Tον Χάρτη Πορείας για την αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας του συστήματος Σένγκεν έδωσε σήμερα στην δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ως απώτερος στόχος τίθεται η άρση όλων των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων το αργότερο μέχρι το Δεκέμβριο του 2016.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε σήμερα στην δημοσιότητα τον Χάρτη Πορείας για την αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας του συστήματος Σένγκεν.
Ως απώτερος στόχος τίθεται η άρση όλων των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων το αργότερο μέχρι το Δεκέμβριο του 2016.
«Το Σένγκεν είναι ένα από τα πολυτιμότερα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και σε περίπτωση απώλείας του, το κόστος θα είναι τεράστιο (…) Χρειαζόμαστε μια συντονισμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση των προσωρινών συνοριακών ελέγχων αντί για το σημερινό συνονθύλευμα μονομερών αποφάσεων», υπογράμμισε ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Φρανς Τίμερμανς.
Ο ίδιος τόνισε την σημασία της συνεργασίας της Ένωσης με την Τουρκία, ώστε να εφαρμοστεί πλήρως το κοινό σχέδιο δράσης και να μειωθεί η ροή των αφίξεων, με την στήριξη του ΝΑΤΟ.
Από την πλευρά του, ο Επίτροπος Μετανάστευσης Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, διεμήνυσε πως πρέπει όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τους κανόνες και να σταματήσει η προσέγγιση «σας αφήνουμε να περάσετε».
Το κόστος από τη μη εφαρμογή του Σένγκεν
Οι προσωρινοί συνοριακοί έλεγχοι όχι μόνο παρεμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, αλλά επίσης συνοδεύονται από σημαντικό οικονομικό κόστος, σημειώνεται στην ανακοίνωση. Η Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι η πλήρης επαναφορά των συνοριακών ελέγχων εντός του χώρου Σένγκεν θα επέφερε αμέσως άμεσο κόστος ύψους από 5 έως 18 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως (ή 0,05%-0,13% του ΑΕΠ).
Ενδεικτικά:
-Κράτη μέλη, όπως η Πολωνία, οι Κάτω Χώρες και η Γερμανία, θα επωμίζονταν πρόσθετο κόστος ύψους άνω των 500 εκατ. ευρώ για την οδική μεταφορά εμπορεύσιμων αγαθών.
-Οι επιχειρήσεις στην Ισπανία και την Τσεχική Δημοκρατία θα έφταναν να πληρώνουν περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ σε πρόσθετες δαπάνες.
-Οι συνοριακοί έλεγχοι θα στοίχιζαν, από άποψη απώλειας χρόνου, στους 1,7 εκατ. μεθοριακούς εργαζόμενους ή στις εταιρείες που τους απασχολούν από 2,5 έως 4,5 δισ. ευρώ.
-Θα ήταν πιθανό να απολεσθούν τουλάχιστον 13 εκατ. διανυκτερεύσεις τουριστών , με συνολικό κόστος 1,2 δισ. ευρώ.
Διασφαλίζοντας την προστασία των εξωτερικών συνόρων
Τον Δεκέμβριο η Επιτροπή παρουσίασε μια φιλόδοξη πρόταση για Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή.
«Είναι επιτακτική ανάγκη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν την εν λόγω πρόταση το αργότερο τον Ιούνιο, προκειμένου να έχει τεθεί σε εφαρμογή το καλοκαίρι». σημειώνεται στο δελτίο τύπο.
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη και την Frontex να ξεκινήσουν αμέσως τις απαραίτητες προετοιμασίες για την εφαρμογή του νέου συστήματος, και κυρίως να προσδιορίσουν τους απαραίτητους ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους. Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή καλεί επίσης τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν περισσότερο τις τρέχουσες επιχειρήσεις της Frontex.
Άμεση υποστήριξη για την Ελλάδα
Η επιτροπή αναγνωρίζει πως τα εξωτερικά σύνορα στην Ελλάδα υφίστανται τεράστια πίεση και υπάρχει άμεση ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι παρούσες ελλείψεις στη διαχείριση των συνόρων.
Θα επιδιωχθεί επίσης η εφαρμογή του Κοινού Σχεδίου Δράσης ΕΕ-Τουρκίας και του εθελοντικού προγράμματος εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους με την Τουρκία προκειμένου να επιτευχθεί ταχεία μείωση στους αριθμούς των αφίξεων στην Ελλάδα. Η αποτελεσματικότερη εφαρμογή των προγραμμάτων επείγουσας μετεγκατάστασης και η αύξηση των επιστροφών στην Τουρκία και στις χώρες καταγωγής αναμένεται να μειώσουν την πίεση που ασκείται στην Ελλάδα.
Έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα: από την αποσπασματική αντιμετώπιση προς μια συνεκτική προσέγγιση
Από τον Σεπτέμβριο του 2015, οκτώ χώρες έχουν επανεισαγάγει συνοριακούς ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα για λόγους που σχετίζονται με την προσφυγική κρίση. Έως τώρα, οι έλεγχοι αυτοί διενεργούνται με βάση μονομερείς ενέργειες, εντός του πλαισίου του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν (άρθρα 23-25).
Εάν οι παρούσες μεταναστευτικές πιέσεις και οι σοβαρές ελλείψεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων εμμένουν και μετά τις 12 Μαΐου, η Επιτροπή θα χρειαστεί να παρουσιάσει μια πρόταση σύμφωνα με το άρθρο 26 παράγραφος 2 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, συνιστώντας στο Συμβούλιο μια συνεκτική προσέγγιση της ΕΕ για τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα έως ότου αποκατασταθούν οι διαρθρωτικές ελλείψεις.
Η Επιτροπή θα είναι έτοιμη για αυτό το ενδεχόμενο και θα ενεργήσει χωρίς καθυστέρηση, προτείνοντας συνοριακούς ελέγχους μόνο στα τμήματα των συνόρων όπου αυτοί είναι απαραίτητοι και αναλογικοί.
Αναλυτικά ο «Χάρτης Πορείας» της Επιτροπής έχει ως εξής:
Ο χάρτης πορείας για την επιστροφή στην πλήρη λειτουργία του χώρου Σένγκεν περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
•4 Μαρτίου (και εφεξής μηνιαίως): Η Ελλάδα υποβάλλει εκθέσεις προόδου επί της εφαρμογής των δράσεων που έχουν καθοριστεί στη Σύσταση για την επανέναρξη μεταφορών δυνάμει του καθεστώτος του Δουβλίνου.
•12 Μαρτίου 2016 το αργότερο: Η Ελλάδα παρουσιάζει το σχέδιο δράσης της για την εφαρμογή των συστάσεων του Συμβουλίου, μαζί με εκτίμηση των αναγκών.
•16 Μαρτίου 2016: Ανακοίνωση της Επιτροπής αναφορικά με την αναθεώρηση του κανονισμού του Δουβλίνου, με βάση τον στόχο της αλληλεγγύης και του δίκαιου επιμερισμού των βαρών μεταξύ των κρατών μελών.
•16 Μαρτίου 2016: Η Επιτροπή υποβάλλει την πρώτη έκθεσή της σχετικά με τις δεσμεύσεις για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση.
•22 Μαρτίου 2016 το αργότερο: Η Frontex απευθύνει πρόσθετες εκκλήσεις για συνεισφορές προκειμένου να διατεθούν επιπλέον ομάδες Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής για την υποστήριξη της Ελλάδας.
•1 Απριλίου 2016 το αργότερο: Τα κράτη μέλη ανταποκρίνονται στην έκκληση της Frontex παρέχοντας ανθρώπινους πόρους και τεχνικό εξοπλισμό.
•12 Απριλίου 2016 το αργότερο: Η Επιτροπή παρουσιάζει την αξιολόγησή της σχετικά με την επάρκεια του σχεδίου δράσης που θα έχει εκπονήσει η Ελλάδα.
•16 Απριλίου 2016: Η Επιτροπή υποβάλλει τη δεύτερη έκθεσή της σχετικά με τις δεσμεύσεις για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση.
•11-17 Απριλίου 2016: Η Επιτροπή και εμπειρογνώμονες κρατών μελών διεξάγουν αξιολόγηση του Σένγκεν στα εναέρια, χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας.
•12 Μαΐου 2016 το αργότερο: Η Ελλάδα υποβάλλει έκθεση αναφορικά με την εφαρμογή των συστάσεων του Συμβουλίου.
•12 Μαΐου 2016: Σε περίπτωση που εμμένουν σοβαρές ελλείψεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων, η Επιτροπή θα παρουσιάσει πρόταση δυνάμει του άρθρου 26 παράγραφος 2 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν.
•13 Μαΐου 2016: Σε περίπτωση που παραμένουν σοβαρές ελλείψεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων, το Συμβούλιο θα πρέπει να εκδώσει σύσταση δυνάμει του άρθρου 26 παράγραφος 2 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν για τη συνεκτική προσέγγιση της Ένωσης αναφορικά με τους προσωρινούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα.
•16 Μαΐου 2016: Η Επιτροπή υποβάλλει την τρίτη έκθεσή της σχετικά με τις δεσμεύσεις για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση.
•Ιούνιος του 2016 το αργότερο: Οι συννομοθέτες καταλήγουν σε πολιτική συμφωνία όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και εκδίδουν τη σχετική νομική πράξη.
•Ιούνιος 2016: Η Επιτροπή παρουσιάζει την αξιολόγησή της σχετικά το ενδεχόμενο επανέναρξης μεταφορών δυνάμει του καθεστώτος του Δουβλίνου στην Ελλάδα.
•Αύγουστος του 2016 το αργότερο: Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή έχουν τεθεί σε λειτουργία.
•Σεπτέμβριος του 2016 το αργότερο: Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία και έχουν παρουσιάσει τις πρώτες δοκιμασίες ελέγχου τρωτών σημείων ώστε να ληφθούν τυχόν απαραίτητα προληπτικά μέτρα.
•Δεκέμβριος 2016: Ημερομηνία στόχος για να τεθεί τέλος, εφόσον το επιτρέπει η συνολική κατάσταση, στα ληφθέντα έκτακτα μέτρα διασφάλισης.
