Κόλαφο για την Τουρκία -σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό αλλά και την αποδοχή της τρομοκρατικής δράσης της Χαμάς- αποτελεί η κοινή ανακοίνωση για τις πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Άγκυρα, που παρουσίασαν ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ και ο Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης, Όλιβερ Βάρχεϊ.
Για τα ελληνοτουρκικά, παρότι γίνεται αναφορά στην δραστική μείωση των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου μετά τους φονικούς σεισμούς στην Τουρκία και δεν αναφέρθηκαν πτήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικές κατοικημένες περιοχές, επισημαίνεται ότι δεν έχει γίνει διάλογος για καθορισμό υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μέ βάση το διεθνές Δίκαιο, όπως και με την Κύπρο. Η Ε.Ε επαναλαμβάνει επίσης την εναντίωσή της στο τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Για το Κυπριακό αναφέρεται ότι «η συνολική στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό και η μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας εξακολουθούν να παρεμποδίζουν διαφορετικούς δρόμους συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της ασφάλειας και της άμυνας. Η Tουρκία πρέπει να επαναβεβαιώσει τη δέσμευσή της στις συνομιλίες διευθέτησης του Κυπριακού υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών τους. Ως εκ τούτου, η πλήρης αξιοποίηση του δυναμικού μιας θετικής ατζέντας με την Tουρκία θα παραμείνει εξαιρετικά δύσκολη ελλείψει λύσης στο κυπριακό».
Για την στάση της Τουρκίας απέναντι στη Χαμάς, στην Έκθεση αναφέρεται ότι «μετά τις επιθέσεις της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η Tουρκία όχι μόνο απέφυγε να τις καταδικάσει και να τις χαρακτηρίσει ως τρομοκρατία, αλλά τάχθηκε επίσης υπέρ της Χαμάς, σε πλήρη διαφωνία με την κοινή θέση της ΕΕ».
Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, στην Έκθεση αναφέρεται ότι η επανεγκατάσταση από την Tουρκία στην ΕΕ εξακολουθεί να υπερβαίνει τον αριθμό των επιστροφών στην Τουρκία.
Διαβάστε όλη την Έκθεση:
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Οι σχέσεις ΕΕ- Τουρκίας πλαισιώνονται επί του παρόντος από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου 2021, προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου, καθώς και από τη δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2021 και την κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου του Μαρτίου 2021 σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της σχέσης ΕΕ- Τουρκίας. Πέρα από τους διμερείς και οικονομικούς δεσμούς που περιγράφονται παρακάτω, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν βαθιά το περίπλοκο και δύσκολο πλαίσιο των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας: η ανάγκη για βιώσιμη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο και το Κυπριακό.
Η θέση της Tουρκίας σχετικά με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. διεύρυνση του ΝΑΤΟ· τη θέση της Tουρκίας σε θέματα εξωτερικής και περιφερειακής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της Μέσης Ανατολής και ιδίως μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου· και την εγχώρια κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Από το 2021, η εστίαση στις σχέσεις ΕΕ- Τουρκίας έχει μετατοπιστεί σε συγκεκριμένα βήματα προς την εκ νέου δέσμευση, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρής στήριξης της ΕΕ μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 2023.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει ότι η ΕΕ έχει στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Η ΕΕ επιβεβαίωσε επίσης την αποφασιστικότητά της να χρησιμοποιήσει τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της για να υποστηρίξει την περιφερειακή σταθερότητα και να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της μέσω κλιμακούμενων αλλά αναστρέψιμων περιοριστικών μέτρων, όπως ορίζεται στην κοινή ανακοίνωση του Μαρτίου 2021.
Ανατολική Μεσόγειος
Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Tουρκίας επιδεινώθηκαν μέχρι τις αρχές του 2023 με εχθρική ρητορική, παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, συμπεριλαμβανομένων υπερπτήσεων ελληνικών κατοικημένων περιοχών και απειλητικές δηλώσεις σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών. Μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία στις 6 Φεβρουαρίου 2023, σημειώθηκε σημαντική βελτίωση στις σχέσεις. Η Ελλάδα παρείχε γρήγορα ανθρωπιστική βοήθεια και στήριξη στην Tουρκία, ακολουθούμενη από αρκετές τηλεφωνικές κλήσεις και συναντήσεις υψηλού επιπέδου.
Από τον Φεβρουάριο του 2023, οι παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου μειώθηκαν δραστικά και δεν αναφέρθηκαν πτήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικές κατοικημένες περιοχές. Οι συνεδριάσεις σε υπουργικό επίπεδο και σε επίπεδο ηγετών εντατικοποιήθηκαν. Η Ελλάδα και η Tουρκία συμφώνησαν να αξιοποιήσουν τη θετική δυναμική και ενεργοποίησαν πολλαπλούς διαύλους επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της συνεδρίασης του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου, μετά από παύση αρκετών ετών.
Από τον Ιούνιο του 2021, δεν υπήρξαν παράνομες δραστηριότητες γεώτρησης από την Tουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που περιλαμβάνουν τμήματα των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών της Ελλάδας και της Κύπρου. Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών δεν έχει αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων καλή τη πίστει, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), και με προσφυγή, εάν είναι απαραίτητο, στο Διεθνές Δικαστήριο.
Η αδιαμφισβήτητη προσήλωση στις σχέσεις καλής γειτονίας, στις διεθνείς συμφωνίες και στην αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ, εξακολουθεί να αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση ενός σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάπτυξη ενός συνεργατικού και αμοιβαία επωφελούς σχέση μεταξύ της ΕΕ και της Türkiye.
Κυπριακό
Το ζήτημα της διευθέτησης του Κυπριακού αποτελεί βασικό στοιχείο των έντονων διαφωνιών της Tουρκίας με την ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο.
