Επιπλέον κίνητρα για την ενθάρρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών από τους πολίτες προτείνει ο ΙΟΒΕ, υπολογίζοντας τα «κέρδη» για τον κρατικό προϋπολογισμό στα 1,6 δισ. ευρώ, μόνο για το πρώτο έτος εφαρμογής τους. Σύμφωνα με τη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, την οποία παρουσίασε την Τετάρτη (21/10), η χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών, θα συμβάλει αποφασιστικά στον περιορισμό της παραοικονομίας και στη διεύρυνση της φορολογικής κλίμακας.
Η μελέτη του ΙΟΒΕ, με τίτλο: «Τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα», καταγράφει το ρόλο των ηλεκτρονικών συναλλαγών στον περιορισμό της παραοικονομίας, αλλά και τη σημασία τους στην ενίσχυση της διαφάνειας, στη μείωση του κόστους διαχείρισης του χρήματος για τις επιχειρήσεις και στη διευκόλυνση των καθημερινών συναλλαγών νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η διείσδυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών στη χώρα μας παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, παρ’ ότι αρκετοί πολίτες αναγκάστηκαν να ενεργοποιηθούν, λόγω της επιβολής των capital controls. Όπως καταγράφεται στη μελέτη, παρά την αύξηση που έχει σημειωθεί από το 2001 στη χρήση ΗΜΠ, η χώρα μας εξακολουθεί να υστερεί κατά πολύ σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με βάση την αξία συναλλαγών με ΗΜΠ ανά κάτοικο το 2013, η Ελλάδα βρισκόταν υψηλότερα μόνο από την Κροατία και τη Βουλγαρία, ενώ σε όρους αριθμού συναλλαγών ανά κάτοικο, η Ελλάδα κατείχε την τελευταία θέση στη σχετική κατάταξη.
Ο αριθμός των συναλλαγών αυξάνεται την περίοδο 2008-2013 κατά μόλις 1,6% ανά έτος, με τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση κατά τη συγκεκριμένη περίοδο να καταγράφεται το 2013 (+5,5%). Η αξία τους περιορίζεται αισθητά την περίοδο της κρίσης (2008-2013) και τη διετία 2012-2013 κατέρχεται στα επίπεδα του 2005. Στη διάρκεια του περασμένου καλοκαιριού, η τραπεζική αργία, η υποχρεωτική αποδοχή καρτών πληρωμής και το ημερήσιο όριο στην ανάληψη από τα ΑΤΜ, έδωσαν σημαντική ώθηση στη διείσδυση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Τον Ιούλιο, η χρήση των καρτών πληρωμής για αγορές μέσω τερματικών POS υπερδιπλασιάστηκε. Με το άνοιγμα των υποκαταστημάτων των τραπεζών, η χρήση υποχώρησε, παραμένοντας, ωστόσο, κατά πολύ υψηλότερη σε σχέση με την περίοδο πριν την επιβολή των περιορισμών, αναφέρει η μελέτη του ΙΟΒΕ.
Συγκεκριμένα, η αξία συναλλαγών με κάρτες πληρωμής ήταν υψηλότερη κατά 76% τον Σεπτέμβριο σε σχέση με τον Ιούνιο εφέτος, ενώ ο αριθμός συναλλαγών με κάρτες πληρωμής την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά 94%. Ωστόσο, ακόμα και με αυτή την απότομη αύξηση υπό τις έκτακτες συνθήκες που σημειώθηκαν το καλοκαίρι, εκτιμάται ότι η θέση της Ελλάδας στις κατατάξεις με βάση τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής δεν έχει βελτιωθεί επαρκώς.
ΤΟ ΙΟΒΕ δίνει έμφαση στην παροχή κινήτρων για τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Αυτά περιλαμβάνουν εκπτώσεις στους έμμεσους φόρους, (όπως ΦΠΑ) και άμεσους φόρους, (όπως φόρους εισοδήματος), λοταρίες και απαγόρευση της χρήσης μετρητών για συναλλαγές μεγαλύτερης αξίας, κ.α. Στη μελέτη του ΙΟΒΕ περιλαμβάνονται προτάσεις πολιτικής για την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών ανάλογα με το βαθμό κινδύνου κάθε συναλλαγής ως προς τη δυνατότητα φοροδιαφυγής (χαμηλός, μέτριος και υψηλός κίνδυνος).
Συγκεκριμένα, προτείνονται, μεταξύ άλλων:
Έκπτωση κατά 1% της αξίας των συναλλαγών με ΗΜΠ μέσω τερματικών POS (κάρτες πληρωμής και ηλεκτρονικό χρήμα) για αγορά αγαθών και υπηρεσιών από φυσικά πρόσωπα από κλάδους με χαμηλό κίνδυνο φοροδιαφυγής.
Έκπτωση κατά 5% της αξίας των συναλλαγών με ΗΜΠ μέσω τερματικών POS σε κλάδους μέτριου κινδύνου φοροδιαφυγής.
Έκπτωση κατά 10% της αξίας των συναλλαγών με ΗΜΠ μέσω τερματικών POS σε κλάδους υψηλού κινδύνου φοροδιαφυγής.
Διάθεση τερματικών EFTPOS σε όλα τα καταστήματα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.
Υποχρεωτική αποδοχή ηλεκτρονικών πληρωμών, με επιδότηση για την εγκατάσταση τερματικών EFTPOS σε επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών μικρότερο από 150 χιλ. ευρώ που δραστηριοποιούνται σε κλάδους με μέτριο και υψηλό κίνδυνο φοροδιαφυγής.
Υποχρεωτική χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για συναλλαγές με αξία πάνω από 30 ευρώ σε κλάδους με υψηλό κίνδυνο φοροδιαφυγής.
Προτείνεται, επίσης, να εξεταστούν σε μεγαλύτερο βάθος οι πιθανές δημοσιονομικές και κοινωνικές επιδράσεις, μεταξύ άλλων, τα εξής μέτρα:
Αντικατάσταση της υποχρέωσης συλλογής έντυπων αποδείξεων με ισόποση υποχρέωση για την πραγματοποίηση συναλλαγών με ΗΜΠ
Υποχρεωτική πραγματοποίηση συναλλαγών με ΗΜΠ ίση με 10% του εισοδήματος για τα νοικοκυριά που λαμβάνουν μείωση του φόρου, λόγω χαμηλού εισοδήματος.
Μείωση του φόρου εισοδήματος για επιχειρήσεις που επιτυγχάνουν στόχους διείσδυσης ΗΜΠ στις συναλλαγές τους με τελικούς πελάτες.
Καθολική χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής στις ΔΟΥ.
Ολοκλήρωση του συστήματος ηλεκτρονικού παραβόλου.
Δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης, στα πρότυπα του προγράμματος «Τράπεζες σε Δράση» της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, το οποίο προσφέρει χρηματοπιστωτική εκπαίδευση σε μαθητές Λυκείου.
