Νέο κύμα προκλήσεων από Αγκυρα: Παραβιάσεις από F-16, την ώρα που στην Αθήνα αναμένεται η απάντηση για τον 62ο γύρο των διερευνητικών – Καθημερινή προπαγάνδα για την αγορά οπλικών συστημάτων από την Ελλάδα ενώ οι ίδιοι έχουν δώσει 15 δισ. δολάρια σε 3 χρόνια – Παζάρι Ερντογάν με ΕΕ για τα κονδύλια για τις μεταναστευτικές ροές
Μέσω δημοσίων δηλώσεων από την τουρκική ηγεσία και αντιδηλώσεων από την ελληνική κυβέρνηση συνεχίζεται η αντιπαράθεση που συστηματικά οικοδομεί η Αγκυρα, με κίνδυνο να υπονομευτεί οριστικά η προοπτική του διαλόγου που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αμορτισέρ για την εκτόνωση της έντασης.
Την ώρα που στην Αθήνα αναμένεται η απάντηση της τουρκικής διπλωματίας για τον χρόνο πραγματοποίησης του 62ου γύρου των διερευνητικών επαφών, το καθεστώς Ερντογάν αντέδρασε με ένα κύμα προκλήσεων: την έκδοση της παράνομης NAVTEX για υδρογραφικές εργασίες ανάμεσα στη Λήμνο, στον Aγιο Ευστράτιο και τη Σκύρο, την έναρξη ερευνών από το «Τσεσμέ» στη στήλη ύδατος στο Κεντρικό Αιγαίο, τα fake news περί παρενόχλησης του υδρογραφικού πλοίου που ανήκει στο τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό από ελληνικά F-16.
Μάλιστα, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι τα ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη που συμμετείχαν σε άσκηση στο Αιγαίο δεν προσέγγισαν το πλοίο «Τσεσμέ» εγγύτερα των 10 ναυτικών μιλίων, ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ δήλωσε δύο φορές ότι η Αγκυρα έδωσε την «κατάλληλη» απάντηση στην Αθήνα.
Ποια ήταν η τουρκική αντίδραση δεν έχει αποσαφηνιστεί. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το απόγευμα της προηγούμενης Τρίτης, μετά την κατά φαντασία παρενόχληση του «Τσεσμέ» από ελληνικά μαχητικά, δύο τουρκικά F-16 παραβίασαν τον ελληνικό εναέριο χώρο και επιστρέφοντας στις βάσεις τους, περίπου στις 19.00 το απόγευμα, έσπασαν το φράγμα του ήχου ενώ περνούσαν ανάμεσα στη Χίο και τη Σάμο.
Πολίτες στη Χίο έκαναν λόγο για ήχο έκρηξης που παραπέμπει στο sonic boom που προκαλείται όταν ένα αεροσκάφος αναπτύσσει μεγάλη ταχύτητα και σπάζει το φράγμα του ήχου. Από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας η πληροφορία δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα, αν και επαληθεύεται ότι στις 18.45 το απόγευμα της Τρίτης δύο ζεύγη τουρκικών F-16 πέρασαν χωρίς άδεια στο FIR Αθηνών από την περιοχή μεταξύ της Λήμνου και της Λέσβου και το ένα από δύο ζευγάρια βγήκε 15 λεπτά αργότερα πετώντας νότια της Χίου.
«Γαλάζια πατρίδα» και κολοσσιαίο εξοπλιστικό πρόγραμμα
Το τελευταίο διάστημα, όσο στην Τουρκία απογειώνεται η τιμή βασικών αγαθών όπως το ψωμί, τόσο οι συνεργάτες του Ταγίπ Ερντογάν δαιμονοποιούν την Ελλάδα και επιδίδονται σε καθημερινή προπαγάνδα προσπαθώντας να αλλάξουν την ατζέντα των συζητήσεων.
Ενώ υλοποιούν ένα κολοσσιαίο εξοπλιστικό πρόγραμμα για το οποίο έχουν εκταμιεύσει σχεδόν 15 δισ. δολάρια την τριετία 2018-2020, οι Τούρκοι μέρα παρά μέρα εκφράζουν την ενόχλησή τους για την απόφαση της Αθήνας να προχωρήσει σε αγορές οπλικών συστημάτων όπως τα γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη Rafale.
Στο ισοζύγιο εξοπλιστικών Ελλάδας – Τουρκίας, η σύγκριση αποκαλύπτει την κρυφή ατζέντα της Αγκυρας: στα έτη 2018, 2019 και 2020, οι Τούρκοι έχουν ήδη δώσει 15 δισ. δολάρια για στρατιωτικούς εξοπλισμούς, ενώ η Ελλάδα έχει διαθέσει λίγο περισσότερο από το 10% του τουρκικού προϋπολογισμού. Για την τριετία 2018-2020, η Αθήνα έχει εκταμιεύσει περί το 1,8 δισ. δολάρια για στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Κι όμως, ο Τούρκος υπουργός Αμυνας απειλεί ότι από την αύξηση της έντασης και τους εξοπλισμούς που σχεδιάζει η Αθήνα «τη μεγαλύτερη ζημιά θα την πάθει ο ελληνικός λαός». Παραλλήλως, ο Χουλουσί Ακάρ επαναλαμβάνει ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της στη «γαλάζια πατρίδα», στην οποία η Αγκυρα συμπεριλαμβάνει ζώνες όπου η Ελλάδα έχει απαράγραπτα κυριαρχικά δικαιώματα τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, με μικρές εξαιρέσεις όταν ο απρόβλεπτος Ταγίπ Ερντογάν και οι στενοί του συνεργάτες-φορείς της επιθετικής ρητορικής του επικρίνουν τη Γαλλία ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Τούρκοι δαιμονοποιούν την Ελλάδα ως τον «εχθρό της ημέρας». Ο,τι κι αν κάνει η Ελλάδα μοιάζει ενοχλητικό για το τουρκικό καθεστώς.
Πιστός στην απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να διατηρηθεί η ψυχραιμία και να μην ανατροφοδοτηθεί η τεχνητή ένταση που επιδιώκει να προκαλέσει η Αγκυρα, ο κ. Νίκος Δένδιας επισήμανε ότι «η Ελλάδα αντιδρά όπως πρέπει και όταν πρέπει. Οχι όταν και όπως το επιθυμεί η Τουρκία».
Υπό τις συνθήκες που διαμορφώνονται η επόμενη εβδομάδα θεωρείται πολύ κρίσιμη για την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Οι υδρογραφικές έρευνες του «Τσεσμέ» στο κεντρικό Αιγαίο, σύμφωνα με τις τουρκικές ανακοινώσεις, θα διαρκέσουν μέχρι την Τρίτη 2 Μαρτίου, εκτός κι αν ο Ταγίπ Ερντογάν αποφασίσει να παρατείνει τις εργασίες στη στήλη του ύδατος, όπως έπραξε το καλοκαίρι με το «Oruc Reis» στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου.
Είναι λογικό να αναμένονται μετρήσιμα αποτελέσματα για τη μείωση της έντασης από μια πιθανή επανάληψη των διερευνητικών επαφών ή τελικά ο 62ος γύρος θα αποδειχθεί χίμαιρα; Θα αποδεχθεί η τουρκική διπλωματία την επανάληψη των άτυπων επαφών στις ημερομηνίες που έχει προτείνει η Αθήνα, δηλαδή την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου, ή μήπως η Aγκυρα θα προσπαθήσει να σπρώξει τις συζητήσεις πιο κοντά στο διήμερο σύγκλησης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που προγραμματίζεται για τις 25 και 26 Μαρτίου;
«Κακά τα ψέματα, στους προηγούμενους 61 γύρους των διερευνητικών επαφών έχουν συζητηθεί όλα. Η τουρκική πλευρά ξέρει τι δέχεται και τι θα μπορούσε να δεχθεί η ελληνική πλευρά, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την τουρκική διαπραγματευτική ομάδα», λέει έμπειρος παράγοντας για τις διερευνητικές επαφές.
Το ερώτημα τι θα μπορούσε να συζητηθεί μεταξύ της ελληνικής αντιπροσωπείας του Παύλου Αποστολίδη, Αλέξανδρου Κουγιού και της Ιφιγένειας Καναρά με την τουρκική ομάδα των Σεντάτ Ονάλ,Τσαγατάι Ερτσίγες και Μπαρίς Καλκαβάν απομένει να φανεί στην πράξη. Στην Αθήνα δεν υπάρχουν αυταπάτες για τις επιδιώξεις των Τούρκων: η Aγκυρα δεν επιθυμεί απλώς να μετονομάσει αλλά να μετατρέψει τις διερευνητικές επαφές σε απευθείας διαπραγματεύσεις. Γι’ αυτό ήδη από τη συνάντηση της 25ης Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη οι Τούρκοι απαίτησαν την έκδοση ανακοίνωσης για τη θεματολογία των συζητήσεων, παραβιάζοντας τη συμφωνία ότι οι διερευνητικές επαφές δεν είναι επίσημες συζητήσεις και γι’ αυτό δεν τηρούνται κοινά συμφωνημένα πρακτικά.
Το παζάρι στην Ε.Ε.
Τις επόμενες 25 ημέρες μέχρι τη συνεδρίαση των ηγετών της Ε.Ε. στην Αθήνα αναμένουν ότι η τουρκική διπλωματία θα δραστηριοποιηθεί ενεργά επιδιώκοντας να λάβει τα μέγιστα ανταλλάγματα από τους ισχυρούς της Ευρώπης. Θα μπορούσε το Βερολίνο να αποδεχθεί το αίτημα της Αγκυρας για αύξηση των κονδυλίων που διοχετεύονται προς την Τουρκία για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και σε αυτό το ενδεχόμενο ποια θα είναι η στάση των Παρισίων; Στο ρευστό σκηνικό που διαμορφώνεται -κι ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν διεκδικεί σθεναρά την αναβίωση της λεγόμενης ευρωτουρκικής ατζέντας ώστε να εισπράξει όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα από την Ε.Ε.- διαπλέκονται μια σειρά από παράγοντες, όπως το Κυπριακό.
Η Λευκωσία θα επιμείνει σε σκληρή γράμμη έναντι της Αγκυρας ή μήπως η ανακοίνωση του ΟΗΕ για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό στα τέλη Απριλίου θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης ώστε η κυβέρνηση του κ. Νίκου Αναστασιάδη να συνταχθεί με τις απόψεις της πλειονότητας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων; Η κατάσταση στα Ελληνοτουρκικά μοιάζει με έναν ιδιότυπο κύβο του Ρούμπικ, όπου ακόμη και οι πιο επιδέξιοι παίκτες πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν μια σειρά από παραμέτρους προκειμένου να λύσουν τον γρίφο.
Σε αυτό το περιβάλλον, κινήσεις όπως η απόφαση της Αιγύπτου να αδειοδοτήσει ένα θαλάσσιο τεμάχιο για έρευνες υδρογονανθράκων σε μια περιοχή νοτιοανατολικά της ζώνης, όπου η Αθήνα και το Κάιρο έχουν συνομολογήσει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, δημιουργεί πρόσθετα ερωτήματα. Και αυτό διότι με τον προσδιορισμό του οικοπέδου για ερευνητικές γεωτρήσεις, η αιγυπτιακή γραφειοκρατία μοιάζει να αποδέχεται τις απόψεις της Αγκυρας για προσδιορισμό των εξωτερικών ορίων της υποτιθέμενης τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Απομένει να φανεί αν θα έχει αποτέλεσμα η προσπάθεια του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη και του κ. Δένδια να πείσουν την ηγεσία της Αιγύπτου για αλλαγή των συντεταγμένων της περιοχής που το Κάιρο εκχωρεί δικαιώματα για έρευνες μέσω της κρατικής εταιρείας πετρελαίων EGAS.
