Νέα ένταση στις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Λονδίνου προκαλεί το δικαστικό πόρισμα στη Βρετανία που κατονομάζει τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ως τον πιθανό ηθικό αυτουργό της δολοφονίας του πρώην κατασκόπου της KGB Αλεξάντερ Λιτβινένκο. Ο Λιτβινένκο πέθανε το 2016 στο Λονδίνο, όπου είχε καταφύγει ως επικριτής του ρωσικού καθεστώτος.
«Κατάφωρη και απαράδεκτη» παραβίαση του διεθνούς δικαίου χαρακτήρισε η υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας Τερέζα Μέι τη δολοφονία του πρώην πράκτορα της KGB Αλεξάντερ Λιτβινένκο στο Λονδίνο με το ραδιενεργό ισότοπο πολώνιο-210.
Η τοποθέτηση της κ. Μέι στη Βουλή των Κοινοτήτων ήρθε ως αντίδραση της βρετανικής κυβέρνησης στην ανακριτική έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα σήμερα το πρωί, η οποία καταλήγει στο πόρισμα ότι ο θάνατος του Λιτβινένκο οφείλεται σε εσκεμμένη δηλητηρίαση, «πιθανώς» με την έγκριση του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο πρώην πράκτορας της KGB πέθανε στις 23 Νοεμβρίου 2006, σε ηλικία 44 ετών, στο Λονδίνο, λίγες ημέρες μετά από συνάντηση που είχε σε κεντρικό ξενοδοχείο της βρετανικής πρωτεύουσας με τους τότε πράκτορες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών Αντρέι Λουγκοβόι και Ντμίτρι Κοφτούν.
Ο δικαστής σερ Ρόμπερτ Όουεν, επικεφαλής της ομάδας που διενήργησε την πολύμηνη έρευνα η οποία κατέληξε σε μία έκθεση 300 σελίδων, αποφάνθηκε ότι στην επίμαχη συνάντηση οι δύο πρώην συνάδελφοι του Λιτβινένκο τον δηλητηρίασαν ρίχνοντας τη ραδιενεργή ουσία στο τσάι του.
Η έκθεση αναφέρει ότι οι δράστες ενεργούσαν κατ’ εντολή του τότε επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών FSB της Ρωσίας, Νικολάι Πατρούσεφ, πιθανώς με την έγκριση του κ. Πούτιν.
Η κ. Μέι ανακοίνωσε το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων των κ.κ. Λουγκοβόι και Κοφτούν, προσθέτοντας ότι τα διεθνή εντάλματα σύλληψής τους παραμένουν σε ισχύ. Η υπουργός Εσωτερικών είπε επίσης ότι ο Πρωθυπουργός Κάμερον θα θίξει το θέμα με τον Πρόεδρο Πούτιν στην επόμενη διαθέσιμη ευκαιρία.
Εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ δήλωσε ότι ο κ. Κάμερον βρίσκει το πόρισα της έρευνας «εξαιρετικά ανησυχητικό», προσθέτοντας ότι δεν είναι τρόπος συμπεριφοράς αυτός για κανένα κράτος, πολύ δε περισσότερο για ένα μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ο πρέσβης της Ρωσίας στο Λονδίνο, εξάλλου, κλήθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση για εξηγήσεις.
Από το κρεβάτι του νοσοκομείου λίγο πριν ξεψυχήσει, ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο είχε κατηγορήσει για τη δηλητηρίαση και τον μετέπειτα θάνατό του τον Ρώσο Πρόεδρο και τους πρώην συναδέλφους του. Ο Λιτβινένκο είχε εγκαταλείψει τη Ρωσία έξι χρόνια πριν από τον θάνατό του για λόγους ασφαλείας, έχοντας γίνει δριμύς επικριτής του καθεστώτος.
Σκληρή κριτική από τη Μόσχα
Αμφότεροι οι κατηγορούμενοι ως δράστες αρνούνται ότι δηλητηρίασαν τον πρώην συνάδελφό τους, με τον κ Λουγκοβόι, μέλος πλέον της Δούμας, να χαρακτηρίζει το πόρισμα της έκθεσης «εξωφρενικό».
Η Ρωσία, που έχει απορρίψει το βρετανικό αίτημα για έκδοση των δύο κατηγορουμένων, κατηγόρησε το Λονδίνο για «πολιτικοποίηση» της υπόθεσης, λέγοντας ότι το πόρισμα «επισκιάζει την ατμόσφαιρα στις διμερείς σχέσεις».
Η χήρα του Αλεξάντερ Λιτβινένκο Μαρίνα, μιλώντας αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, ζήτησε από τον Πρωθυπουργό Κάμερον να απελάσει όλους τους πράκτορες των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας από τη Βρετανία και να επιβάλλει οικονομικές και άλλες κυρώσεις, όπως απαγόρευση εισόδου στη χώρα, στον κ. Πατρούσεφ αλλά και στον Πρόεδρο Πούτιν.
