Η απόσυρση της Ανγκελα Μέρκελ μετά από 16 χρόνια στην Καγκελαρία σηματοδοτεί μια ιστορική πολιτική αλλαγή για τη Γερμανία και την Ευρώπη – Στην τελευταία της συνέντευξη, η ίδια χαρακτήρισε ως τη δυσκολότερη στιγμή στην καριέρα της «όταν ζήτησα τόσα πολλά από τους πολίτες στην Ελλάδα για τη διάσωση της χώρας», δεν φαίνεται όμως να έχει και ιδιαίτερες τύψεις γι’ αυτό…
Η Μέρκελ δεν είπε κάτι καινούριο. Πάνω-κάτω είναι γνωστή η φράση: «It ain’t over till the fat lady sings». Σε ελεύθερη μετάφραση: Πρώτα πρέπει κάτι να ολοκληρωθεί και μετά να το κρίνουμε. Τόσο στη ζωή όσο και στην πολιτική.
Αυτό όμως που ίσως δεν έχει αναλογιστεί είναι ότι με το τέλος της πολυετούς θητείας της δεν είναι πλέον υπεράνω αμφισβήτησης και κριτικής. Η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Γερμανίας από την ίδρυση του Ομοσπονδιακού Κράτους το 1871, η «μητέρα» των Γερμανών, αλλά και για κάποιους η πιο ισχυρή γυναίκα στον πλανήτη, έφτασε επιτέλους αντιμέτωπη με τον απολογισμό της δικής της ηγεμονίας.
Και όχι τον απολογισμό που φιλοτέχνησε η ίδια, σύμφωνα με τον οποίο η δυσκολότερη στιγμή της καριέρας της ήταν «όταν ζήτησα τόσα πολλά από τους πολίτες στην Ελλάδα για τη διάσωση της χώρας», επισημαίνοντας όμως ότι «φεύγω με ήσυχη τη συνείδησή μου». Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι είναι η πρώτη καγκελάριος που ανακοινώνει οικειοθελώς την αποχώρησή της δεν θα καταστήσει επιεικέστερη την αξιολόγηση της πολιτικής πορείας της. Η πολιτική κληρονομιά της, ο «Μερκελισμός», έχει εδώ και χρόνια πάρει τη μορφή πολιτικής θρησκείας για ορισμένους, ενώ για άλλους το αντίθετο.
«Μερκελισμός»
Η στρατηγική της Ε.Ε. που εφαρμόστηκε από την παγκόσμια οικονομική αναταραχή του 2008 μέχρι την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, από την προσφυγική-μεταναστευτική κρίση του 2015 μέχρι το Brexit και την πανδημία, έχει τη βαθιά και καταλυτική σφραγίδα της καγκελαρίου.
Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να την κατηγορήσει για λιποταξία από μάχες. Το ζήτημα είναι τι πέτυχε και για ποιους. Εάν τη μετρήσει κανείς με γνώμονα τα στενά γερμανικά συμφέροντα, τα πήγε μια χαρά. Εάν όμως τη μετρήσει με γνώμονα το συλλογικό ευρωπαϊκό συμφέρον, για το οποίο άλλωστε μιλούσε, τα πράγματα αλλάζουν. Εκεί είχαμε αρκετά Βατερλό στο πέρασμά της.
Εχοντας ήδη ανοίξει την πόρτα της εξόδου και έτοιμη να τη διαβεί, αφήνει πίσω της ένα κόμμα σχεδόν αποδεκατισμένο, σκάνδαλα όπως το Dieselgate ή αυτό της κατάρρευσης της εταιρείας ηλεκτρονικών πληρωμών Wirecard, διευρυμένες κοινωνικές ανισότητες στην Ευρώπη, ενδυνάμωση της Ακροδεξιάς, αμφιλεγόμενη διαχείριση του Προσφυγικού-Μεταναστευτικού και έναν αδικαιολόγητο κατευνασμό της Τουρκίας, ένα είδος ανταμοιβής για τις συνεχείς προκλήσεις της!
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γάλλος πρόεδρος χρειάστηκε πολλές φορές να της υπενθυμίσει ότι πρωταρχική σημασία έχουν τα συμφέροντα των κρατών-μελών, εν προκειμένω της Ελλάδας και της Κύπρου. Η διπλωματική εμπλοκή της Γερμανίας, εμμέσως ή και ευθέως, σε όλα σχεδόν τα θερμά πεδία στη Μεσόγειο ήταν κατά κανόνα βλαπτική για τα ελληνικά συμφέροντα. Υπό την ηγεσία της, το «κλαμπ των φειδωλών» (Αυστρία, Σουηδία, Ολλανδία και Δανία) αντί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου, το βάθυνε και κυρίως καλλιέργησε προκαταλήψεις που υπονομεύουν την ευρωπαϊκή ενότητα.
τον άδειασε δηλώνοντας άγνοια για το περίφημο δημοψήφισμα, αν και ο Παπανδρέου υποστήριξε ότι την είχε ενημερώσει έναν μήνα νωρίτερα
Η στάση της Μέρκελ δεν αποδείχθηκε τραυματική μονάχα για την Ελλάδα. Οδήγησε και άλλες οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας σε ασφυξία. Μία κατάσταση η οποία δεν αλλάζει από το γεγονός ότι τελευταία στιγμή προσφέρθηκε το «απαραίτητο οξυγόνο» έναντι βαρύτατου τιμήματος. Κάποια στιγμή ήταν η ίδια η Μέρκελ που βρέθηκε σε απομόνωση από τους μέχρι τότε συντρόφους της Βαν Ρομπέι, Μπαρόζο, Γιουνκέρ και Ντράγκι, οι οποίοι βλέποντας την Ισπανία και την Ιταλία να καταρρέουν, έβαλαν νερό στο κρασί τους και απαίτησαν το Βερολίνο να βιαστεί.
Η Μέρκελ, η οποία ζύγιζε τα πάντα για διαστήματα που πολλές φορές έμοιαζαν με αιωνιότητα, δεν βοήθησε τη σε κρίση ευρισκόμενη Ε.Ε. να πάρει δραστικές αποφάσεις για να την υπερβεί. Αντίθετα, αυτή ευθύνεται για τα χαλαρά αντανακλαστικά που επέδειξε σε καίρια ζητήματα η Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Ενωση έμοιαζε συνεχώς να τρέχει πίσω από τις εξελίξεις. Ας μην ξεχνάμε ότι ως παιδί έμεινε 90 λεπτά στον βατήρα της πισίνας, επιχειρώντας τη βουτιά της δευτερόλεπτα πριν τελειώσει το μάθημα. Από την άλλη, η Μέρκελ επέδειξε όπου ήθελε αποφασιστικότητα. Επίσης, δεν φάνηκε να διαφθείρεται από την πολυτέλεια. Συνηθισμένη στις ολονύκτιες διαπραγματεύσεις, κούραζε τους συνομιλητές της μέχρι αυτοί να λυγίσουν από την εξάντληση και να έρθουν στα νερά της.
Επιπλέον, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι της λείπει ο πολιτικός κυνισμός. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν δίστασε να προβεί σε πατροκτονία. Παρότι ο τότε γερμανικός Τύπος την αποκαλούσε το «Κορίτσι του Κολ από την Ανατολή», παρότι ο τότε καγκελάριος την είχε ευνοήσει σκανδαλωδώς στο εσωκομματικό παιχνίδι εξουσίας, όταν αυτός κατηγορήθηκε και βρέθηκε σε δύσκολη θέση, αυτή αποκήρυξε αδίστακτα τον πολιτικό της πατέρα.
Παρ’ όλα αυτά, στις αρχές της πανδημίας, η αποδυναμωμένη πλέον Μέρκελ κράτησε τα ηνία, υπενθυμίζοντας στους πολίτες της ποια είναι με ένα διάγγελμα, το οποίο προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση για το πάντρεμα ρεαλισμού και συναισθήματος. Ψώνισε στο σούπερ μάρκετ της περιοχής της χωρίς φρουρά, σχολίασε την τιμή του γάλακτος και σε γενικές γραμμές έδινε την εντύπωση ότι δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα.
Η μέχρι τώρα «σιδηρά κυρία» της Ευρώπης, λοιπόν, η γυναίκα που το αμερικανικό «Time» περιέγραψε στο εξώφυλλό του ως «καγκελάριο του Δυτικού Κόσμου» περνάει στην Ιστορία και κανείς δεν είναι πιο αδυσώπητος κριτής από αυτήν. Αυτή θα ζυγίσει και θα κρίνει το αποτύπωμά της στη Γερμανία, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τον υπόλοιπο κόσμο.
Οπως και να ’χει, όμως, η μικρή ευρωπαϊκή χώρα του Νότου με τα μισοάδεια ταμεία, το μεσογειακό ταμπεραμέντο, με ιστορία και πολιτισμό με τόσο βάρος που μετά βίας αρμόζουν στο μέγεθός της, αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο στο «Βιβλίο Μέρκελ». Ενα κεφάλαιο που αν διάβαζε κανείς την αρχή, σίγουρα δεν θα μπορούσε να προβλέψει τη συνέχεια. Συχνά μεγάλοι έρωτες και αγάπες έχουν ως αφετηρία την κόντρα και την αντιπάθεια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με το ακριβώς αντίστροφο. Οταν ήταν ακόμα μία άγνωστη μαθήτρια, ανήκε στους δεκάδες χιλιάδες εκείνους που έγραφαν γράμματα διαμαρτυρίας για τη δικτατορία στην Ελλάδα και για να ζητήσει την απελευθέρωση του εξόριστου Μίκη Θεοδωράκη. Αυτή την άγνωστη πληροφορία την είχε αποκαλύψει η ίδια η Μέρκελ σε μία συνέντευξή της κατά την επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στο Βερολίνο.
Εκείνη την εποχή, οι σχέσεις Αθήνας – Βερολίνου ετοιμάζονταν να πάρουν την κατιούσα. Η καγκελάριος θυμόταν πιο αθώες εποχές, τότε που η μητέρα της, η οποία γνώριζε αρχαία ελληνικά, τη βοηθούσε να γράφει κάρτες με το σύνθημα «Λευτεριά στον Μίκη Θεοδωράκη». Λίγο πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και συγκεκριμένα το 1987, βρισκόταν στο κοινό όταν ο διάσημος Ελληνας μουσικοσυνθέτης έδωσε μια υπαίθρια συναυλία στον χώρο «Ρόζα Λούξεμπουργκ» στην Ανατολική Γερμανία. Ακόμα και χρόνια αργότερα, όμως, όταν η τότε 51χρονη αρχηγός των Χριστιανοδημοκρατών κατέκτησε την καγκελαρία παρότι είχε λάβει το χαμηλότερο ποσοστό υποψήφιου των Χριστιανοδημοκρατών από την ίδρυση του μεταπολεμικού γερμανικού κράτους, φάνηκε να τα πηγαίνει μια χαρά με τον Ελληνα πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή.
Ηταν ο πρώτος σε μία λίστα έξι πρωθυπουργών που θα γνώριζε, θα συνεργαζόταν και εντέλει θα στρίμωχνε! Τον Καραμανλή τον είχε γνωρίσει προτού και οι δύο αναλάβουν το τιμόνι των χωρών τους. Είχαν γνωριστεί στις Συνόδους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Αργότερα, η καλή χημεία συνεχίστηκε και επισφραγίστηκε με την επίσκεψή της στο σπίτι του στη Ραφήνα, λίγο πριν από τις ελληνικές εκλογές τις οποίες και κέρδισε. Κυκλοφορεί η φήμη ότι ο Καραμανλής έκανε ιδιαίτερα μάθημα γερμανικών κάθε εβδομάδα με έναν ηλικιωμένο Γερμανό για να συνεννοείται καλύτερα μαζί της. Η κρίση όμως που ήδη καραδοκούσε θα άλλαζε δραματικά τις ισορροπίες.
Με τον Γιώργο Παπανδρέου
Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν είχε την ίδια σχέση με τη Μέρκελ. Το Βερολίνο, άλλωστε, τον θεωρούσε «Αμερικάνο». Οταν για πρώτη φορά ο Γιώργος Παπανδρέου και οι βασικοί υπουργοί του ολοκλήρωσαν την πρώτη τους επίσκεψη στο Βερολίνο δεν μπορούσαν να κρύψουν τον προβληματισμό τους. Ηταν σαφές ότι η Μέρκελ ήταν επιφυλακτική απέναντί του. Η Ελλάδα είχε αρχίσει, εξάλλου, να μετατρέπεται στον «αδύναμο κρίκο» του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Οι «Financial Times», μάλιστα, είχαν αποκαλύψει ότι στην περίφημη συνάντηση στις Κάννες, τότε που ο Νικολά Σαρκοζί επιτέθηκε στον Γιώργο Παπανδρέου με έναν τρόπο που έκανε τους παρευρισκόμενους στο δωμάτιο να νιώσουν άβολα, η Μέρκελ παρέμεινε ανέκφραστη. Δεν είχε καμία διάθεση να υπερασπιστεί τον Ελληνα ομόλογό της. Αντιθέτως, το περιβάλλον Παπανδρέου υποστήριξε ότι τον άδειασε, καθώς δήλωσε άγνοια για το περίφημο δημοψήφισμα.
Ο Ελληνας πρωθυπουργός υποστήριξε ότι την είχε ενημερώσει ένα μήνα νωρίτερα και τότε δεν ήταν λίγοι εκείνοι που του υπενθύμισαν ότι το προσωνύμιο της Μέρκελ ήταν «Μερκεβέλ», συνδυασμός των ονομάτων Μέρκελ και Μακιαβέλι. Αργότερα, διαμαρτυρήθηκε ότι «δεν ήταν δίκαιο» να πιέζεται από τους Σαρκοζί και Ομπάμα για να ηγηθεί η Γερμανία της ενίσχυσης του «τείχους προστασίας» της Ευρωζώνης μέσω έκδοσης των SDR. Αργότερα, σε μία δημόσια ομιλία του, ο πρώην πρωθυπουργός ομολόγησε ότι δεν είχε κανένα λόγο εκείνη την εποχή. «Η απόφαση για να μπει η Ελλάδα στο καθεστώς των μνημονίων πάρθηκε από την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ». Παρά τις ιδιαίτερα δύσκολες στιγμές, ο Γιώργος Παπανδρέου υποστήριξε ότι αργά αλλά σταθερά βρήκε σημεία επαφής με την καγκελάριο.
Οπως είναι γνωστό, τον Γιώργο Παπανδρέου διαδέχθηκε ο Λουκάς Παπαδήμος, επικεφαλής μιας μεταβατικής κυβέρνησης τριών κομμάτων. Η θητεία της έληξε στις 17 Μαΐου 2012, έξι μήνες μετά. Οταν η Μέρκελ ή ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν μιλούσαν για την Ελλάδα, μιλούσαν τα γερμανικά media, τα οποία περνούσαν την Ελλάδα γενιές δεκατέσσερις. Ηταν οι «καλές εποχές», τότε που έκαναν την εμφάνισή τους δημοσιεύματα που πρότειναν στην ελληνική κυβέρνηση να βγάλει σε δημοπρασία τον Παρθενώνα!
υπερψήφισε το δεύτερο, οι σχέσεις των δύο βελτιώθηκαν, αλλά ποτέ δεν χαρακτηρίστηκαν από ιδιαίτερη κατανόηση
Οι σχέσεις με Σαμαρά
Κάπως έτσι οδεύουμε προς το δραματικό 2015, το χρονικό σημείο ρήξης μεταξύ Βερολίνου και Αθήνας. Το 2014 όλα έδειχναν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ο νικητής των επερχόμενων εκλογών και όλοι ετοιμάζονταν γι’ αυτό που θα ακολουθούσε. Πριν φτάσουμε εκεί, όμως, έχει σημασία να σταθούμε στη σχέση της Μέρκελ με τον Αντώνη Σαμαρά.
Η καγκελάριος ενημερώνεται για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και από Γερμανούς και από Ελληνες. Θα υπέθετε κανείς ότι με τον Σαμαρά θα είχαν μια καλή σχέση, αφού ανήκουν και στον ίδιο ιδεολογικοπολιτικό χώρο. Εξάλλου, γνωρίζονταν από πριν. Η σχέση τους στράβωσε όταν ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης καταψήφισε το πρώτο μνημόνιο.
Η Μέρκελ του είχε εκφράσει την οργή της, ρωτώντας τον γιατί δεν «κάνεις αυτό που πρέπει για τη χώρα σου;». Αργότερα, προσπάθησε να διαπραγματευτεί. «Πες μας επιτέλους ένα-δύο πράγματα που θέλεις να αλλάξεις, να τα αλλάξουμε», φέρεται να του είχε πει. Η τότε σχέση μεταξύ Σαμαρά και Μέρκελ αποτυπώθηκε στον λόγο της καγκελαρίου στη γερμανική Βουλή: «Ακόμα πιο πικρό για μένα είναι ότι είναι ο εκπρόσωπος της Κεντροδεξιάς στην Ελλάδα που αρνείται να υπερψηφίσει τη συμφωνία».
Οταν η Ν.Δ. συμφώνησε να στηρίξει την κυβέρνηση Παπαδήμου και η Ν.Δ. του Σαμαρά υπερψήφισε το δεύτερο μνημόνιο, οι σχέσεις των δύο βελτιώθηκαν, αλλά ποτέ δεν χαρακτηρίστηκαν από ιδιαίτερη κατανόηση. Μετά την 1η Μαρτίου του 2012 και την υπερψήφιση της νέας δανειακής σύμβασης, οι δυο τους συναντήθηκαν σε μάλλον αμήχανο κλίμα.
Κάπως έτσι συνεχίστηκαν τα πράγματα, μέχρι την εποχή ΣΥΡΙΖΑ. Το διάστημα που ο Σαμαράς ήταν πρωθυπουργός υπήρξε συνεργασία, αλλά το σύννεφο ποτέ δεν διαλύθηκε. Σύμφωνα με τις ενδείξεις, η Μέρκελ δεν αναθεώρησε την αρνητική άποψή της γι’ αυτόν, εξ ου και ήταν σχεδόν πάντα συγκρατημένη.
Οι αγάπες με τον Τσίπρα
Το 2015 ήρθε η κυβέρνηση Τσίπρα. Οταν ήταν στην αντιπολίτευση, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έβγαζε πύρινους λόγους εναντίον της, με αποκορύφωμα την παροιμιώδη ατάκα: «Go back μαντάμ Μέρκελ, go back κύριε Σόιμπλε» στην ομιλία του στη Μυτιλήνη για τις ευρωεκλογές του 2014. Τότε επίσης η Αθήνα είχε γεμίσει με αφίσες με τη φωτογραφία της Μέρκελ και του Σαμαρά και συνθήματα στα αγγλικά «No more» και «Thank you». Η δεύτερη αφίσα έγραφε στα ελληνικά: «Ποτέ ξανά μνημόνιο».
Εξάλλου, ο Αλέξης Τσίπρας βρισκόταν ακόμα στην επαναστατική περίοδό του. «Go back μαζί με την τρόικά σας, τους τοκογλύφους σας, τη σκληρότητά σας, την αλαζονεία σας, την περιφρόνηση προς τον ελληνικό λαό, που τόσα χρόνια έχει γίνει αντικείμενο της χλεύης και της εκμετάλλευσής σας».
Παρ’ όλα αυτά, η Μέρκελ δεν ανήκε σε αυτούς που πίστευαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα υλοποιήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις – όχι γιατί κορόιδευε τους ψηφοφόρους, αλλά επειδή είχε αυταπάτες για όσα θα ακολουθούσαν. Ολα δείχνουν ότι η καγκελάριος τον είχε διαβάσει πολύ καλά και ακριβώς γι’ αυτό κατάφερε να τον χειριστεί επιτυχώς.
Μετά τις πρώτες συναντήσεις τους, ο Τσίπρας άρχισε να τη χαρακτηρίζει «ανθρώπινη και βοηθητική», σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες εκείνης της εποχής. Παρά τις δημόσιες αποκηρύξεις, το Βερολίνο και ο στενός κύκλος της καγκελαρίας είχαν αποκωδικοποιήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και τον αρχηγό του. Ενδεικτική είναι και η συνάντηση του Τσίπρα με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τον Ιανουάριο του 2013, δύο χρόνια πριν εκλεγεί πρωθυπουργός.
Γερμανοί ειδικοί είχαν επίσης ψυχογραφήσει βασικά στελέχη του κόμματος όπως ο Γιάννης Δραγασάκης και άλλοι. Η Μέρκελ γνώριζε πολλά περισσότερα από όσα πίστευαν οι περισσότεροι. Στην κρίσιμη συνάντησή της με τον Ελληνα πρωθυπουργό, όπου αποφασίστηκε η περιθωριοποίηση του Γιάνη Βαρουφάκη, στην πραγμτικότητα ο Τσίπρας περιέρχεται σε θέση ψυχολογικής εξάρτησης. Του είχε μιλήσει τότε κατά τρόπο που απαντούσε στα δικά του αγωνιώδη ερωτήματα για το πώς να διαχειριστεί το διογκούμενο πολιτικό αδιέξοδο.
Μπορεί ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ τότε να μην παραδόθηκε ολοσχερώς πολιτικά, αλλά είχε παραδοθεί ψυχολογικά. Γι’ αυτόν τότε η Μέρκελ έγινε όχι ο βασικός αντίπαλος, αλλά μία «ευγενική έμπειρη φίλη», ένα είδος «μητέρας». Το δημοψήφισμα ήταν το κύκνειο άσμα του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ πριν παραδοθεί.
Ετσι φτάσαμε στο σημείο καμπής, στη διάρκειας 17 ωρών Σύνοδο Κορυφής στις 12 και 13 Ιουλίου 2015, η οποία ολοκληρώθηκε με την αποδοχή από τον Ελληνα πρωθυπουργό του τρίτου μνημονίου. Σε εκείνη τη σύνοδο η Μέρκελ ήταν απέναντι στην Ελλάδα, τηρώντας την πιο άκαμπτη και αυστηρή στάση, με σκοπό να ρυμουλκήσει τον Τσίπρα εκεί που αυτός δεν ήθελε να πάει.
Κι όμως, εκείνη η αντιπαράθεση δεν άλλαξε τον χαρακτήρα της σχέσης των δύο που είχε διαμορφωθεί στη συνάντησή τους στο Βερολίνο λίγους μήνες πριν. «Ο μικρός μαθαίνει γρήγορα», έλεγε σε συνεργάτες της η καγκελάριος. Η επικοινωνία των δύο εδραιώθηκε αφότου ο Ελληνας πρωθυπουργός μετατράπηκε σε μνημονιακό.
Το Βερολίνο είχε κάθε λόγο να εκφράζει την ικανοποίησή του για τη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ, αφού έτσι στελνόταν το μήνυμα σε όλη την Ευρώπη ότι τα «ατίθασα κόμματα» με την κατάλληλη πίεση τιθασεύονται. Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν η εποχή που στην Ισπανία κάλπαζαν οι Podemos, οι οποίοι μετά τη συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ πήραν την κάτω βόλτα. Το μήνυμα είχε φτάσει όχι μόνο στα κομματικά επιτελεία, αλλά και στους ψηφοφόρους.
Οταν ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ παραδόθηκε πολιτικά, η Μέρκελ έγινε όχι ο βασικός αντίπαλος, αλλά μία «ευγενική έμπειρη φίλη», ένα είδος «μητέρας».
Οταν μάλιστα τα βρήκαν και στο Mεταναστευτικό, τότε πια ο Αλέξης έγινε «ο καλός φίλος του Βερολίνου»
Εκεί όμως που πραγματικά Μέρκελ και Τσίπρας βρήκαν κοινή γλώσσα ήταν στο Μεταναστευτικό το 2015-16. Σε ειδικό αφιέρωμα γερμανικής εφημερίδας για τη Μέρκελ φιλοξενήθηκε άρθρο του τέως Ελληνα πρωθυπουργού. Μεταξύ άλλων, ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε πως «με την καγκελάριο Μέρκελ συνεργαστήκαμε στενά για την αντιμετώπιση των κοινών ευρωπαϊκών μας προκλήσεων» και ότι «η Γερμανίδα καγκελάριος απέδειξε πόσο σημαντική είναι η υπεύθυνη ηγεσία».
Κάπως έτσι, ο επικεφαλής της ελληνικής Αριστεράς έγινε αγαπητός στο Βερολίνο. Και η Μέρκελ του χάρισε μία θερμή επίσκεψη το 2019, λίγο πριν χάσει την εξουσία. Το κλίμα ήταν πολύ φιλικό, στη δε κοινή συνέντευξη Τύπου οι δυο τους ήταν μέλι-γάλα. Ο Ελληνας πρωθυπουργός σε συνέντευξή του είχε δηλώσει ότι «ποτέ δεν είχαμε σκοπό να κοροϊδέψουμε o ένας τον άλλον».
Η Γερμανίδα καγκελάριος είχε κερδίσει για πρώτη φορά τον θαυμασμό Ελληνα πρωθυπουργού και του πρώτου αριστερού ηγέτη στην Ευρώπη. Ενδέχεται μάλιστα να είναι και ο μόνος στον οποίο η Μέρκελ θα λείψει μετά τη συνταξιοδότησή της. Η ίδια πάντως έχει δηλώσει ότι θα ταξιδέψει με αυτοκίνητο διασχίζοντας τις ΗΠΑ και θα πάρει τον Υπερσιβηρικό από τη Μόσχα μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Θα διαβάσει βιβλία και ίσως ασχοληθεί με τη συγγραφή. Μπορεί σύντομα να αποτυπώσει και την ταραχώδη σχέση της με την Ελλάδα μετά την παραδοχή της ότι «ζήτησα πολλά από τους Ελληνες». Πολλά, πάρα πολλά, γι’ αυτό και σχεδόν μία ολόκληρη χώρα της κουνάει το μαντίλι δίχως δάκρυα.
