(EUROKINISSI/
Οι επιλογές της Αθήνας τελειώνουν και πλέον είναι ορατό το ενδεχόμενο επιβολής capital controls, γράφουν οι Financial Times.
Πριν από μόλις μερικούς μήνες, η πιθανότητα της επιβολής capital controls στην Ελλάδα φαινόταν ακόμη μακρινή. Ομως, με την κυβέρνηση να ξεμένει γρήγορα από χρήματα και τους νευρικούς καταθέτες να αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες της χώρας, η συζήτηση για τέτοια έκτακτα μέτρα έχει επεκταθεί και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι ίσως σύντομα η Αθήνα να αναγκαστεί να τα επιβάλει, σημειώνει η εφημερίδα.
«Απέχουμε 4-6 εβδομάδες από μία πιθανή επιβολή capital control», εκτιμά ο Ντάνιελ Γκρος, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Πολιτικών μελετών. «Υπάρχει πάντα κάποια προσωρινή λύση που μπορούν να ανακαλύψουν οι πολιτικοί της ευρωζώνης, αλλά τώρα πλησιάζουμε πραγματικά».
Αν η Ελλάδα δεν καταβάλει τη δόση προς το ΔΝΤ στα τέλη Ιουνίου, η κατάσταση θα ξεφύγει από τον έλεγχο. Τότε, η Ελλάδα θα αναγκαστεί να ζήσει την εμπειρία της Κύπρου και της Αργεντινής, που επέλεξαν να παρέμβουν για να σταματήσουν την εκροή καταθέσεων, προκειμένου να αποφύγουν τη χρεοκοπία, σημειώνεται.
Ομως, σημειώνουν οι Financial Times, η επιβολή capital controls δεν είναι απλή υπόθεση. Τέτοια μέτρα επικρίνονται στις συνθήκες της ΕΕ, που στηρίζουν την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων ως έναν από τους τέσσερις πυλώνες της Ενωσης. Η επιβολή τέτοιων αντιδημοφιλών μέτρων, όπως ο περιορισμός στην εκταμίευση καταθέσεων, θα ήταν στο χέρι της κυβέρνησης. «Χωρίς συνεργασία από τις ελληνικές αρχές είναι αδύνατη η επιβολή capital controls», εξηγεί ο Γκούντραμ Βολφ, επικεφαλής του Bruegel.
Από τη Μαλαισία, το 1998, ως την Ισλανδία όταν κατέρρευσαν οι τράπεζες το 2008, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα κυβερνήσεων που επέβαλλαν περιορισμούς στις τραπεζικές καταθέσεις ώστε να περιορίσουν τις εκροές. Πολλοί επενδυτές εκτιμούν ότι το πιο κοντινό παράδειγμα στην Ελλάδα είναι τα όσα έγιναν στην Κύπρο το 2013. «Η βασική πρόκληση, δηλαδή ο περιορισμός στην εκροή καταθέσεων, φαίνεται αρκετά παρόμοια και στις δύο περιπτώσεις», ανέφερε ο Φρανσουά Καμπό, οικονομολόγος της Barclays. «Είναι πιθανό, ως εκ τούτου, ότι οι περιορισμοί στην Ελλάδα θα μοιάζουν με εκείνους στην Κύπρο».
Υπό την πίεση των Βρυξελλών, η Λευκωσία συμφώνησε σε μέτρα για την αναμόρφωση του τραπεζικού της συστήματος και στο bail in σε αντάλλαγμα για το δάνειο των 10 δισ. ευρώ. Οι Κυπριακές τράπεζες έκλεισαν για περίπου δύο εβδομάδες και όταν άνοιξαν ξανά, υπήρχαν σκληροί περιορισμοί για τις κινήσεις χρημάτων, μεταξύ άλλων το όριο των 300 ευρώ την ημέρα για αναλήψεις εντός των συνόρων και 5.000 ευρώ όριο σε πληρωμές πιστωτικής κάρτας στο εξωτερικό. Μέτρα που τελικά εμπόδισαν την κατάρρευση των τραπεζών και βοήθησαν να παραμείνει η χώρα στην Ευρωζώνη.
Το παράδειγμα αυτό το είχε χρησιμοποιήσει και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ το Μάρτιο, αναφέροντας ότι η Κύπρος έδειξε πως όταν μία χώρα μπαίνει σε μπελάδες δεν σημαίνει ότι πρέπει να βγει από το ευρώ. Δεν είναι όμως όλοι πεπεισμένοι ότι η λύση της Κύπρου μπορεί να επιβληθεί με τα ίδια αποτελέσματα στην Ελλάδα. Στην Κύπρο, τα capital controls ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου προγράμματος διάσωσης που είχε συμφωνηθεί με τους δανειστές. Η Ελλάδα ακόμη δεν έχει συμφωνία. Κάποιοι οικονομολόγοι θεωρούν ότι πιο λογική είναι η σύγκριση με την Αργεντινή του 2001, όταν οι καταθέτες άρχισαν να αποσύρουν τα χρήματά τους και να τα μετατρέπουν σε δολάρια. Για να σταματήσει αυτό, οι αρχές επέβαλαν στην αρχή περιορισμένα μέτρα και μεταξύ άλλων μπλόκαραν τις αναλήψεις από λογαριασμός σε δολάρια. Αποδείχθηκε ανεπαρκές και ακολούθησε το «πάγωμα» των προθεσμιακών καταθέσεων και η υποχρεωτική ανταλλαγή τους με ομόλογα σε πέσος.
Μια άλλη ανησυχία για την ελληνική κυβέρνηση είναι και η ικανότητα να επιβάλει και να παρακολουθήσει σωστά τα capital controls. «Για να δουλέψουν τα capital controls, πρέπει να δημιουργηθεί ένα αυστηρό σύστημα παρακολούθησης και εφαρμογής» δήλωσε ο Φρέντρικ Μαρ Μπάλντουρσον από το Πανεπιστήμιο του Ρέικιαβικ. «Αν υπάρχει διαφθορά, οι έλεγχοι απλά δεν λειτουργούν» συμπλήρωσε. Ακόμη κι αν όλα πάνε καλά, δεν υπάρχει εγγύηση ότι τα capital controls θα αρθούν σύντομα. Η Ισλανδία μόλις αυτό το μήνα εκπόνησε πλάνο για την άρση αντίστοιχων μέτρων, επτά χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης. «Είναι πιο εύκολο να τα επιβάλεις παρά να τα άρεις» είπε ο Μπάλντουρσον. «Η κυβέρνηση πρέπει να πείσει τους καταθέτες ότι μπορούν να φέρουν πίσω τα χρήματά τους στις τράπεζες, όπως και ότι δεν θα επιβληθεί ξανά έλεγχος. Αλλά η αξιοπιστία μπορεί να χαθεί πολύ γρήγορα και να πάρει πολύ χρόνο για να ανακτηθεί», κατέληξε.
