Όπως επισημαίνει ο κ. Γεραπετρίτης «η διπλωματία, είτε διεξάγεται αμιγώς επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου, είτε δεν είναι διπλωματία» και αυτό, όπως αναφέρει, θα είναι το σύνθημα της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ενώ τονίζει πως όλοι θα κληθούν να επιδείξουν πίστη στη διεθνή νομιμότητα. Προσθέτει δε πως σκοπός της Ελλάδας αναλαμβάνοντας τη θητεία της είναι να διατηρήσει το Κυπριακό στην ενεργό ατζέντα του ΟΗΕ.
Αναφέρει πως η κατάσταση στη Συρία παραμένει εξαιρετικά ρευστή και είναι απολύτως αναγκαίο η μετάβαση εκεί να είναι ομαλή, απαλλαγμένη από ξένες παρεμβάσεις. Η Ελλάδα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην κατοχύρωση της ασφάλειας της ελληνικής ομογένειας, της προστασίας της ελληνορθόδοξης κοινότητας, καθώς και στον τερματισμό των προσφυγικών ροών και την αντιστροφή τους. Γι’ αυτό αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για ενεργότερη παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Συρία.
Τέλος, αναφορικά με τον ελληνοτουρκικό διάλογο, τονίζει πως οι θέσεις Αθήνας- Άγκυρας για το εύρος της συζήτησης εξακολουθούν να αφίστανται ουσιωδώς. Όμως, προσθέτει, ανεξάρτητα από το αν εκκινήσει η συζήτηση για την οριοθέτηση, «εξακολουθούμε να θεωρούμε ότι η αδράνεια και η ακινησία δεν μπορεί να είναι επιλογή».
Ακολουθεί η συνέντευξη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στη Νεκταρία Σταμούλη:
Ερ.: Από την 1η Ιανουαρίου ξεκινά η θητεία της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τι σημαίνει αυτό για τη διπλωματική θέση της χώρας, ποιες δυνατότητες αποκτά η Ελλάδα και ποιοι οι στόχοι κατά τη διάρκεια της διετούς θητείας;
Απ.:Καταρχάς, με αφορμή την έναρξη του νέου έτους θα ήθελα να ευχηθώ υγεία, ειρήνη και ευημερία σε όλον τον κόσμο και να διαβεβαιώσω τους συμπατριώτες μας ότι στο Υπουργείο Εξωτερικών εργαζόμαστε αδιάκοπα για την Ελλάδα της σταθερότητας, της ανάπτυξης και της αυτοπεποίθησης στο πιο σύνθετο γεωπολιτικά τοπίο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με 55 συρράξεις να μαίνονται σε όλες τις περιφέρειες του κόσμου.
Η θητεία της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών εκκινεί σε λίγες ώρες, την 1η Ιανουαρίου 2025 και θα διαρκέσει έως την 31η Δεκεμβρίου 2026. Έχουμε την τιμή να αναλαμβάνουμε αυτή τη θέση για τρίτη φορά μετά το 2005-2006 και το 1952-1953. Οι 182 θετικές ψήφοι από τα συνολικά 188 κράτη που ψήφισαν καταδεικνύουν, αφενός, την εμπιστοσύνη που επέδειξαν τα μέλη του ΟΗΕ προς την Ελλάδα και αφετέρου, την ευθύνη την οποία επωμιζόμαστε ώστε να υπηρετήσουμε αυτό το ρόλο με σθένος και οδηγό μας το Διάλογο, τη Διπλωματία και τη Δημοκρατία.
Κύριες προτεραιότητες της ελληνικής θητείας στο ΣΑΗΕ είναι η αποκατάσταση της αληθούς έννοιας της επιταγής για ειρηνική επίλυση των διαφορών, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου, η ενίσχυση της θέσης των γυναικών για την ειρήνη και την ασφάλεια, η προστασία των παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις με έμφαση στο ανθρωπιστικό δίκαιο, η αντιμετώπιση της υπαρξιακής απειλής της κλιματικής κρίσης και η προστασία της θαλάσσιας ασφάλειας που έχει υποστεί σοβαρά ρήγματα, λόγω πολεμικών επιχειρήσεων τρομοκρατικών απειλών.
Σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει την κύρια ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Η χώρα μας καθίσταται στην πράξη συμπαραγωγός της διεθνούς πολιτικής για την παγκόσμια αρχιτεκτονικής ασφαλείας με ουσιαστικό λόγο, ρόλο και ευθύνη στις εξελίξεις σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο ανασφαλής. Σε αυτό το περιβάλλον αστάθειας και αβεβαιότητας, η Ελλάδα ασκεί με συνέπεια εξωτερική πολιτική αρχών και αξιών με αποτέλεσμα να είναι αξιόπιστος συνομιλητής όλων των χωρών και αυτό θα είναι το μέσο ώστε να πετύχουμε το στόχο μας, να αποτελέσουμε δηλαδή τη γέφυρα μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, να λειτουργήσουμε ως σταθεροποιητικός παράγοντας.
Ήδη ενόψει της ανάληψης των νέων υψηλών καθηκόντων μας, έχουμε προβεί σε διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες με κράτη που διαθέτουν πολύ ισχυρό οικουμενικό αποτύπωμα, κεφαλαιοποιώντας με τον τρόπο αυτό περαιτέρω οφέλη για την πατρίδα μας. Διότι όλοι προσβλέπουν στην Ελλάδα που ανήκει στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμμετέχει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, καταλαμβάνει την πιο επιδραστική θέση στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Ερ.: Τα τελευταία χρόνια και καθώς δύο πόλεμοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή ξέσπασαν σχεδόν παράλληλα, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο απρόβλεπτοι και επιθετικοί ηγέτες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις, αμφισβητούνται και πάλι οι πραγματικές δυνατότητες του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στη διευθέτηση των διαφορών με ειρηνικό τρόπο. Τελικά, μπορεί το Συμβούλιο Ασφαλείας να καταστεί επιδραστικό;
Απ.: Βρισκόμαστε σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία, με δύο πολέμους στην ευρύτερη γειτονιά μας να διεξάγονται εν μέσω σημαντικών γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Δυστυχώς, οι μείζονες διεθνείς οργανισμοί δεν πέτυχαν να αποτρέψουν την κλιμάκωση των δύο μεγάλων πολέμων, ούτε και τη διαχείριση εμφυλίων πολέμων, αυταρχικών καθεστώτων και κατάφωρων προβολών των θεμελιωδών ελευθεριών. Η ανάγκη μεταρρύθμισης της αρχιτεκτονικής του πολυμερούς συστήματος, το οποίο εδραιώθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προκύπτει ως αίτημα ακριβώς από την αδυναμία των θεσμών να φέρουν σήμερα εις πέρας τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν.
Εν προκειμένω, για το Συμβούλιο Ασφαλείας, τα σημαντικότερα διαρθρωτικά θέματα συζήτησης είναι, αφενός, η σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας, η οποία σήμερα δεν αντανακλά τον πραγματικό συσχετισμό δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο, πολλώ δε μάλλον όταν μείζονες ήπειροι δεν συμμετέχουν παντάπασιν, και, αφετέρου, ο τρόπος λήψης αποφάσεων με το δικαίωμα αρνησικυρίας να έχει καταστεί σε πολλές περιπτώσεις καταχρηστικό μέσο που δυσχεραίνει τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων, ακόμη και των πιο αυτονόητων που ερείδονται αναμφίβολα στο διεθνές δίκαιο.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι η μεταρρύθμιση του διεθνούς συστήματος θα είναι μια εύκολη ή γρήγορη διαδικασία. Είναι όμως μια συζήτηση που θα πρέπει να γίνει από τη στιγμή που πιστεύουμε στη διεθνή πολυμέρεια. Και όλοι θα κληθούν να επιδείξουν πίστη στη διεθνή νομιμότητα. Διότι η διπλωματία, είτε διεξάγεται αμιγώς επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου, είτε δεν είναι διπλωματία. Αυτό θα είναι το σύνθημά μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας από την 1η Ιανουαρίου.
Ερ.: Ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος είπε πρόσφατα, μάλιστα με αρκετά ωμό τρόπο ότι η Τουρκία κρατά το κλειδί των εξελίξεων στη Συρία. Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη, την οποία άλλωστε υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές διεθνώς; Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η ενίσχυση της ‘Αγκυρας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής;
