Σε ένα ενδιαφέρον άρθρο που του περιοδικού Market Watch, προσπαθεί να εξηγηθεί γιατί ο χρυσός πέφτει τόσο πολύ τον τελευταίο καιρό. Και πως εξηγείται να συμβαίνει αυτό, όταν θεωρητικά βρισκόμαστε σε περίοδο μεγάλης οικονομικής αστάθειας σε όλον τον κόσμο. Η απάντηση που δίνει ο αρθρογράφος είναι ότι μάλλον δεν έχουμε δει την αληθινή κρίση ακόμα.
Μπορεί το ευρώ να αντιμετωπίζει δυσκολίες, η κινέζικη χρηματαγορά να γκρεμίζεται, και οι αναδυόμενες οικονομίες να έχουν πάρει την κάτω βόλτα. Όμως το τυπικό καταφύγιο σ’ αυτές τις καταστάσεις, ο χρυσός, δεν φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Αντίθετα χάνει διαρκώς σε τιμή.
Μήπως λοιπόν ήρθε το τέλος του χρυσού. Μήπως πια δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα υλικό για κατασκευή κοσμημάτων, και όχι ένα καταφύγιο για τις οικονομικές καταιγίδες σε παγκόσμιο επίπεδο;
Η απάντηση ίσως να βρίσκεται ότι δεν έχουμε δει κάποια μεγάλη παγκόσμια κρίση ακόμα.
Στην πραγματικότητα οι αγορές βρίσκονται σε μία μακρά και μάλλον αφύσικη σταθερότητα. Ίσως ο χρυσός όντως να μην είναι ελκυστικός. Μπορεί η γη, τα μετρητά, ακόμα και τα bitcoin να θεωρούνται πια οι νέες αξίες. Αλλά είναι πολύ νωρίς να το συμπεράνουμε αυτό. Και θα πρέπει να χρειαστεί να περιμένουμε μέχρι να σημειωθεί κάτι πολύ κακό στην παγκόσμια οικονομία.
Η αλήθεια είναι ότι ο χρυσός ξεπέρασε κάθε προδοκία πριν από λίγα χρόνια, φθάνοντας σχεδόν τις 2.000 δολάρια την ουγγιά. Ενώ πλέον η τιμή του έχει πέσει κάτω από τα 1.100 δολάρια, σημειώνοντας χαμηλό πενταετίας. Αυτό απαραίτητα δεν είναι κακό, για μία αγορά που έχει τα πάνω της και τα κάτω της. Το πρόβλημα με τον χρυσό είναι ότι συνήθως ανέβαινε όταν υπήρχε πανικός στις αγορές. Δεν έπεφτε όπως τώρα.
Υπάρχει όμως πραγματικά μεγάλη κρίση; Η Ελλάδα για παράδειγμα, έφθασε πολύ κοντά στην έξοδο από την Ευρωζώνη. Και ένα ενδεχόμενο Grexit θα δημιουργούσε πολλά και άγνωστα προβλήματα στις αγορές. Όμως η αγορά του χρυσού παρέμεινε ατάραχη και πτωτική, σα να μην συμβαίνει τίποτα.
Άλλο παράδειγμα η Κίνα. Το χρηματιστήριο της τεράστιας αυτής χώρας κατέρρευσε μέσα σε λίγες ημέρες, χάνοντας το ένα τρίτο της αξίας του. Οι συνέπειες μιας κακής εξέλιξης στην Κίνα θα είχαν καταστροφικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Όμως και πάλι ο χρυσός δεν φάνηκε να αντιδρά καθόλου.
Υπάρχουν και χειρότερα. Η Συρία διαμελίζεται από έναν εμφύλιο πόλεμο. Η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Το Iσλαμικό Κράτος κατακτά το Ιράκ. Μα τίποτα απ’ όλα αυτά δεν στάθηκαν ικανά να κουνήσουν το χρυσό από την αταραξία του.
Είναι προφανές λοιπόν γιατί μεγάλοι αναλυτές πέφτουν στην παγίδα να μην τον θεωρούν ένα ασφαλές καταφύγιο για επενδύσεις πια. Όμως υπάρχει και η άλλη εξήγηση. Ο χρυσός μπορεί να είναι χωρίς εξάρσεις γιατί και ο κόσμος (η οικονομική κατάσταση) είναι και αυτή ήρεμη.
Υπάρχουν πολλές ενδείξεις για αυτό. Η κατάσταση στην Ελλάδα για παράδειγμα δεν οδήγησε σε καμία μεταβολή στην Ευρωζώνη. Μπορεί ο Υπουργός Οικονομικών της χώρας να είχε ετοιμάσει ένα Plan B όμως ήταν τόσο σαφές όσο μια πολιτική ομιλία του Donald Trump. Και καθώς δεν υπήρχαν σοβαρές προετοιμασίες για την επιστροφή στην δραχμή, η χώρα θα αποδεχόταν οποιαδήποτε μέτρα λιτότητας της επέβαλλαν οι Ευρωπαίοι. Πράγμα που έγινε τελικά.
Ενώ και η κρίση ποτέ δεν μεταδόθηκε στην Πορτογαλία και την ιταλία, ούτε πουθενά αλλού. Με οικονομικούς όρους, ήταν μια κατάσταση που ολοκληρώθηκε ως μη γενόμενη.
Τι γίνεται όμως με την Κίνα; Είναι αλήθεια ότι η αγορά είναι κάτω, από τις 5.000 στις 3.700. Όμως πριν ένα χρόνο η αγορά βρισκόταν στις μόλις 2.000 μονάδες. Όποιος επενδύει σε μεγάλο χρονικό ορίζοντα, και όχι σε διάστημα μερικών μηνών, βρίσκεται ακόμα καθισμένος πάνω σε σημαντικά κέρδη από το χρηματιστήριο της Σανγκάης.
Αν ο δείκτης πέσει στις 1.000 μονάδες και μείνει αρκετό καιρό εκεί, τότε θα υπάρξει πρόβλημα. Μέχρι τότε όπως, τίποτα σημαντικό δεν συμβαίνει ούτε στην Κίνα.
Ούτε τα υπόλοιπα γεγονότα στην Συρία, στο Ιράκ και γενικά στις αναταράξεις ανά τον κόσμο, δεν είναι ικανά να επηρεάσουν την παγκόσμια οικονομία. Ακόμα και η κατάσταση στην Ουκρανία και οι κυρώσεις στην Ρωσία δεν επηρέασαν κανέναν εκτός από τους Πολωνούς αγρότες και τους Γερμανούς κατασκευαστές αυτοκινήτων.
Στην πραγματικότητα, κάτω από όλα τα ιστορικά δεδομένα, ο κόσμος είναι μάλλον αρκετά ήρεμος. Το ίδιο και οι αγορές.
Μέσα σε όλα αυτά, οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν την πορεία τους σταθερή, με ελάχιστες αυξήσεις στα επιτόκια. Ο πληθωρισμός έχει εξαφανιστεί, αλλά ο αποπληθωρισμός δεν έχει κάνει ακόμα εμφανή την παρουσία του. Η ανάπτυξη συνεχίζεται, έστω και μέτρια σε ρυθμό. Μια πιο ήρεμη παγκόσμια οικονομική κατάσταση, θα ήταν πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς.
Τι θα περίμενε λοιπόν κανείς να συμβεί στον χρυσό κάτω από αυτές τις συνθήκες; Να γλιστρήσει προς τα κάτω και να χάσει κάτι από την πολύ υψηλή αξία που είχε φθάσει. Το οποίο είναι λίγο πολύ αυτό που συμβαίνει τώρα.
Αργά ή γρήγορα θα υπάρξει μια πραγματική κρίση. Για παράδειγμα μία επανάσταση που θα ανέτρεπε το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας. Ή η Ιαπωνία να αθετούσε τις τεράστιες οφειλές του χρέους της. Ή η κινέζικη μεσαία τάξη να απαιτούσε δημοκρατία. Ή, τέλος, η Γαλλία και κάποιες άλλες χώρες της Ευρωζώνης να εγκαταλείψουν το ευρώ.
Οτιδήποτε απ’ όλα αυτά θα ήταν μια τεράστια αλλαγή. Και θα αποτελούσε πραγματική κρίση σε παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.
Εάν και τότε, σε κάποιες τέτοιες περιστάσεις δεν ανέβει η τιμή του χρυσού, τότε μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι δεν είναι ένα ασφαλές καταφύγιο. Αλλά μέχρι να συμβεί κάτι τέτοιου βεληνεκούς, είναι πολύ νωρίς να καταδικάσουμε τον χρυσό ότι έχει χάσει την λάμψη του.
