Με μεγάλη αγωνία ΕΚΤ, Τράπεζα της Ελλάδος και τραπεζίτες θα παρακολουθήσουν σήμερα την συμπεριφορά των καταθετών στα γκισέ. Η σημερινή ημέρα είναι κρίσιμη καθώς σηματοδοτεί το τέλος της εορταστικής περιόδου και την επιστροφή των πολιτών στους ρυθμούς της καθημερινότητας. Ούτως ή άλλως οι σχεδιασμοί που είχαν οι τράπεζες προέβλεπε πως από σήμερα έως και τις 23 Ιανουαρίου είναι κρίσιμη περίοδος για το ενδεχόμενο να εκδηλωθεί κύμα φυγής καταθέσεων ανάλογο των δύσκολων ημερών της προεκλογικής περιόδου του 2012.
Όλα τα βλέμματα όμως θα στραφούν σήμερα στα γκισέ, γιατί τα σχέδια των τραπεζών ανατράπηκαν στην πράξη και οι τραπεζίτες αιφνιδιάστηκαν από τα όσα συνέβησαν τη Δευτέρα. Η 5η Ιανουαρίου ήταν η τελευταία ημέρα πληρωμής τελών κυκλοφορίας και λοιπών φορολογικών υποθέσεων, αλλά ούτε οι ίδιες οι τράπεζες ανέμεναν ότι οι καταθέτες θα σήκωναν από τα γκισέ περισσότερα από 600 εκατ. ευρώ. Προσδοκούσαν ότι η Δευτέρα, καθώς ήταν εργάσιμη ημέρα που μεσολαβεί μεταξύ δυο αργιών, θα ήταν μια συνηθισμένη μέρα. Το αν η εκροή περισσότερων από 600 εκατ. καταθέσεων σε μια «υποτονική» ημέρα, είναι αποτέλεσμα των αυξημένων φορολογικών υποθέσεων οι τραπεζίτες περιμένουν να το διαπιστώσουν σήμερα. Για αυτό η εικόνα που θα σχηματίσουν σήμερα Τετάρτη είναι οδηγός για το τι θα ακολουθήσει. Επισημαίνεται ωστόσο, ότι η εκροές της περασμένης Δευτέρας, δεν αποτελούν τη χειρότερη ημέρα εκροών από τη στιγμή που η χώρα οδηγήθηκε σε εκλογές. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αρνητικό ρεκόρ μέχρι σήμερα για τις καταθέσεις καταγράφηκε την ημέρα που η Βουλή απέτυχε να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ήταν η ημέρα που οι εκροές ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο.
Ωστόσο, τα στοιχεία δεν επιτρέπουν ιδιαίτερη αισιοδοξία. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, τα στοιχεία που θα ανακοινώσει σε λίγες ημέρες η Τράπεζα της Ελλάδος για την εξέλιξη των καταθέσεων τον Δεκέμβριο θα δείχνουν μείωση της τάξης των 3 δις. ευρώ. Οι αρχικές πληροφορίες για πτώση των καταθέσεων κατά 2,5 δις. τον Δεκέμβριο δεν επιβεβαιώνονται και ο πήχης τώρα ανεβαίνει τώρα στα 3 δις. Αν επαληθευτεί θα είναι μια εξέλιξη, ενδεικτική της ανησυχητικής δυναμικής που δημιουργείται, καθώς παγίως τα τελευταία χρόνια οι καταθέσεις αυξάνονται από τον Νοέμβριο προς τον Δεκέμβριο.
Ο κίνδυνος να εκδηλωθεί στις ελληνικές τράπεζες ένα κύμα φυγής καταθέσεων που θα θυμίζει το 2012 είναι ένας μόνιμος πονοκέφαλος για την ΕΚΤ. Σήμερα στη Φραγκφούρτη πρόκειται να συνέλθει σε τακτική συνεδρίαση το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ το οποίο θα ασχοληθεί με θέματα που δεν άπτονται της νομισματικής πολιτικής. Μεταξύ των θεμάτων αυτών, όπως αποκαλύφθηκε από την Καθημερινή πριν λίγες ημέρες, είναι και ο φόβος να εκδηλωθεί ένα κύμα φυγής καταθέσεων στην Ελλάδα.
Σημειώνεται μετά τη συνεδρίαση, στις 21:00, οι 19 κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης, μαζί με τα έξι μέλη του διοικητικού Συμβουλίου, θα παρακαθίσουν σε κλειστό γεύμα εργασίας. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες θεωρείται αναπόφευκτο, ότι θα τεθεί το ζήτημα της Ελλάδος και το θέμα των καταθέσεων και των πιέσεων που δέχονται οι ελληνικές τράπεζες. Σύμφωνα πάντοτε με τις ίδιες πηγές, ήδη η ελληνική πλευρά, έχει λάβει μέτρα και έχει προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει μία σκληρή και απαιτητική συζήτηση μεταξύ των κεντρικών τραπεζιτών για το ελληνικό πρόβλημα.
Πηγές από την ΕΚΤ αρνήθηκαν να σχολιάσουν σχετικά, αλλά είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα είναι στην ατζέντα των θεμάτων που θα συζητηθούν σήμερα στη Φραγκφούρτη. Να σημειωθεί πως οι ελληνικές τράπεζες έχουν ακόμη τη δυνατότητα να εξασφαλίζουν χρηματοδότηση έναντι ενεχύρων από την ΕΚΤ. Υπάρχει δηλαδή ένα σωσίβιο ρευστότητας που παρέχει η ΕΚΤ και διασφαλίζει προς το παρόν τις τράπεζες από τα χειρότερα.
Ωστόσο, είναι προφανές ότι αν η εκροή των καταθέσεων κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα με ποσά τις τάξεως των 500 και 600 εκατ. ευρώ την ημέρα, όπως συνέβη την Δευτέρα, η ρευστότητα είναι πεπερασμένη. Αν οι ελληνικές τράπεζες εξαντλήσουν τα ενέχυρα που έχουν στην διάθεσή τους, τότε υποχρεωτικά θα πρέπει να πάμε σε χρηματοδότηση των τραπεζών μέσω του προγράμματος ELA, που αποτελεί μία μορφή έκτακτης χρηματοδότησης. Σε κάθε όμως περίπτωση, η υπαγωγή των ελληνικών τραπεζών στο πρόγραμμα χρηματοδότησης του ELA, αποτελεί ένα νέο και διαφορετικό κεφάλαιο σ’ αυτή την περιπέτεια, καθώς η ένταξη στο ELA, θα γίνει με όρους και προϋποθέσεις που θα θέσει η διοίκηση του ΕΚΤ και τους οποίους σήμερα δεν γνωρίζουμε.
Σήμερα επίσης –εκτός απροόπτου- αναμένεται να προχωρήσει το ελληνικό δημόσιο σε τακτική έκδοση εντόκων γραμματίων ύψους τουλάχιστον 1,25 δις. ευρώ. Αν οι ελληνικές τράπεζες σηκώσουν το βάρος της έκδοσης θα είναι ένα ακόμη σημαντικό πλήγμα στην ρευστότητα του συστήματος.
Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση αβεβαιότητας που δημιουργείται στη χώρα μας με τις καταθέσεις και μπορεί να δημιουργηθεί σε οποιοδήποτε κράτος μέλος βρεθεί στη δίνη αντίστοιχων αρνητικών συγκυριών, είναι μια αποτυχία της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης. Παρά τις ρυθμίσεις, τα μέτρα, τους μηχανισμούς, η ΕΚΤ και κατ’ επέκταση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν συνθήκες ομαλότητας στις κεφαλαιακές ροές μεταξύ των διαφόρων περιφερειών.
