Κυριάκος Μητσοτάκης: Η «στιγμή COVID» για την Ευρώπη με την προεδρία Τραμπ – «Φρένο» στα σενάρια για δεξιές συμμαχίες

Πριν από τη χθεσινή έναρξη του δείπνου του ελληνοαμερικανικού επιμελητηρίου με κεντρικούς ομιλητές τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Ενρίκο Λέττα, τα πηγαδάκια στο φουαγιέ του παραλιακού ξενοδοχείου στο Καβούρι έδιναν και έπαιρναν στον απόηχο της ορκωμοσίας Τραμπ. Ο νέος πρόεδρος έχει με το «καλημέρα» καταστήσει σαφείς τις προθέσεις του και όλοι τώρα προσπαθούν να καταλάβουν κατά πόσο θα κινηθεί πλήρως στις «ράγες» της προεκλογικής του ρητορικής ή κατά πόσο θα κάνει και αυτός μια προσαρμογή στα δεδομένα της κατάστασης, ιδίως σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη.

Και ο πρωθυπουργός ανήκει σε αυτούς που περιμένουν να «κάτσει η σκόνη», όσο και αν εμφανίζεται βέβαιος ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι σταθερές και έχουν βάθος τέτοιο που τις καθιστά «θωρακισμένες» σε πρόσκαιρες αναταράξεις. «Γνωρίζουμε ότι έχουμε πολύ ισχυρούς δεσμούς στη Ουάσιγκτον, τόσο στο Ρεπουμπλικανικό όσο και στο Δημοκρατικό Κόμμα. Πρόκειται για μια πολύ ισχυρή εταιρική σχέση και δεν αναμένω οποιαδήποτε αλλαγή όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ βλέπουν την Ελλάδα όσον αφορά στη διμερή σχέση», υπογράμμισε ο κ. Μητσοτάκης, αν και προσέθεσε ότι έχει νόημα η Ευρώπη να βρει μια κοινή γραμμή απέναντι στη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Από την άλλη, ο πρωθυπουργός τήρησε στάση αναμονής ως προς το σενάριο ενός «εμπορικού πολέμου» μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπενθυμίζοντας ότι και το 2016 ο κ. Τραμπ προεκλογικά είχε χρησιμοποιήσει πολύ σκληρή γλώσσα για την Ένωση. Από την άλλη, είναι σαφές ότι ο κ. Μητσοτάκης που είναι θιασώτης του ρεαλισμού βλέπει μια ευκαιρία στην προεδρία Τραμπ και στην ευρύτερη συγκυρία: η Ευρώπη να περάσει από τα λόγια στις πράξεις, ιδίως στο κομμάτι της κοινής άμυνας, να ξοδέψει περισσότερα χρήματα και να αναλάβει από κοινού περισσότερες ευθύνες. Είναι «η στιγμή COVID» από γεωπολιτικής άποψης, όπως το έθεσε ο κ. Μητσοτάκης, ένα σημείο καμπής που θα κρίνει τη μετέπειτα πορεία.

Ευελιξία

Έχοντας ως συνομιλητή τον Ενρίκο Λέττα, ο οποίος μαζί με τον Μάριο Ντράγκι έχουν καταθέσει εξαιρετικά σημαντικά κείμενα για τα επόμενα βήματα που πρέπει να κάνει η Ευρώπη για να καλύψει το χαμένο έδαφος στο τερέν του παγκόσμιου ανταγωνισμού, ο κ. Μητσοτάκης επέμεινε στις προτάσεις του για περισσότερη δημοσιονομική ευελιξία ως προς τις αμυντικές δαπάνες, αλλά και για τη δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης για την άμυνα, το οποίο θα έχει μια σημαντική χρηματοδοτική «προίκα».

Ανώτερη κυβερνητική πηγή εκτιμούσε σε σχετική ερώτηση ότι η ευρωπαϊκή συζήτηση για το θέμα έχει «μπει στις ράγες», επισημαίνοντας ότι ακόμα και χώρες που ήταν πάντα φειδωλές στη συγκεκριμένη κουβέντα, όπως η Φινλανδία, συζητούν πλέον για κοινά projects που θα αφορούν την άμυνα.

Κρίσιμο πρώτο βήμα θα είναι η άτυπη Σύνοδος στις Βρυξέλλες στις 3 Φεβρουαρίου, ενόψει και της τακτικής Συνόδου του Μαρτίου. Βεβαίως, ο κ. Μητσοτάκης έχει πει αρκετές φορές και δημοσίως ότι η Ελλάδα μπαίνει στη συζήτηση για την άμυνα από καλύτερη αφετηρία και έναντι των ΗΠΑ, καθώς ανήκει στις χώρες του ΝΑΤΟ που συνεισφέρουν περισσότερο για τις αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ, εν σχέσει π.χ. με την Ισπανία που ο νέος πλανητάρχης έβαλε «στον τάκο» υπογράφοντας προεδρικά διατάγματα.

Όχι συγκυβέρνηση με δεξιά κόμματα

Η χθεσινή συζήτηση του κ. Μητσοτάκη με τον κ. Λέττα, πάντως, έβγαλε μια ακόμη είδηση. Παρά το γεγονός ότι σε όλη την Ευρώπη παρατηρείται μια στροφή στα δεξιά, με άνοδο ακόμα και εξτρεμιστικών κομμάτων, ο κ. Μητσοτάκης απέκλεισε κάθε σενάριο μετεκλογικής συγκυβέρνησης με κόμματα στα δεξιά της ΝΔ, αν το κόμμα του δεν έχει αυτοδυναμία. «Αυτά τα κόμματα, κατά τη γνώμη μου, εξακολουθούν να είναι κόμματα που βρίσκονται στο περιθώριο. Σίγουρα δεν αποτελούν μέρος και δεν θα αποτελέσουν μέρος οποιασδήποτε δυνητικής άσκησης οικοδόμησης συνασπισμού στο μέλλον», είπε με νόημα ο πρωθυπουργός, επιμένοντας στη γραμμή των μονοκομματικών, σταθερών κυβερνήσεων σε ένα περιβάλλον ευρύτερης αστάθειας.

Σε ένα ζήτημα που έχει δημιουργήσει «τριβές» στον «δεξιό» πολιτικό χάρτη, πάντως, τα ελληνοτουρκικά, αρμόδιες κυβερνητικές πηγές εκτιμούν ότι δεν θα έχουμε σύντομα εξελίξεις από το μέτωπο του διμερούς διαλόγου. Ήδη, το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας έχει μετατεθεί τουλάχιστον για τον Μάρτιο και φαίνεται ότι, με τις νέες ισορροπίες στην Ουάσινγκτον, άπαντες τηρούν στάση αναμονής για να δουν πού θα «κάτσει η μπίλια».