεις άλλαξαν μέσα σε 4 χρόνια; Δέκα κυβερνήσεις! Όταν και πάλι το 1950 εφαρμόστηκε η απλή αναλογική, ο κυβερνητικός συνασπισμός άλλαξε 3 φορές μέσα σε ένα έτος πριν προκηρυχθούν νέες εκλογές.
Αλλά ας θυμηθούμε και το πρόσφατο 1989. Τότε για να ανακοπεί η πορεία νίκης της Νέας Δημοκρατίας, δύο μήνες πριν τις εκλογές κάποιοι θυμήθηκαν την «απλή και άδολη» αναλογική. Το αποτέλεσμα ήταν η διεξαγωγή 3 εκλογικών αναμετρήσεων σε 9 μήνες. Τελικά σχηματίστηκε αυτοδύναμη Κυβέρνηση μόνο όταν το 47% των πολιτών εμπιστεύτηκαν τη Νέα Δημοκρατία και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη εξασφαλίζοντάς του οριακή μόνο πλειοψηφία – και εύθραυστη όπως αποδείχτηκε. Αυτή είναι η ιστορική εμπειρία της χώρας από την απλή αναλογική.
Αλήθεια τρίτη: H εφαρμογή της απλής αναλογικής με τον υφιστάμενο συσχετισμό δυνάμεων στο πολιτικό σύστημα, καθιστά εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο το σχηματισμό σταθερής Κυβέρνησης.
Ας δούμε τι θα γινόταν με το σύστημα που προτείνει η Κυβέρνηση στις τελευταίες εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015:
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε 114 έδρες, η Νέα Δημοκρατία θα είχε 90, τα δύο κόμματα που αρνούνται κάθε κυβερνητική σύμπραξη ή αυτονοήτως είναι εκτός κάθε συζήτησης θα είχαν 40 έδρες αθροιστικά. Τα υπόλοιπα τέσσερα κόμματα θα είχαν συνολικά 56 έδρες (20 η Δημοκρατική Συμπαράταξη, 13 το Ποτάμι, 12 οι ΑΝΕΛ και 11 η Ένωση Κεντρώων). Πως θα σχηματιζόταν κυβέρνηση; Ο ΣΥΡΙΖΑ πέραν των ΑΝΕΛ θα χρειαζόταν τη σύμπραξη τουλάχιστον άλλων δύο κομμάτων. Θα χρειαζόμασταν τετρα-κομματική συνεργασία για να σχηματιστεί Κυβέρνηση! Ή Κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ των πρώτων δύο κομμάτων με τη Χρυσή Αυγή στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Είναι προφανές:
Απλή αναλογική σημαίνει ακυβερνησία. Σημαίνει πολιτική αστάθεια. Σημαίνει αναταραχή. «Μεγάλη αναταραχή, υπέροχη κατάσταση» φέρεται να είπε πρόσφατα ο κύριος Τσίπρας επαναλαμβάνοντας τη ρήση του Μάο. Και πράγματι αυτόν το στόχο του τον υπηρετεί πλήρως με τη σημερινή κυβερνητική πρόταση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Νέα Δημοκρατία υπήρξε σταθερός υποστηρικτής της ενισχυμένης αναλογικής. Πιστεύουμε ότι το εκλογικό σύστημα πρέπει να προαγάγει όχι μόνο την αντιπροσωπευτικότητα, αλλά να διασφαλίζει και την κυβερνησιμότητα. Δεν προσαρμόσαμε την άποψή μας στις πολιτικές συγκυρίες. Πολλές φορές οι καταστάσεις δεν ήταν ευνοϊκές για την παράταξή μας από το 1974 και μετά. Αλλά ούτε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ούτε ο Γιώργος Ράλλης, ούτε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ούτε ο Κώστας Καραμανλής, ούτε ο Αντώνης Σαμαράς διανοήθηκαν ποτέ να αλλάξουν τον εκλογικό νόμο για να αποκομίσουν κομματικά οφέλη. Και μπορούσαν να το κάνουν. Εύκολα. Αλλά δεν το έκαναν. Γιατί η Νέα Δημοκρατία ήταν και παραμένει-κάτι άγνωστο σε εσάς- ένα κόμμα αρχών και αξιών.
Ο πολιτικός αμοραλισμός που επιδεικνύετε με την πρότασή σας συνιστά ακόμα μία απόδειξη γιατί το δήθεν ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς είναι μια πομφόλυγα. Οι προηγούμενοι νόμοι φτιάχτηκαν για να διευκολύνουν μια αδύναμη πλειοψηφία να κυβερνήσει. Το σημερινό σχέδιο νόμου έχει ως σκοπό να αφαιρέσει από την πλειοψηφία τη δυνατότητα να κυβερνήσει. Τα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα ότι παράγουν κυβερνητική σταθερότητα. Το μπόνους δεν είναι υπονόμευση της λαϊκής κυριαρχίας, αλλά σεβασμός στη βούληση των πολιτών για το ποιος επιθυμούν να τους κυβερνήσει. Η απλή αναλογική από την άλλη οδηγεί σε τόσο ετερόκλητες συμμαχίες που καθιστούν την άσκηση αποτελεσματικής διακυβέρνησης περίπου αδύνατη.
Σε μια εποχή που χρειάζεται αποφασιστικότητα και κυβερνητική συνοχή για να λαμβάνονται και να υλοποιούνται δύσκολες αποφάσεις, η απλή αναλογική θα παράγει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα: παράλυση, αστάθεια και τελικά βραχύβιες κυβερνήσεις. Ποιος θα έρθει να επενδύσει σε μία χώρα που κανείς δεν θα ξέρει πόσος θα είναι ο ορίζοντας ζωής μιας Κυβέρνησης; Τι εχέγγυα ασφάλειας παρέχονται στους πολίτες ότι μια ετερόκλητη κυβερνητική συμμαχία θα αντιμετωπίσει με ταχύτητα και αποφασιστικότητα μια σημαντική γεωπολιτική κρίση;
Με την απλή αναλογική, η πολιτική διαδικασία εκφυλίζεται σε ένα ατελείωτο αλισβερίσι πιέσεων και εκβιασμών. Πολλοί θα μπουν στον πειρασμό να ράψουν για τον εαυτό τους κοστούμι ρυθμιστή πάνω στα ερείπια της διαλυμένης αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος. Και τα κυβερνητικά σχήματα που προκύπτουν, αντί να προωθούν την επιθυμητή συναίνεση, οδηγούν σε κυβερνήσεις ελάχιστου κοινού παρονομαστή. Και ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής δεν είναι η παραγωγή πολιτικής και η ανάληψη ευθύνης για τη λήψη δύσκολων αποφάσεων, αλλά η μοιρασιά της εξουσίας με όρους ανατολίτικου παζαριού.
Στη θεωρία, η απλή αναλογική εμφανίζεται ως η αποθέωση της λαϊκής κυριαρχίας. Στην πραγματικότητα, είναι ο ασφαλέστερος τρόπος υπονόμευσής της. Πουθενά στην Ευρώπη δεν έχει υποστηρικτές η απλή αναλογική. Ακόμη και στην Ιταλία, την διαχρονική πρωταθλήτρια της απλής αναλογικής, μετά από την εμπειρία πολλών ετών, ο Ματέο Ρέντσι νομοθέτησε το 2014 ενισχυμένη αναλογική προκειμένου να μπορεί να κυβερνηθεί η χώρα. Σήμερα, στην Ιταλία, αν το πρώτο κόμμα πάρει για παράδειγμα 40%, τότε θα λάβει το 54% εδρών της Βουλής ή μπόνους 88 εδρών στις 630.
Η επιλογή σας να εισηγηθείτε την απλή αναλογική είναι λοιπόν ατεκμηρίωτη, ανιστόρητη, επικίνδυνη και ακραία ιδιοτελής. Και γίνεται βέβαια σε ένα χρόνο που δεν είναι πολιτικά ουδέτερος και μέσα σε ένα περιβάλλον που δεν είναι μειωμένης πολιτικής καχυποψίας, συνθήκη απαραίτητη για να διαμορφωθούν ευρύτερες συναινέσεις.
Αλήθεια, πόσο πολιτικά έντιμο είναι να αλλάζετε τους κανόνες του παιχνιδιού τώρα που δεν σας βολεύουν; Και υπάρχει μεγαλύτερη ομολογία ήττας στις επερχόμενες εκλογές από την αλλαγή του εκλογικού νόμου; Και αφού κόπτεστε τόσο πολύ για την απλή αναλογική γιατί δεν αλλάξατε τον εκλογικό νόμο το 2015; Αν τα κίνητρά σας είναι ιδεολογικά γιατί δεν το κάνατε στην πρώτη σας κοινοβουλευτική περίοδο; Ιδίως, καθώς υπήρχε και σχετική κατατεθειμένη πρόταση από άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης που θα εξασφάλιζε κατά πάσα πιθανότητα τη δυνατότητα άμεσης εφαρμογής της απλής αναλογικής. Γιατί απορρίψατε εκείνη την πρόταση και πήγατε στις εκλογές με το ισχύον σύστημα; Προφανώς διότι ξέρατε ότι σας βολεύει.
Αυτός είναι ο ορισμός του τυχοδιωκτισμού των ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Όχι ιδεολογία. Κυνικός, φθηνός τυχοδιωκτισμός. Δεν υπάρχει ούτε ένας Έλληνας που να μην το πιστεύει αυτό. Πολιτικός αμοραλισμός. Ο ίδιος ο Υπουργός Εσωτερικών που εισηγείται σήμερα την απλή αναλογική, μέχρι πρότινος δήλωνε ότι «απλή αναλογική σημαίνει ακυβερνησία».
Αναζητώντας στο αρχείο μου βρήκα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για το ζήτημα του εκλογικού νόμου. Έγραφε ο συγγραφέας επί λέξει:
«Παλαιότερα ο εκλογικός νόμος υπήρξε ο κρυφός άσος του εκάστοτε κυβερνητικού συνασπισμού με στόχο είτε να υφαρπάξει την ψήφο λεηλατώντας τα λιγότερο ισχυρά κόμματα, είτε να εμποδίσει τον σχηματισμό Κυβέρνησης ακόμα και αν ο αντίπαλος θα είχε την πλειοψηφία». Συνεχίζει ο συγγραφέας ενθυμούμενος τον Μένιο Κουτσόγιωργα «θα χάσουμε εμείς αλλά δεν θα κερδίσουν οι άλλοι». Ποιος τα έγραφε αυτά το 2014; Ο υπουργός Παιδείας και ινστρούχτορας της Αυγής κ. Νίκος Φίλης. Τι Φίλης, τι Κουρουμπλής, τι Κουτσόγιωργας. (Κατάθεση εγγράφου)
Θα ήθελα στο σημείο αυτό, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, να κάνω μία σύντομη αναφορά στο άρθρο 1 του νομοσχεδίου με το οποίο η Κυβέρνηση δίνει δικαίωμα ψήφου στους 16άρηδες. Όλοι καταλαβαίνουν τα πραγματικά κίνητρα πίσω από αυτήν την κίνηση. Αλλά για να σας το πω και στη γλώσσα της νεολαίας, «οι νέοι δεν τσιμπάνε». Αν θέλατε πραγματικά να κάνετε κάτι καλό για τη νεολαία θα έπρεπε να βελτιώσετε την παιδεία μας. Να αναβαθμίσετε τα Πανεπιστήμια μας. Να δώσετε ευκαιρίες απασχόλησης στα νέα παιδιά που φεύγουν για το εξωτερικό. Να στηρίξετε τη νεανική επιχειρηματικότητα. Να μην επιτρέπετε αυτό το άθλιο φαινόμενο της κατάληψης του προαύλιου χώρου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου από μια δράκα περιφερόμενων αντιεξουσιαστών.
Και αλήθεια κυρίες και κύριοι της συμπολίτευσης, αν πραγματικά πιστεύετε ότι η νεολαία πρέπει να ψηφίζει από τα 16 και τα 17, αυτό σημαίνει ότι τους θεωρείτε ενήλικες, με τις ευθύνες που απορρέουν από την ενηλικίωση. Δηλαδή, ψηφίζετε σήμερα να φορολογούνται από τα 16, να δικάζονται από τα 16 και να έχουν όλες τις υποχρεώσεις έναντι του νόμου από τα 16. Να έχουν πλήρη δικαιοπρακτικά δικαιώματα. Νομίζετε ότι μπορείτε να κοροϊδεύετε τους νέους. Να υποσκάπτετε τις προοπτικές της ζωής τους, να τους δημιουργείτε αδιέξοδα, να τους σπρώχνετε με τα ψέματα και την ανικανότητά σας στο περιθώριο, να τους οδηγείτε στην αποχή, αλλά την ίδια ώρα να τους λέτε «μπορείτε να ψηφίζετε». Δεν πείθετε κανέναν νέο ότι πραγματικά νοιάζεστε γι’ αυτούς.
Θεωρώ εξόχως ενδεικτικό των προθέσεών σας, κυρίες και κύριοι της κυβερνητικής πλειοψηφίας, το γεγονός ότι η παρέμβασή σας εξαντλείται στην κατάργηση του μπόνους και στη χορήγησή δικαιώματος ψήφου στους 16άρηδες και στους 17άρηδες. Αυτά είναι τα μόνα προβλήματα του εκλογικού νόμου; Τι κάνετε για την κατάτμηση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών; Δεν αναγνωρίζετε ότι κατεξοχήν στις μεγάλες περιφέρειες υπάρχει πρόβλημα αντιπροσώπευσης και λογοδοσίας; Και ότι αυτές προάγουν τις εκλεκτικές σχέσεις με τα ΜΜΕ, των οποίων η στήριξη είναι απαραίτητη για να εκλεγεί κάποιος βουλευτής στις χαοτικές περιφέρειες της Β’ Αθηνών και της Περιφέρειας Αττικής; Και γιατί δεν συμφωνείτε στο αυτονόητο να προχωρήσουμε στην κατάτμηση τους; Μήπως γιατί δεν το θέλει ο κ. Λεβέντης;
Και γιατί δεν διευκολύνετε τους Έλληνες που ζουν εκτός Ελλάδας να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στον τόπο κατοικίας τους; Έχουμε καταθέσει εμπεριστατωμένη πρόταση νόμου σχετικά με το ζήτημα. Η απάντηση είναι απλή: Νομοθετείτε μόνο ό,τι σας βολεύει, όχι ό,τι είναι σωστό για τον τόπο. Γιατί είστε η επιτομή του πολιτικού αμοραλισμού και του κομματικού καιροσκοπισμού.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η συζήτηση για τον εκλογικό νόμο εξυπηρετεί έναν ακόμα σκοπό: την προσπάθεια της Κυβέρνησης να μεταθέσει την ατζέντα της πολιτικής συζήτησης από τη σκληρή οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα στο πεδίο των θεσμικών παρεμβάσεων. Αλλά δυστυχώς για την Κυβέρνηση και για τη χώρα «το οικονομικό πεπρωμένο φυγείν αδύνατον». Ο λογαριασμός της καταστροφικής διαπραγμάτευσης έχει ήδη έρθει. Οι πολίτες υπέβαλαν τις φορολογικές τους δηλώσεις. Οι συνταξιούχοι είδαν τις συντάξεις τους να μειώνονται και το ΕΚΑΣ να κόβεται. Ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ έρχεται μετά το καλοκαίρι. Επιχειρήσεις χρεοκοπούν κάθε μέρα. Εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους. Η οικονομία αγκομαχά υπό το βάρος των υπερβολικών φορολογικών επιβαρύνσεων. Εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες δεν μπορούν να πάνε διακοπές. Επενδύσεις δεν γίνονται. Ένα κλίμα συλλογικής κατάθλιψης έχει επικαθήσει ως τοξικό νέφος πάνω στη χώρα.
Σε αυτό το νοσηρό κλίμα, η συζήτηση για τις θεσμικές ατέλειες του πολιτικού μας συστήματος ακούγεται ως μία άσκηση πολιτικής υπεκφυγής από τα οικονομικά αδιέξοδα στα οποία η ίδια η Κυβέρνηση οδήγησε τους πολίτες. Δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Τα ζητήματα που αφορούν στην ποιότητα της Δημοκρατίας μας είναι πολύ σημαντικά για να αντιμετωπίζονται με όρους επικοινωνιακού σχεδιασμού. Βρίσκονται στον πυρήνα της κρίσης εμπιστοσύνης που μαστίζει το πολιτικό σύστημα. Δυστυχώς η Κυβέρνηση, με τον απροκάλυπτο τρόπο με τον οποίο παίζει με τους θεσμούς, οξύνει αντί να αμβλύνει αυτή την κρίση. Διχάζει αντί να επιδιώκει συνθέσεις.
Πέρυσι τέτοια εποχή είχαμε ένα δημοψήφισμα παρωδία, μνημείο πολιτικού αμοραλισμού και τυχοδιωκτισμού. Ακολούθησαν οι απαράδεκτες μεθοδεύσεις με σκοπό τον έλεγχο του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου. Η κατάφορα αντισυνταγματική μεταφορά αρμοδιοτήτων από το ΕΣΡ στον αγαπημένο υπουργό του κ. Τσίπρα, τον κ. Παππά. Οι απροκάλυπτες παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη που επιβεβαιωθήκαν πλήρως και από τους ίδιους τους εμπλεκόμενους. Ο ανεξάντλητος διορισμός κολλητών και φίλων με σκοπό τον έλεγχο της δημόσιας διοίκησης. Και τώρα η πρόταση για απλή αναλογική. Σαν βομβιστής ο κ. Τσίπρας θέλει να είναι σίγουρος ότι με την αποχώρησή του από την εξουσία θα έχει βάλει εκρηκτικό μηχανισμό στα θεμέλια του πολιτικού συστήματος.
Για να το ξεκαθαρίσουμε κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της συμπολίτευσης. Η Νέα Δημοκρατία, το κόμμα της υπευθυνότητας, συνένοχος στη διάλυση της χώρας δεν θα γίνει. Και είμαι βέβαιος ότι την ίδια αίσθηση πατριωτικού καθήκοντος έχουν και πολλοί άλλοι βουλευτές σε αυτήν την αίθουσα. Ανεξάρτητα από τις όποιες διαφορές μας στην σημερινή ψηφοφορία, θα ορθώσουμε ένα τείχος ευθύνης απέναντι στις προθέσεις σας. 200 ψήφους δεν θα βρείτε. Και δεν θα τις βρίσκατε ούτε αν η Χρυσή Αυγή, την οποία χαϊδεύατε μέχρι πρόσφατα, στήριζε την πρωτοβουλία σας. Θα υποστείτε μια δεινή κοινοβουλευτική ήττα. Οι επόμενες εκλογές θα διεξαχθούν με τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο. Και αμέσως μετά τις εκλογές, σε χρόνο πολιτικά ουδέτερo, σε συνθήκες μειωμένης πολιτικής καχυποψίας θα ανοίξουμε τη συζήτηση για ένα νέο εκλογικό νόμο που θα συνιστά πραγματική τομή στο πολιτικό σύστημα. Εκεί θα πετύχουμε τις μέγιστες δυνατές συναινέσεις.
Και εκεί να συζητήσουμε για όλα:
Να εξετάσουμε τολμηρές προτάσεις για μεικτό εκλογικό σύστημα που να συνδυάζει μικρότερες περιφέρειες με σταυρό με διευρυμένες περιφέρειες με λίστα.
Να συζητήσουμε τα κριτήρια ορισμού των περιφερειών. Να εξετάσουμε προτάσεις που θα ενδυναμώσουν τη δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων. Να δώσουμε δυνατότητα συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία στους Έλληνες που κατοικούν εκτός Ελλάδας. Να συζητήσουμε και την προοπτική ενός πιο αναλογικού μπόνους που θα συνδέεται με τη δύναμη του πρώτου κόμματος, χωρίς όμως να κάνουμε εκπτώσεις στην κυβερνησιμότητα. Βεβαίως και η χώρα χρειάζεται ευρύτερες συναινέσεις. Αυτές όμως πρέπει να είναι προγραμματικού χαρακτήρα και όχι ετερόκλητες συμμαχίες με αποκλειστικό σκοπό τη νομή της εξουσίας.
Εμείς αυτές τις συναινέσεις θα τις επιδιώξουμε. Από την πρώτη μέρα. Και είμαι σίγουρος ότι στην επόμενη Βουλή, με πνεύμα ειλικρίνειας και κατανόησης, χωρίς να μπούμε σε παζάρια και συναλλαγές, θα υπάρξει η πλειοψηφία ώστε να ψηφίσουμε ένα σύγχρονο εκλογικό νόμο που να αντιμετωπίζει ριζικά τις πραγματικές παθογένειες του εκλογικού συστήματος. Και ο νόμος που θα ψηφιστεί σήμερα θα καταγραφεί στην ιστορία ως ο μόνος εκλογικός νόμος που δεν θα εφαρμοστεί ποτέ. Διότι η απλή αναλογική πηγαίνει κόντρα στην απλή λογική. Κόντρα στο συμφέρον του ελληνικού λαού.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Τα ζητήματα που αφορούν στην ποιότητα της Δημοκρατίας μας πρέπει να αντιμετωπίζονται με την απαραίτητη θεσμική υπευθυνότητα. Ο μέχρι σήμερα πρότερος βίος της Κυβέρνησης μας κάνει εξαιρετικά επιφυλακτικούς ως προς τις πραγματικές της προθέσεις. Ελπίζω, ειλικρινά, ο καιροσκοπισμός και ο λαϊκισμός να μην επεκταθούν και στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Η κυβερνητική πλειοψηφία δείχνει μια καχυποψία για τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. Θεωρεί ότι η προσφυγή στη λαϊκή εντολή και σε μορφές άμεσης δημοκρατίας επιβεβαιώνει τη λαϊκή κυριαρχία και ενισχύει την ποιότητα της Δημοκρατίας μας.
Άκουσα τον κ. Τσίπρα σε πρόσφατη συνέντευξή του να αναφέρεται πάλι στα δημοψηφίσματα. Πίστευα ότι η εμπειρία του περσινού σας φιάσκου αρκούσε για να σας συνετίσει. Το ίδιο και η εμπειρία του Βρετανικού Brexit. Χαρακτηριστικό των ηγετών, κ. Τσίπρα, είναι να αναλαμβάνουν τις δύσκολες αποφάσεις με αίσθημα ευθύνης και όχι να μετακυλούν τις αποφάσεις αυτές στο λαό. Αυτό εξάλλου είναι το ίδιο το νόημα της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. Τα δημοψηφίσματα είναι από τη φύση τους πολωτικά και διχαστικά. Δεν προωθούν τις συνθέσεις, αλλά οξύνουν τις διαχωριστικές γραμμές. Συχνά οι πολίτες απαντούν σε άλλα ερωτήματα από αυτά που τους τίθενται. Χρησιμοποιούν το δημοψήφισμα για να αποδοκιμάσουν την Κυβέρνηση ή για να εκτονώσουν το θυμό τους. Συχνά οι Κυβερνήσεις τα χρησιμοποιούν για λόγους πολιτικού τακτικισμού και για να ξεφύγουν από δύσκολες καταστάσεις που οι ίδιες δημιούργησαν.
Ας έχουμε υπόψη αυτά τα δεδομένα και ας μην θεωρούμε ότι πάντα η προσφυγή σε ένα δημοψήφισμα είναι προς όφελος του γενικού καλού. Ο θρίαμβος της άμεσης Δημοκρατίας, όπως έγραψε και ένας σημαντικός συνταγματολόγος, αποδεικνύεται ολοένα και πιο πολύ θρίαμβος του λαϊκισμού. Την ίδια τάση για κολακεία της κοινής γνώμης εντοπίζω και στο ζήτημα της Συνταγματικής αναθεώρησης.
Σας έχω ήδη καταθέσει, κ. Τσίπρα, τολμηρή πρόταση για συμφωνία σε μεγαλύτερο εύρος αναθεωρητέων άρθρων ώστε η επόμενη Βουλή να μπορέσει, με απλή πλειοψηφία, να διαμορφώσει τον καταστατικό χάρτη της χώρας. Έτσι στις επόμενες εκλογές οι πολίτες θα αποφασίσουν, όχι μόνο για την επόμενη κυβέρνηση, αλλά και για το περιεχόμενο της Αναθεώρησης. Την απορρίψατε και περιορίζετε τη συζήτηση μόνο στα ζητήματα εκείνα που θεωρείτε ότι έχουν επικοινωνιακό ενδιαφέρον για εσάς, όπως ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επιτρέψτε μου να σας πω ότι μια τέτοια αποσπασματική αντιμετώπιση της Συνταγματικής Αναθεώρησης δεν βοηθά.
Στο ζήτημα του Προέδρου της Δημοκρατίας, το πρόβλημα δεν είναι τόσο ο τρόπος εκλογής του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα όσο η αποσύνδεση της εκλογής από την πρόωρη διάλυση της Βουλής. Αλλά για το θέμα αυτό δεν θέλετε να μιλήσετε γιατί εσείς κάνατε κατάχρηση του πνεύματος του Συντάγματος για να προκαλέσετε εκλογές τον Ιανουάριο του 2015. Δεν πρέπει να αφήσουμε να πάει χαμένη η ευκαιρία μιας ριζικής Συνταγματικής Αναθεώρησης. Και ελπίζω να δώσετε την ευκαιρία για μια ριζική αναθεώρηση του Συντάγματος στην επόμενη Βουλή. Και με αυτόν τον τρόπο στον ελληνικό λαό τη δυνατότητα μέσα από τις επόμενες εθνικές εκλογές να αποφασίσει σχετικά με το περιεχόμενο της. Έτσι θα είναι οι ίδιοι οι πολίτες που με την ψήφο τους στις επόμενες εθνικές εκλογές θα καθορίσουν το νέο καταστατικό χάρτη της μεταμνημονιακής Ελλάδας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κλείνω απευθυνόμενος στον ελληνικό λαό,
Η Κυβέρνηση σήμερα θα υποστεί μια μεγάλη κοινοβουλευτική ήττα. Η απλή αναλογική δεν θα εφαρμοστεί στις επόμενες εκλογές. Και αυτή είναι μια καλή εξέλιξη, όχι για τη Νέα Δημοκρατία, αλλά για την ίδια τη Δημοκρατία. Η χώρα δεν χρειάζεται απλή αναλογική, αλλά απλή λογική. Να γίνουμε ξανά μια κανονική χώρα. Να ξαναβρούμε την αυτοπεποίθησή μας ως λαός. Η οικονομία να βρει ξανά το ρυθμό της. Να μειωθούν οι φόροι για να αναπνεύσουν οι πολίτες. Να στηριχθεί η μέση ελληνική οικογένεια. Να δοθεί πραγματική ελπίδα στους αδύναμους. Να υπάρξει διαφάνεια, δικαιοσύνη, αξιοκρατία και αλληλεγγύη για όλους. Σταθερότητα και όχι ακυβερνησία. Δημοκρατική εναλλαγή και όχι αιώνιοι συγκυβερνήτες. Καθαρές προγραμματικές πολιτικές συμφωνίες και όχι καιροσκοπικά παζάρια. Δημοκρατικές λύσεις και όχι τα άκρα σε ρόλο ρυθμιστών.
Αυτά χρειάζεται η Ελλάδα, αυτά θέλουν οι Έλληνες. Και θα τα αποκτήσουν.
Η Νέα Δημοκρατία, η πρώτη πολιτική δύναμη στη χώρα, εγγυάται ότι η επόμενη μέρα για την πατρίδα μας θα είναι καλύτερη.
Η επικίνδυνη περιπέτεια ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ πλησιάζει στο τέλος της.
Η Ελλάδα θα βρει ξανά το δρόμο της.
