Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι γνωστός για το συμφιλιωτικό του πνεύμα. Ούτε η δημόσια συγγνώμη ανήκει στη συνήθη πρακτική του. Τώρα όμως αναζητά τη συμφιλίωση με δυο χώρες, με τις οποίες είχε τις δυσκολότερες σχέσεις το τελευταίο διάστημα.
Εδώ και έξι χρόνια οι σχέσεις με το Ισραήλ είχαν παγώσει, αφότου Ισραηλινοί στρατιώτες εισέβαλαν στο πλοίο «Μαρμαράς» που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και σκότωσαν δέκα Τούρκους ακτιβιστές. Η πρόσφατη συμφωνία, στην οποία προχώρησαν οι δύο χώρες πριν από δυο ημέρες, επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις και τις τοποθετεί σε νέα βάση. Προβλέπει οι συγγενείς των θυμάτων να αποζημιωθούν και να λάβουν συνολικά 20 εκατομμύρια δολάρια από το Ισραήλ.
Δριμεία ήταν πάντως η κριτική που είχε ασκήσει τότε ο Ταγίπ Ερντογάν – ήταν ακόμα πρωθυπουργός της Τουρκίας – στο Ισραήλ μετά την επέμβαση των στρατιωτών στο πλοίο. Η συγγνώμη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου τρία χρόνια αργότερα δεν ήταν αρκετή για να τον κατευνάσει. Η κύρια απαίτηση του Ερντογάν, ο οποίος διατηρεί στενές σχέσεις με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, ήταν ο τερματισμός του αποκλεισμού της Γάζας.
Η σημερινή συμφωνία δεν αλλάζει όμως κάτι στην ουσία της ισραηλινής πολιτικής. Ναι μεν επιτρέπει τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Γάζα, ωστόσο ο θαλάσσιος αποκλεισμός της περιοχής παραμένει, όπως ανακοίνωσε ο Βενιαμίν Νετανιάχου. Οι τουρκικές εφημερίδες προχώρησαν πάντως σε μια διαφορετική ανάγνωση της συμφωνίας.
Η Σαμπάχ έγραψε : «Η Τουρκία ήρε τον αποκλεισμό της Γάζας» και ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ δήλωσε: «Με αυτή την συμφωνία εξομαλύνονται οι σχέσεις με το Ισραήλ».
Μια συγγνώμη για την οικογένεια του Ρώσου πιλότου
Θέμα ερμηνείας λοιπόν η συμφωνία; Πιθανόν. Παρόμοιο είναι το σκηνικό της εξέλιξης των σχέσεων και με τη Ρωσία. Τον περασμένο Νοέμβριο η τουρκική αεροπορία κατέρριψε ρωσικό μαχητικό στα σύνορα με τη Συρία. Ο Ρώσος πρόεδρος αντέδρασε οργισμένα και επέβαλε σκληρές οικονομικές κυρώσεις στην μέχρι τότε φίλη χώρα. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν απαιτούσε μια συγγνώμη από τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος όμως την αρνούνταν πεισματικά.
Τώρα βρέθηκε μια μέση λύση. Ο Ερντογάν έγραψε μια επιστολή προς τον Πούτιν με την οποία ζητά συγγνώμη από την οικογένεια του Ρώσου πιλότου. Με αυτόν τον τρόπο ο Πούτιν μπορεί να ισχυρισθεί πως η Τουρκία ζήτησε συγγνώμη και ο Ερντογάν να δηλώσει πως δεν ζήτησε συγγνώμη από τη Ρωσία αλλά από την οικογένεια. Έτσι και οι δυο πλευρές κρατούν τα προσχήματα και μπορούν να αναθερμάνουν τις οικονομικές τους σχέσεις.
Η Τουρκία έχει ανάγκη από φίλους περισσότερο από ποτέ. Πριν από λίγες μέρες ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ είχε δηλώσει πως νέος στόχος της Άγκυρας στην εξωτερική πολιτική είναι «να πολλαπλασιάσει τους φίλους και να περιορίσει τους εχθρούς». Το ότι η Τουρκία αυτή την περίοδο δεν έχει πολλούς φίλους αντικατοπτρίζεται και στην οικονομία. Τα άδεια ξενοδοχεία και οι παραλίες είναι μια μικρή γεύση.
Οι συμφωνίες με τη Ρωσία και το Ισραήλ είναι ένα βήμα ώστε η Άγκυρα να βγει από την απομόνωση στην οποία και με δική της ευθύνη περιήλθε.
