Τελικά η προσδοκία για προκαταβολή ύψους 5 δισ. ευρώ από τους Ρώσους ήταν δικό μας δημιούργημα ή το καλλιέργησε η ίδια η κυβέρνηση και ο κ. Παναγιώτης Λαφαζάνης; Το ζήτημα αυτό αναδείχθηκε κατά τη χθεσινή συζήτηση της Βουλής επί του νομοσχεδίου για την ιθαγένεια, όπου ο υπουργός Ενέργειας απαντώντας για το εν λόγω ζήτημα τόνισε εν ολίγοις ότι επειδή έχει γραφτεί, δεν σημαίνει ότι ελέχθη από την κυβέρνηση.
Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την ιθαγένεια, όπου υπάρχει διάταξη για τη δημιουργία δημόσιας εταιρίας (ΔΕΠΑΝΑ) για τη συμμετοχή στην κατασκευή και αξιοποίηση του ρωσικού αγωγού στο πλαίσιο του πρόσφατου μνημονίου συνεργασίας που υπογράφηκε στην Αγία Πετρούπολη, ο κ. Άδωνις Γεωργιάδης είπε χαρακτηριστικά ότι «είναι καλό να μπαίνετε στα μνημόνια». «Το Σαββατοκύριακο να υπογράψετε και το μεγάλο, το καλό μνημόνιο» είπε, ενώ κάλεσε τον υπουργό να απαντήσει εάν ισχύουν δημοσιεύματα που υποστηρίζουν πως η Ρωσία θα δώσει στη χώρα μας 5 δισ. ευρώ ως προκαταβολή για την κατασκευή του αγωγού.
Ο κ. Λαφαζάνης πήρε το λόγο και μεταξύ άλλων διέψευσε ότι υπήρξε θέμα προκαταβολής 5 δισ. ευρώ από τους Ρώσους τονίζοντας: «Μας λέτε για 5 δισ. ευρώ. Είναι δυνατόν να κάνετε αυτές τις αιτιάσεις αυτή την ώρα; Η Ελλάδα ενώ δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει το έργο θα βρεθεί να έχει στην κατοχή της το 50% του έργου που θα χρηματοδοτήσουν άλλοι. Από την λειτουργία του αγωγού θα υπάρξουν αναπτυξιακά, δημοσιονομικά οφέλη» και προσθέσει: «Μας λέτε για τα 5 δισ. ευρώ! Μα βρήκατε καμία αγελάδα που να μπορούμε να αρμέγουμε και να μας προσφέρει δισεκατομμύρια;». Επίσης, τόνισε ότι «αυτά τα οποία λέτε δεν ελέχθησαν από εμάς. Εφόσον ολοκληρωθεί το έργο θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα της Μεταπολίτευσης».
Ωστόσο, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρξει άμεσα χρηματοδότηση-δανεισμός της υπό σύσταση ελληνικής εταιρίας (ΔΕΠΑΝΕ) από ρώσικες τράπεζες. «Η ΔΕΠΕΝΕ την οποία ιδρύουμε θα μπορεί να κάνει αίτηση σε κοινοπραξίες ρώσικων τραπεζών και κυρίως προς την αναπτυξιακή τράπεζα της Ρωσίας για να λάβει χρηματοδότηση έναντι των κερδών που θα έχει από την λειτουργία του έργου και αυτό θα μπορεί να γίνει το επόμενο διάστημα», σημείωσε.
Να θυμίσουμε ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, σε τηλεοπτική του συνέντευξή του τον Απρίλιο, είχε υπογραμμίσει ότι το έργο αυτό θα χρηματοδοτηθεί εξολοκλήρου από επενδυτικά κεφάλαια ευρωπαϊκά ή ρωσικά κατά 2 δισ. ευρώ, θα κατασκευαστεί από ελληνικές εταιρείες και θα έχει έσοδα που θα υπερβαίνουν ετησίως τα 100-150 εκατ. ευρώ. «Για αυτά τα έσοδα συμφωνήσαμε με τον Πρόεδρο Πούτιν να εξετάσουμε την πιθανότητα -όταν είμαστε σε φάση υλοποίησης- το θέμα της προκαταβολής. Είναι μία συζήτηση που είναι σε εξέλιξη», είχε δηλώσει ο κ. Τσίπρας και αναρωτήθηκε «αν έχουμε δηλαδή ένα ποσό 3 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη, αλλά αν δεν έρθει τώρα αλλά σε έξι μήνες θα είναι αρνητικό για την Ελλάδα αυτό;».
Επομένως δεν φαντάστηκαν κάποιοι το θέμα της προκαταβολής, έχει αναφερθεί ανοιχτά από τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Την προηγούμενη βδομάδα, ανακοινώθηκε η επίσημη έναρξη των διαδικασιών κατασκευής του ελληνο-ρωσικού έργου «Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός». Αν και δεν έγινε λόγος για προκαταβολή κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι όπως φαίνεται εξασφαλίζει σύντομα ένα ποσό της τάξης των 3 δισ. ευρώ έναντι των μελλοντικών κερδών από την εκμετάλλευση του εν λόγω αγωγού φυσικού αερίου. Η υπογραφή πολιτικού μνημονίου στην Αγία Πετρούπολη έγινε κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα διατηρώντας ήπιους τόνους, μακριά από διαθέσεις πανηγυρισμού.
Πώς θα χρηματοδοτηθεί;
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η νέα κοινή εταιρεία για τον αγωγό θα είναι με τη συμμετοχή ως στρατηγικών επενδυτών (ή ιδρυτών), της VEB Capital και της «Δημόσιας Επιχείρησης Ενεργειακών Επενδύσεων ΑΕ – ΔΕΠΕΝΕ Α.Ε. H VEB Capital» διαχειρίζεται τεράστια κεφάλαια, που προέρχονται από συνταξιοδοτικά ταμεία και με πάγια του ρωσικού δημοσίου. Πρόκειται για μία εταιρεία τεράστιου μεγέθους, πανίσχυρος βραχίονας του ρωσικού κράτους.
Όσο για την περίφημη προκαταβολή, για την οποία υπήρξαν αντιδράσεις και αμφισβητήσεις, η ρωσική δέσμευση, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, όχι μόνο παραμένει στο τραπέζι, αλλά φαίνεται να έχει βρεθεί τρόπος για να ξεπεραστούν όλοι οι περιορισμοί, που θέτουν οι συμφωνίες της Ελλάδας με τους δανειστές παρουσιάζοντας εμπόδια για τη ροή χρηματοδότησης από άλλες πλευρές.
Το σχέδιο, που φέρεται να συζητείται στο παρασκήνιο ανάμεσα στις δύο πλευρές προβλέπει την καταβολή ενός ποσού ύψους 3 δισ. ευρώ έναντι των μελλοντικών, πλην εξασφαλισμένων με βάση τις μελέτες, κερδών του αγωγού. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με διαρροές, η ΔΕΠΕΝΕ θα εκδώσει ένα ομόλογο ύψους 3 δισ. ευρώ, τιτλοποιώντας τα προσδοκώμενα κέρδη της.
Το ομόλογο θα διατεθεί σε ένα σχήμα ρωσικών εμπορικών εταιρείων, με τη συμμετοχή και της VEB Capital, που φυσικά έχουν λόγο και κάθε δικαίωμα να στηρίξουν την επένδυση και δια αυτού του τρόπου.
Τα χρήματα που θα λάβει η ΔΕΠΕΝΕ δεν θα είναι άμεσα διαθέσιμα στο ελληνικό κράτος, αλλά θα δύναται η εταιρία -και αυτό είναι το σχέδιο- να τοποθετεί τα ποσά αυτά σε έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου και έτσι εμμέσως και καθοριστικά να αυξήσει τη δανειοληπτική δυνατότητα της χώρας. Η υλοποίηση του σχεδίου αυτού είναι για το αμέσως επόμενο διάστημα και εξαρτάται μόνο από γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Βέβαια, ο όρος της προκαταβολής δεν αναφέρεται πουθενά στη συμφωνία. Μιλώντας με αναλυτές, μάς αναφέρουν ότι δεν θα μπορούσε η Ρωσία να εντάξει τον όρο της προκαταβολής για ένα έργο που ακόμα δεν έχει ξεκινήσει, ούτε η εταιρεία κατασκευής δεν είναι έτοιμη. Σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, ο προυπολογισμός του έργου είναι της τάξης των 2 δισ. ευρώ.
Η Διαδρομή
Ο Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός σχεδιάζεται πλέον με τρεις εναλλακτικές εξόδους, πιθανόν δεν να γίνουν και οι τρεις, ενώ σε κάθε περίπτωση επιδιώκεται η σημαντική αύξηση της χωρητικότητας από 47 δις κυβικά που προβλεπόταν αρχικά, σε 70 ή και 80 δις κυβικά. Η μία έξοδος θα είναι από Κομοτηνή προς Βουλγαρία, Ρουμανία και άλλες χώρες, η δεύτερη προς Σκόπια για την κάλυψη των δυτικών Βαλκανίων και όχι μόνο, ενώ η Τρίτη θα είναι προς την Ιταλία. Η αυξημένη χωρητικότητα επιδιώκεται και για έναν επιπλέον λόγο: για την περίπτωση που υπάρξει μελλοντικά συνεργασία με το Ιράν, ο αγωγός αυτός θα μπορεί να διοχευτεύει και ιρανικό, πέρα από ρωσικό αέριο.
Άλλωστε, οι μελέτες της Gazprom λένε ότι η δυτική Ευρώπη θα έχει έλλειμμα το 2025 σε φυσικό αέριο πάνω από 80 δις κυβικά.
Οι Ρώσοι και Έλληνες ιδρυτές
Τα συμβαλλόμενα μέρη-ιδρυτές θα οριστούν από την ελληνική κυβέρνηση για την πλευρά της Ελλάδας, ενώ ο «Ρώσος Ιδρυτής» θα καθοριστεί από τη ρωσική πλευρά, με σκοπό την από κοινού σύσταση της «Εταιρείας Ειδικού Σκοπού», η οποία θα είναι και ο ιδιοκτήτης του αγωγού. Προφανώς, από την ελληνική πλευρά σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η ΔΕΠΑ.
Το έργο για τον αγωγό θα ξεκινήσει το 2016 και η έναρξη της λειτουργίας του Νότιου Ευρωπαϊκού Αγωγού θα ξεκινήσει έως το τέλος του 2019.
