«Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου 2007 – 2014, η Ελλάδα αποτελεί μακράν τον πρώτο ξένο επενδυτή στην Αλβανία», όπως αναφέρει ο «Οδηγός Επιχειρείν στην Αλβανία» του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών υποθέσεων της πρεσβείας μας στα Τίρανα.
Ο οδηγός αναρτήθηκε σήμερα στην ηλεκτρονική σελίδα του υπουργείου Εξωτερικών που αφορά στις εξαγωγές και όπως σημειώνεται: «η χώρα μας μόνο για το έτος 2011 και ενδεχομένως λόγω των επενδύσεων του Καναδά στον τομέα εξόρυξης υδρογονανθράκων περνάει στη δεύτερη θέση, με σχετικά μικρή διαφορά. Ωστόσο, ανακτά και πάλι την πρώτη θέση το επόμενο έτος, την οποία διατηρεί μέχρι και σήμερα, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία».
Το 2014, οι τρεις πρώτοι ξένοι επενδυτές στην Αλβανία είναι η Ελλάδα (25,68%), ο Καναδάς (16,57%) και η Ιταλία (11,56%), ως προς το συνολικό απόθεμα άμεσων ξένων επενδύσεων στην Αλβανία.
Σε ότι αφορά στην κατανομή των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Αλβανία, ανά δραστηριότητα, το μεγαλύτερο μέρος των αποθεμάτων άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) αφορά στον τομέα των τηλεπικοινωνιών (26%), στον τραπεζικό τομέα (17%) και στον τομέα των ορυχείων και λατομείων (15%). Οι τομείς αυτοί μαζί με τους τομείς της βιομηχανίας (9%) και της ακίνητης περιουσίας (9%) συγκεντρώνουν το 75% των ξένων άμεσων επενδύσεων.
Σημειώνεται ότι από το 2015, η Τράπεζα της Αλβανίας δεν δύναται να παρέχει πλήρη στοιχεία για τις άμεσες ξένες επενδύσεις ανά δραστηριότητα, καθώς δεσμεύεται από ρήτρα εμπιστευτικότητας, στην περίπτωση που σε μια κατηγορία υπάγονται λιγότερες από τρεις επιχειρήσεις.
Όμως, σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της αλβανικής Στατιστικής Υπηρεσίας INSTAT, το 2015, ο συνολικός αριθμός των ενεργών επιχειρήσεων ξένων και μικτών συμφερόντων ήταν 5.010, εκ των οποίων το 68% αφορούσε επιχειρήσεις ιταλικών και ελληνικών συμφερόντων. Συγκεκριμένα, 2.753 (55%) ήταν ιταλικές, 675 ελληνικές (14%), τουρκικές 461 (9%), 411 από το Κόσοβο (8%) και 710 (14%) από άλλες χώρες.
Οι επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων στην Αλβανία συγκροτούν ένα αξιοσημείωτο τμήμα της επιχειρηματικής κοινότητας (675, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Εγγραφής
Επιχειρήσεων -QKR και την Αλβανική Στατιστική Υπηρεσία -INSTAT), συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη της αλβανικής οικονομίας, τα φορολογικά έσοδα, την απασχόληση,
τη μεταφορά τεχνογνωσίας, την εκπαίδευση και την ευημερία των Αλβανών πολιτών.
«Επίσης, μεγάλες ελληνικές επενδύσεις στην Αλβανία έχουν έντονη εξαγωγική δραστηριότητα (πχ. ΑΝΤΕΑ/ΤΙΤΑΝ, ANDROMEDA, MICA-KORCA/Καπνική Μιχαηλίδης), συμβάλλοντας θετικά στο εμπορικό ισοζύγιο και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της» όπως σημειώνεται στο σχετικό έγγραφο.
Οι κυριότεροι τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι ελληνικών και ομογενειακών συμφερόντων επιχειρήσεις είναι οι τραπεζικές υπηρεσίες, οι κατασκευές, η βιομηχανία γενικότερα, οι υπηρεσίες υγείας, οι τηλεπικοινωνίες, το εμπόριο, η εκπαίδευση καθώς και άλλες υπηρεσίες.
Ελληνική επενδυτική παρουσία στην Αλβανία
Η Ελλάδα, παρά την οικονομική κρίση, όχι μόνο διατήρησε και το 2013 την πρώτη θέση ως προς το συνολικό απόθεμα των άμεσων ξένων επενδύσεων (stock) στην Αλβανία, την οποία
διαχρονικά κατέχει από το 2007, με εξαίρεση το έτος 2011, αλλά αύξησε το μερίδιό της, υπερβαίνοντας το 25% και συνολικό επενδυμένο κεφάλαιο 1.088 εκατ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, το 2013, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Αλβανίας, καταγράφηκε αύξηση των ελληνικών άμεσων επενδύσεων κατά 39,10%, σε σχέση με το 2012, όταν η αντίστοιχη αύξηση των συνολικών ΑΞΕ στην Αλβανία ήταν μόλις 7,57%.
Αυτή η αύξηση των ελληνικών ΑΞΕ οφείλεται κυρίως σε αύξηση κεφαλαίων (αγορά μεριδίων αλβανικών εταιρειών, δάνεια ή επενδύσεις χαρτοφυλακίου από τις μητρικές εταιρείες).
Την ίδια περίοδο άλλες χώρες με σημαντικά ποσοστά επί των συνόλου των ΑΞΕ (stock) είναι ο Καναδάς (19%), η Ιταλία (12%), η Αυστρία (10%), η Ολλανδία (9%) και η Τουρκία (9%).
Μολονότι η ελληνική οικονομία ήταν σε ύφεση τα τελευταία έξι χρόνια και οι πόροι των εταιρειών ήταν περιορισμένοι, οι ελληνικές επενδύσεις στην Αλβανία διπλασιάσθηκαν από το 2011 μέχρι σήμερα (2011: 507,45 εκατ. ευρώ).
Επίσης, οι Έλληνες επιχειρηματίες, παρά τις δυσκολίες και την αστάθεια στο αλβανικό επιχειρηματικό περιβάλλον, καθώς και τη δυσμενή οικονομική συγκυρία για την ελληνική οικονομία, παραμένουν στην αλβανική αγορά με δυναμική και αυξανόμενη επενδυτική παρουσία.
Οι βασικοί οικονομικοί τομείς στους οποίους κατευθύνονται οι ελληνικές επενδύσεις στην Αλβανία είναι των «ταχυδρομείων και τηλεπικοινωνιών» και «ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών». Το 75% του συνολικού αποθέματος ελληνικών επενδύσεων στην Αλβανία, το 2013, αφορά στον τομέα «ταχυδρομείων και τηλεπικοινωνιών» και το 11% τον τομέα «ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών».
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία (Μάιος 2015) του Εθνικού Κέντρου Εγγραφής επιχειρήσεων (QKR), συνολικά 197 νέες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, εκ των οποίων οι 114 αμιγώς ελληνικές, έχουν συσταθεί από το 2013 μέχρι σήμερα στην Αλβανία, καταγράφοντας αυξητική τάση. Συγκεκριμένα, το 2013 οι νέες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων (αμιγώς ελληνικές ή μικτές) ήταν 69, το 2014 ήταν 88 και το πρώτο τετράμηνο του 2015 εγγράφηκαν αντίστοιχα 39 επιχειρήσεις. Οι εταιρείες αυτές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τομέων του εμπορίου (τρόφιμα, ενδύματα, δομικά υλικά, οπτικά κλπ.) και των υπηρεσιών (μεταφορές, συμβουλευτικές, νομικές, μάρκετινγκ, εκπαίδευσης, επικοινωνίας, εστίασης, ιατρικές υπηρεσίες κλπ.).
Ακόμη, στην Αλβανία δραστηριοποιούνται τρεις ελληνικές τράπεζες (Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα Ελλάδας και Tirana Bank, του ομίλου Τράπεζας Πειραιώς), οι οποίες, σύμφωνα με τα στοιχεία της Αλβανικής Ένωσης Τραπεζών, το 2014 κατείχαν το 16,84% της αξίας του συνόλου των στοιχείων ενεργητικού της αλβανικής τραπεζικής αγοράς (1,609 δις ευρώ από σύνολο 9,558 δις ευρώ) και το 16,41% της συνολικής αξίας των καταθέσεων, ενώ το 23,35% των τραπεζικών καταστημάτων που λειτουργούν στη χώρα ανήκουν σε τράπεζες ελληνικών συμφερόντων. Επίσης, περίπου 16,78% του στελεχιακού δυναμικού του τραπεζικού τομέα στην Αλβανία απασχολείται σε τράπεζες ελληνικών συμφερόντων.
Πέρα από τον τραπεζικό τομέα και τις επιχειρήσεις ελληνικών και ομογενειακών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται σήμερα στην Αλβανία, σημαντικός αριθμός αλβανικών Εταιρειών αντιπροσωπεύουν ελληνικές εταιρείες, εισάγουν ελληνικά προϊόντα, διαθέτουν Έλληνες επικεφαλής και υψηλόβαθμα διοικητικά στελέχη και γενικότερα διατηρούν συνεργασίες με τη χώρα μας.
Διμερές εμπόριο Ελλάδος -Αλβανίας
Η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρος της Αλβανίας.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Αλβανικής στατιστικής υπηρεσία (INSTAT), το διμερές εμπόριο το 2015 μειώθηκε κατά -14,25% σε σχέση με πέρυσι. Λόγω όμως της αντίστοιχης αύξησης κατά 13,90% το 2014, η συνολική μείωση κατά την περίοδο 2013-2015 είναι μόλις -2,33%. Η Ελλάδα, όσον αφορά στον όγκο εμπορίου, παραμένει, διαχρονικά, ο 2ος στρατηγικός εμπορικός εταίρος της Αλβανίας.
Ο όγκος του διμερούς εμπορίου ανήλθε στο ποσό των 52.229,23 εκατ. λεκ (περίπου 373,07 εκατ. ευρώ), εκ των οποίων το 82% αφορά στις εισαγωγές ελληνικών προϊόντων στην Αλβανία, με συνολική αξία των 42.718,06 εκατ. λεκ (περίπου 305,13 εκατ. ευρώ) και το 18% τις εξαγωγές αλβανικών προϊόντων προς την Ελλάδα με αντίστοιχη αξία των 9.511.17 εκατ. λεκ (περίπου 67,94 εκατ. ευρώ). Το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει σταθερά πλεονασματικό υπέρ της Ελλάδας, το οποίο το 2015 ήταν 33.206,89 εκατ. λεκ (περίπου 237 εκατ. ευρώ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο 2013-2015 το εμπορικό ισοζύγιο μειώθηκε κατά -12,44% λόγω της αύξησης των αλβανικών εξαγωγών προς την Ελλάδα κατά 22,32% και τη μείωση των ελληνικών εξαγωγών στην Αλβανία κατά -6,53%.
Η μείωση του διμερούς όγκου εμπορίου, το 2015, προήλθε κυρίως, από τη σημαντική μείωση των εισαγωγών ελληνικών προϊόντων στην Αλβανία κατά -17,94%, η οποία εξουδετέρωσε τις επιδόσεις του 2014, όπου είχε καταγραφεί αντιστοίχως, αύξηση κατά 13,91% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Από την άλλη πλευρά, οι αλβανικές εξαγωγές στην Ελλάδα φαίνεται να κερδίζουν σταδιακά έδαφος, καταγράφοντας αύξηση κατά 7,49% το 2015 σε σχέση με το 2014. Το μερίδιο των ελληνικών εισαγωγών το 2015 επί των συνολικών αλβανικών εισαγωγών συρρικνώθηκε σε σχέση με τα δυο προηγούμενα έτη (2015: 7,84%, 2014: 9,43%, 2013: 8,83%).
Το 2015, τα κυριότερα ελληνικά προϊόντα, που εισήχθησαν στην Αλβανία, σύμφωνα με την Αλβανική στατιστική υπηρεσία, ήταν: ορυκτά καύσιμα (12,66%), σίδηρος -χάλυβας (6,87%), πλαστικές ύλες (6,13%), καπνά (4,79%), ζώντα ζώα (4,43%) καρποί και φρούτα βρώσιμα (4,13%), χαρτί και χαρτόνια (4,08%), λέβητες, μηχανές, συσκευές (3,90%), παρασκευάσματα λαχανικών, φρούτων και ξηρών καρπών (3,15%), και τεχνουργήματα από σίδηρο -χάλυβα (2,70%).
Αντίστοιχα, την ίδια περίοδο, τα κυριότερα εξαγόμενα αλβανικά προϊόντα στην Ελλάδα ήταν: ενδύματα και συμπληρώματα ένδυσης (19,93%), ενδύματα και συμπληρώματα ένδυσης, που δεν είναι πλεκτά (18,06%), παρασκευάσματα λαχανικών, φρούτων και ξηρών καρπών (8,41%), ορυκτά καύσιμα (6,06%), σίδηρος -χάλυβας (6,61%), χαρτί και χαρτόνια (5,03%), αλουμίνιο και είδη (4,39%), καπνός (4,25%), βρώσιμα λαχανικά και δημητριακά (3,07%) και ξύλο και τεχνουργήματα από ξύλο (2,99%).
Σημειώνεται ότι το 2014 ήταν το πρώτο έτος ανάπτυξης του διμερούς εμπορίου της Ελλάδος με την Αλβανία και ειδικότερα των ελληνικών εξαγωγών, μετά από μια τριετία συνεχούς συρρίκνωσης. Ωστόσο, ακόμη και αυτή η σημαντική αύξηση (13,89%) των ελληνικών εξαγωγών στην Αλβανία το 2014, δεν ήταν ικανή για να επανέλθουν στα επίπεδα του 2009 (66,61 δις λεκ).
Την περίοδο 2011 -2015, ενώ οι ελληνικές εξαγωγές προς την Αλβανία καταγράφουν σταδιακή συρρίκνωση, οι άλλοι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι της Αλβανίας επιτυγχάνουν θεαματική αύξηση των εξαγωγών τους στην Αλβανία.
Η Ιταλία είναι ο κυριότερος ανταγωνιστής της Ελλάδος στην αλβανική αγορά, καθώς πέρα από το ισχυρό μερίδιό της επί των συνολικών αλβανικών εισαγωγών, διαθέτει πολλά ανταγωνιστικά προϊόντα, μεταξύ των οποίων και εκείνα, στα οποία η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως τα «τρόφιμα, ποτά και είδη καπνού», τα «ορυκτά καύσιμα», τα «χημικά και τα πλαστικά». Ειδικότερα, υπογραμμίζεται ότι στην κατηγορία «χημικά και πλαστικά» τα ελληνικά προϊόντα ανταγωνίζονται έντονα και με τα τουρκικά και γερμανικά προϊόντα, ενώ ισχυρότατος είναι ο ανταγωνισμός, στην κατηγορία «δομικά υλικά και μέταλλα», που εισάγονται από όλους τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της Αλβανίας.
Aποστολή
