Νέοι τριγμοί στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις – Εκτός συμπαραγωγής F-35 η Τουρκία λόγω S-400
Το οριστικό «κόψιμο» της Τουρκίας από το πρόγραμμα συμπαραγωγής μαχητικών αεροσκαφών F-35, αλλά και η επικείμενη αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζό Μπάιντεν, μαρτυρούν πως οι σχέσεις Άγκυρας – Ουάσιγκτον δε διανύουν την καλύτερη εποχή και βέβαια τίποτα δε θυμίζει το «ειδύλλιο» Ερντογάν – Τράμπ των προηγούμενων χρόνων.
Όλα αυτά την ώρα που ο Τουρκος πρόεδρος, ακόμη αναμένει από τον Αμερικανό ομόλογό του να σηκώσει το τηλέφωνο και να επικοινωνήσει μαζί του, σχεδόν τέσσερις μήνες από όταν ο Μπάιντεν ανέλαβε επίσημα καθήκοντα.
Εκτός συμπαραγωγής F-35 λόγω S-400
Όπως έγινε γνωστό, οι ΗΠΑ και άλλες οκτώ χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα συμπαραγωγής μαχητικών αεροσκαφών F-35, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Καναδάς, Αυστραλία, Δανία και Νορβηγία προχώρησαν στην υπογραφή νέας συμφωνίας στην οποία δεν συμμετέχει η Τουρκία, η οποία ενδιαφερόταν να αποκτήσει 100 αεροσκάφη για τις ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας.
Η Ουάσιγκτον αποφάσισε να «παγώσει» τη συμμετοχή της Άγκυρας στο πρόγραμμα για τα F-35 Lightning II το 2019, εκτιμώντας ότι τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας S-400 που απέκτησε η Τουρκία είναι ασύμβατα με τα συστήματα του ΝΑΤΟ και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τη Μόσχα για να αντληθούν πληροφορίες σε ό,τι αφορά τα F-35.
Στο πλαίσιο αυτό οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στην Τουρκία για τους S-400, με στόχο την αμυντική βιομηχανία και τους ανώτερους υπαλλήλους της.
Αναγνώριση Γενοκτονίας Αρμενίων
Νέους τριγμούς στις σχέσεις Τουρκίας και ΗΠΑ αναμένεται να προκαλέσει η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, να προχωρήσει στην επίσημη αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Πιστός στις προεκλογικές του εξαγγελίες και τις δεσμεύσεις του προς την ισχυρή αρμενική κοινότητα των ΗΠΑ, ο Μπάιντεν θ’ ανακοινώσει το Σάββατο, ημέρα μνήμης των 1,5 εκατ. θυμάτων, την απόφασή του να αναγνωρίσει ως «γενοκτονία» τα γεγονότα του 1908-1918 στην Τουρκία.
Ο Μπάιντεν αναμένεται να χρησιμοποιήσει τη λέξη «γενοκτονία», σύμφωνα με το Reuters, κλιμακώνοντας περαιτερω την ένταση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Αντιδρώντας στην κίνηση Μπάιντεν, ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε την Πέμπτη πως δεσμεύεται να υπερασπιστεί «την αλήθεια ενάντια στη συκοφαντία». Ακολουθώντας την πάγια εθνικιστική τουρκική ιδεολογία και θέση, από το 1923 έως σήμερα, ο Τούρκος πρόεδρος δεν αναγνωρίζει τα γεγονότα του Α’ Π.Π. στο έδαφος της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως γενοκτονία. «Θα συνεχίσουμε να υπερασπίζουμε την αλήθεια ενάντια στο λεγόμενο ψέμα της Γενοκτονίας των Αρμενίων, και εκείνους που υποστηρίζουν αυτή τη συκοφαντία με πολιτικούς υπολογισμούς» δήλωσε ο Ερντογάν, μετά από ευρεία σύσκεψη που πραγματοποίησε στην Άγκυρα με στενούς του συνεργάτες.
Η Τουρκία παραδέχεται ότι πολλοί Αρμένιοι που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με οθωμανικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του A’ Π.Π. Όμως αμφισβητεί τα στοιχεία και αρνείται ότι οι δολοφονίες ενορχηστρώθηκαν συστηματικά ή ότι αποτελούν γενοκτονία. Επίσης αρνείται το γεγονός ότι διήρκεσαν πολλά χρόνια και στην επίσημη ρητορική κάνουν λόγο απλά για τα «γεγονότα του 1915».
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, Μπομπ Μενεντέζ, ήταν αυτός που τα τελευταία χρόνια πρωτοστάτησε στην αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από τις ΗΠΑ. Η καθοριστική κίνηση έγινε το 2019 με το σχετικό ψήφισμα της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας στη συνέχεια. Ωστόσο ο τότε πρόεδρος Τραμπ είχε βάλει στον «πάγο» την επίσημη αναγνώριση.
Τον περασμένο Μάρτιο ο Μενεντέζ και 38 Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές, ζήτησαν από τον Αμερικανό πρόεδρο να προχωρήσει στη συμβολική κίνηση αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων «ενάντια στις προσπάθειες να προσποιηθούμε ότι αυτή η σκόπιμη, οργανωμένη προσπάθεια καταστροφής του αρμενικού λαού ήταν κάτι διαφορετικό από γενοκτονία» όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά σε επιστολή τους προς τον Μπάιντεν.
Ως γενοκτονία των Αρμενίων, αναφέρονται τα γεγονότα εξόντωσης Αρμενίων πολιτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι εκτεταμένες σφαγές Αρμενίων αποδίδονται στο κίνημα των Νεότουρκων (1908-18). Ως έναρξη της Αρμενικής Γενοκτονίας συμβολικά θεωρείται η 24η Απριλίου του 1915, όταν η ηγεσία της Αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε και εκατοντάδες Αρμένιοι της Πόλης απαγχονίστηκαν. Θεωρείται μια από τις πρώτες σύγχρονες γενοκτονίες. Δυτικές και Αρμενικές πηγές υπολογίζουν τον αριθμό των σφαγιασθέντων στο 1.500.000.
Η Γενοκτονία των Αρμενίων πραγματοποιήθηκε παράλληλα και με τον ίδιο τρόπο με γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλαδή των Ελλήνων και των Ασσυρίων.
Μέχρι σήμερα, 30 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Καναδά, της Ρωσίας και της Ελβετίας, έχουν αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων.
