Ως ένα από τα μικρότερα κράτη-μέλη της Ένωσης, η Κύπρος θα προσεγγίσει το εξάμηνο της προεδρίας με πειθαρχία και αφοσίωση, αλλά και με «διαφορετική νοοτροπία», όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Κωνσταντίνος Κόμπος. «Πιστεύουμε ότι τα μικρά κράτη έχουν πολλά να προσφέρουν σε τέτοιες συγκυρίες», ανέφερε σε συνέντευξή του στον Guardian.
Όπως τόνισε, η προεδρία δεν αντιμετωπίζεται ως τυπική υποχρέωση, αλλά ως ευκαιρία να επιτελεστεί το έργο «με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». «Είναι μια διαφορετική προσέγγιση, μια διαφορετική οπτική που μπορεί να φέρει ένα μικρό κράτος», σημείωσε.
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να εισέρχεται στο τέταρτο έτος, ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε ότι το ενδιαφέρον της ΕΕ θα παραμείνει στραμμένο στη χώρα και στη ρωσική επιθετικότητα. Υπενθύμισε ότι οι Κύπριοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τι σημαίνουν στρατιωτικές συγκρούσεις και κατοχή, περισσότερα από 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή.
Παρότι στο παρελθόν η Κύπρος διατηρούσε στενούς δεσμούς με τη Μόσχα, με εύπορους Ρώσους – συμπεριλαμβανομένων ολιγαρχών που συνδέονται με τον Βλαντίμιρ Πούτιν – να βρίσκουν καταφύγιο στο νησί, ο Κόμπος τόνισε ότι η Λευκωσία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην κατάσταση των Ουκρανών. «Η ατζέντα, δικαίως, αφορά την Ουκρανία και θα συνεχίσει να την αφορά», είπε, προσθέτοντας ωστόσο ότι η κυπριακή προεδρία θέλει να εντάξει πιο ενεργά και ζητήματα που αφορούν τη Μέση Ανατολή, καθώς η Κύπρος θεωρεί εαυτόν μέρος της ευρύτερης περιοχής.
Η χώρα έχει προετοιμαστεί για περισσότερα από δύο χρόνια για την προεδρία, την οποία είχε αναλάβει τελευταία φορά το 2012. Ευρωπαίοι διπλωμάτες χαρακτηρίζουν φιλόδοξους τους φακέλους που επιθυμεί να προωθήσει η Κύπρος, ενώ η Λευκωσία, η μοναδική διχοτομημένη πρωτεύουσα της Ευρώπης, έχει «ανανεωθεί» ενόψει της προεδρίας, με σχετική σήμανση να υποδέχεται τους επισκέπτες ήδη από το αεροδρόμιο.
Παράλληλα, η συνεχιζόμενη διαίρεση του νησιού μεταξύ του διεθνώς αναγνωρισμένου ελληνοκυπριακού νότου και του αποσχισθέντος τουρκοκυπριακού βορρά προκαλεί ανησυχίες. Αξιωματούχοι εκφράζουν φόβους ότι οι χρόνιες εντάσεις με την Τουρκία θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν τη στρατιωτική συνεργασία με την Άγκυρα, σε μια περίοδο που οι Βρυξέλλες θεωρούν την ευθυγράμμιση κρίσιμη για τη σταθερότητα.
Η Λευκωσία, όπως και η Ελλάδα, έχει μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενο αμυντικό πρόγραμμα SAFE. Ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο, επικαλούμενος την παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στον βορρά, την οποία χαρακτηρίζει κατοχή εδάφους της ΕΕ.
Το Κυπριακό προσθέτει περαιτέρω πολυπλοκότητα, καθώς η χώρα θεωρείται διαχρονικά μία από τις μακροβιότερες άλυτες διπλωματικές διαφορές της Δύσης. Ο Κόμπος, πάντως, διαβεβαίωσε ότι η Λευκωσία δεν σκοπεύει να «σταθεί εμπόδιο» στις σχέσεις της Ένωσης με την Άγκυρα. Υπενθύμισε μάλιστα ότι ο Χριστοδουλίδης έχει εκφράσει δημόσια την επιθυμία να παραστεί ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο άτυπο Συμβούλιο τον Απρίλιο, ξεκαθαρίζοντας ότι η προεδρία δεν θα χρησιμοποιηθεί για την ανάδειξη εθνικών ζητημάτων.
Στον ρόλο της προεδρίας, η Κύπρος των 1,2 εκατομμυρίων κατοίκων θα επιβλέπει τη νομοθετική ατζέντα της ΕΕ και την πορεία κρίσιμων διπλωματικών διαπραγματεύσεων. Ο Χριστοδουλίδης έχει δεσμευθεί να δώσει προτεραιότητα στην ασφάλεια και την αμυντική ετοιμότητα, με στόχο την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης.
Το σύνθημα της κυπριακής προεδρίας είναι «μια αυτόνομη ένωση, ανοιχτή στον κόσμο», αντικατοπτρίζοντας, όπως λένε αξιωματούχοι, τη βούληση της χώρας να ενισχύσει τόσο την ανεξαρτησία όσο και τη διεθνή παρουσία της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κόμπος σημείωσε ότι θα δοθεί έμφαση σε περιοχές που συχνά παραμένουν εκτός ευρωπαϊκού ραντάρ, με πιο ενεργή και αποφασιστική πολιτική.
Αναφερόμενος στη Μέση Ανατολή, επεσήμανε ότι η περιοχή συνδέεται συνήθως με κρίσεις –όπως στη Συρία, τη Γάζα, τον Λίβανο και την Ερυθρά Θάλασσα– αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και πεδίο ευκαιριών. Με τις δασμολογικές πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ να ανατρέπουν τις ισορροπίες στο παγκόσμιο εμπόριο, Κύπριοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η συγκυρία είναι ευνοϊκή για την ΕΕ ώστε να αναζητήσει εναλλακτικές αγορές.
