Φωτογραφία: (EUROKINISSI /ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ)
Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση ακούγονται οι συνηθισμένες εκφράσεις που δηλώνουν την ευχή για καλή ψήφο, την απειλή καταψήφισης ενός υποψηφίου ή το πάθος του ψηφοφόρου για το κόμμα της αρεσκείας του.
Η λέξη «ψήφος» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «ψάω», που σημαίνει λειαίνω, ομαλύνω. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν η φανερή, δια βοής, ψηφοφορία στην Σπάρτη ενώ στη Αθήνα υπήρχαν και τα δυο είδη ψηφοφορίας, φανερή και κρυφή. Η φανερή ψηφοφορία γινόταν με χειρονομία, δηλάδη με ανάταση των χεριών, ενώ η μυστική, που αφορούσε κυρίως πρόσωπα της δημόσιας ζωής, γινόταν με όστρακα που ρίπτονταν σε ένα αγγείο.
Οσον αφορά την νεότερη Ελλάδα, το χειρόγραφο ψηφοδέλτιο εμφανίσθηκε στη νεότερη Ελλάδα για πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές του 1834 αλλά καταργήθηκε τριάντα χρόνια μετά. Η αιτία ήταν η χειραγώγηση των αγράμματων ψηφοφόρων από τους υπεύθυνους των κομμάτων , που τους ξεγελούσαν δίνοντας τους λάθος ψηφοδέλτια. Το χειρόγραφό ψηφοδέλτιο έδωσε την θέση του στο« σφαιρίδιο», μια μικρή σφαίρα από μολύβι.
Το « καλό βόλι» ήταν, αρχικά, η ευχή που οι αγωνιστές κατά της Τουρκοκρατίας έδιναν (για εύστοχη βολή στον πόλεμο. Με την επιλογή του σφαιριδίου ως μέσο ψηφοφορίας το 1864, η έκφραση χρησιμοποιήθηκε, πλέον, ως ευχή για εύστοχη πολιτική επιλογή στην κάλπη των εκλογών. Εκείνη την εποχή, οι κάλπες ήταν ορθογώνια μεταλλικά κουτιά και υπήρχε μία κάλπη για τον κάθε υποψήφιο που ήταν χωρισμένη στα δύο. Το δεξί μέρος, που είχε χρώμα λευκώ, αντιστοιχούσε στο Ναι ενώ το αριστερό μέρος , που είχε χρώμα μαύρο, αντιστοιχούσε στο Όχι.
Μπροστά η κάλπη είχε έναν σωλήνα, που μέσα έβαζε ο ψηφοφόρος το χέρι του και έριχνε το σφαιρίδιο, δεξιά αν ήθελε να υπερψηφίσει τον υποψήφιο και αριστερά αν ήθελε να τον καταψηφίσει, χωρίς να φανερώνεται η προτίμησή του. Από αυτήν την επιλογή, προήλθε η έκφραση «του έριξα μαύρο» καθώς ο ψηφοφόρος στην περίπτωση που ήθελε να καταψηφίσει ένα υποψήφιο, έριχνε το σφαιρίδιο στην μαύρη πλευρά της κάλπης.
Τέλος, το πάθος των φανατικών ψηφοφόρων των κομμάτων γέννησε την έκφραση «Θα το ρίξω δαγκωτό». Οι φανατικοί ψηφοφόροι δεν αρκούνταν μόνο στο να ρίξουν το σφαιρίδιο στην άσπρη πλευρά της κάλπης αλλά το δάγκωναν κιόλας. Με αυτό τον τρόπο ήθελαν να εκφράσουν το πάθος και την ένταση της στιγμής αλλά και να κάνουν το σφαιρίδιο αναγνωρίσιμο στην καταμέτρηση. Και επειδή η γλώσσα , οι φράσεις αυτές ακούγονται ακόμα και σήμερα, ενώ το σύστημα εκλογής με σφαιρίδια έχει καταργηθεί από το 1923.
