Διχασμένη εμφανίστηκε η κυβέρνηση ως προς την εμπορική συμφωνία Ε.Ε. – Η.Π.Α. “Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων – TTIP” κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Ειδική Διαρκή Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και στην Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου. Αν και ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης σημείωσε τη σημασία της συμφωνίας, εκφράστηκαν από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επιφυλάξεις για σημεία της σύμβασης, υπογραμμίζοντας ότι δεν διασφαλίζονται, μεταξύ άλλων, τα εργασιακά δικαιώματα, η ασφάλεια τροφίμων και περριβαντολογικοί όροι. Να σημειωθεί ότι η TTIP, που βρίσκεται σε στάδιο διαπραγματεύσεων μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ στοχεύει στη διευκόλυνση των άμεσων επενδύσεων και στην εξάλειψη «περιττών γραφειοκρατικών εμπόδιων». Υπάρχουν διαφωνίες που υποστηρίζουν ότι κύριος στόχος είναι να παραμερίσει τις κανονιστικές ρυθμίσεις και ότι εμπόδια για την ΤΤΙP αποτελούν οι κοινωνικές κατακτήσεις των τελευταίων δεκαετιών, όπως εργασιακά δικαιώματα, περιβαλλοντικές ρυθμίσεις, κανόνες ασφάλειας για τα τρόφιμα, προστασία των προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο.
Ο αρμόδιος υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης ανέφερε ότι η θεματική και τα αντικείμενα, καθώς και οι νέοι κανόνες που εισάγονται για πρώτη φορά έχουν τεράστια σημασία και για την Ευρώπη και για τους κοινωνικούς και οικονομικούς τομείς. Όπως υποστήριξε στόχος είναι “να γίνει σαφές ότι δεν πρόκειται για απλές εμπορικές συμφωνίες που παραμερίζουν τους συνήθεις περιορισμούς πχ δασμούς. Περιλαμβάνεται και αυτό αλλά προφανώς ο χαρακτήρας αυτών των συμφωνιών δεν αφορά το ελεύθερο εμπόριο. Αντίθετα περιλαμβάνει μια σειρά από θέματα για δημόσιες προμήθειες”. Ο κ. Σταθάκης χαρακτήρισε σημαντικό ότι το πλαίσιο συνοδεύεται για πρώτη φορά σε θεσμικό επίπεδο από ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας των ξένων επενδυτών. Τόνισε δε ότι δημιουργεί ένα πλαίσιο στη βάση του οποίου μια ιδιωτική εταιρεία μπορεί να στραφεί κατά ενός κράτους προκειμένου να ζητήσει αποζημιώσεις ή αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο οι οποίες επηρεάζουν την απόδοση της εταιρείας.
Επίμαχα θέματα στη συμφωνία ΗΠΑ – ΕΕ
Κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης του ο κ. Σταθάκης ανέφερε ότι η συζήτηση για την εν λόγω συμφωνία ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2013. Αν και έχουν γίνει εννέα γύροι, δεν έχουν προχωρήσει πολύ, διότι γίνονται υπό συνθήκες απόλυτης μυστικότητας, χωρίς δυνατότητα πρόσβασης ακόμη και ευρωπαϊκών θεσμών.
Τρεις μεγάλες ενστάσεις σύμφωνα με τον κ. Σταθάκη είναι: Οι εθνικές ενστάσεις, αφού η κάθε χώρα πιέζει για την ενσωμάτωση δικών της συμφερόντων. Η Γερμανία, για παράδειγμα, πιέζει για το άνοιγμα των δημόσιων προημηθείων στις ΗΠΑ, αλλά η Ελλάδα θα έχει ενστάσεις για την κατάργηση των ΠΟΠ
Το δεύτερο είναι η απόλυτη κατοχύρωση του αυτονόητου δικαιώματος κάθε χώρας να ρυθμίζει με όποιο τρόπο επιθυμεί αυτό, χωρίς να εγείρονται ενστάσεις για αποζημίωση. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες μπορεί να συμβεί αυτό και περιορίζεται ασφυκτικά το δικαίωμα ενεργοποίησης μηχανισμών εγγυήσεων.
Το τρίτο είναι ποιος αποφασίζει στην περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ ιδιωτών και δημοσίου. Αν δεν επιλύθει στα εθνικά, πάει στα ευρωπαϊκά ή αντίστοιχα, ενώ τώρα γίνεται προσπάθεια να υπάρξει ρύθμιση παράκαμψης εθνικών δικαστηρίων προκειμένου να επιλύεται το θέμα σε έναν διεθνή θεσμό. Αυτό, σύμφωνα με τον κ. Σταθάκη εγείρει πληθώρα συνταγματικών ενστάσεων.
Έτσι, όπως υποστήριξε ο υπουργός τα επίμαχα σημεία είναι το περιεχόμενο της συμφωνίας, δεύτερον ο τρόπος με τον οποίο διασφαλίζεται απόλυτα το αυτονόητο δικαίωμα κάθε κράτους να ρυθμίζει μόνο του, τρίτον το θέμα πέραν της καταχρηστικής πολιτικής. Τέταρτον ποιος αποφασίζει. Οι περισσότερες χώρες έχουν αποδεχτεί ότι πρόκειται για μεικτή συμφωνία που αφορά και ΕΕ και εθνικά κοινοβούλια.
Ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης χαρακτήρισε αντιδημοκρατική τη διαδικασία και τόνισε ότι “με ανησυχούν τα μικροσυμφέροντα της κάθε χώρας” και πρόσθεσε “πιο πολύ με ανησυχούν αυτές οι διαπραγματεύσεις παρά εκείνες για τη συμφωνία. Τα οικονομικά μέτρα διορθώνονται αλλά οι συμφωνίες που θα τις υποστούμε για χρόνια δεν διορθώνονται”. Μάλιστα, χαρακτήρισε τη συμφωνία δούρειο ίππο για την εισαγωγή μεταλλαγμένων προιόντων στην Ευρώπη, που μέχρι τώρα απαγορεύονταν.
Ο αντιπρόεδρος της Βουλής Αλέξης Μητρόπουλος τόνισε η συμφωνία προωθείται εν κρυπτώ και παραβύστω, κάνοντας λόγο για υπερσύνταγμα του νεοφιλελεύθερου φονταμενταλισμού. “Η πιο ακραία εκδοχή του υπερεθνικού κεφαλαίου παίρνει την εκδίκησή του από τους λαούς. Πρόκειται για ένα επιθετικό σχέδιο”, τόνισε ο, κ. Μητρόπουλος και πρόσθεσε ότι είναι “απροκάλυπτη επίδοξη ισχύος, τερατώδης συμφωνία και εφιαλτική”.
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θανάσης Πετράκος διαφώνησε πλήρως με τον υπουργό και τόνισε ότι “δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή” και τη χαρακτήρισε καταστροφική για τους λαούς συμφωνία. Επίσης, υπογράμμισε ότι η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία νέων αγορών με τον άνοιγμα των δημοσίων στο ιδιωτικό κεφάλαιο και ανοίγει ο δρόμος σε ιδιωτικές εταιρείες να αναλάβουν φορείς δημοσίου χωρίς κανέναν περιορισμό.
Ο κ. Γιάννης Τραγάκης τάχθηκε υπέρ της μικτής συμφωνίας, ζητώντας, όμως, να επικυρωθεί και από το ελληνικό κοινοβούλιο. Υπογράμμισε τη σημασία να προστατευτεί η προτεραιότητα των εθνικών δικαστηρίων και τα αγροτικά προϊόντα. Εξέφρασε, όμως, επιφυλάξεις για διαφυλαχθεί το δικαίωμα των κρατών μελών να προασπίζουν το δημόσιο συμφέρον. Ο κ. Τραγάκης υπογράμμισε ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις θα φέρουν την εξάλειψη των εμποδίων σε δασμούς και τέλη, ενώ επεσήμανε ότι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η μεγαλύτερη οικονομική συμφωνία, αφού αφορά το 50% των παγκόσμιων ανταλλαγών αγαθών και θα φέρει εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Όπως σημείωσε θα αυξηθεί κατά 545 το χρόνο εισοδηματικά το κάθε νοικοκυριό κάθε έτος.
Από την πλευρά του Ποταμιού ο κ. Σπύρος Δανέλλης εξέφρασε την άποψη να μην απορρίψουμε τη συμφωνία εκ των προτέρων, ζητώντας να στηρίξουμε τις θέσεις μας και τα ελληνικά συμφέροντα στις διαπραγματεύσεις της Επιτροπής και να αξιολογήσουμε το τελικό αποτέλεσμα συνολικά πριν εισηγηθούμε την έγκριση ή απόρριψη του.
Ο βουλευτής του ΚΚΕ Νίκος Καραθανασόπουλος τόνισε ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στα όποια διακαιώματα της εργατικής τάξης και επανέλαβε για τον κίνδυνο να ανοίξει ο δρόμος για την εισαγωγή μεταλλαγμένων προιόντων και με ορμόνες.
