Πολλαπλά χτυπήματα στο εισόδημά τους δέχονται μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες και συνταξιούχοι από τις προωθούμενες αλλαγές στο Ασφαλιστικό. Βαρύτερο θα είναι το φορτίο για ελεύθερους επαγγελματίες με δηλωθέν εισόδημα πάνω από 20.000 ευρώ, εργαζομένους που θα βγουν στη σύνταξη τα επόμενα χρόνια με συντάξεις ψαλιδισμένες έως και 30%, καθώς και νυν συνταξιούχους που θα έχουν βαριές απώλειες εισοδήματος από τις μειώσεις στις επικουρικές, στο εφάπαξ και το μέρισμα. Τις τελευταίες ημέρες δεκάδες υψηλόμισθοι υπάλληλοι του Δημοσίου υπέβαλαν παραιτήσεις βλέποντας ότι όσο περισσότερα χρόνια μένουν τόσο μικρότερη σύνταξη θα πάρουν.
Ελεύθεροι επαγγελματίες
Μεγάλοι χαμένοι είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες καθώς θα επωμιστούν ασφαλιστική και φορολογική επιβάρυνση. Συνολικά θα κληθούν να πληρώσουν έως 37,95% του καθαρού φορολογητέου εισοδήματός τους σε εισφορές για σύνταξη, επικούρηση, υγεία και εφάπαξ. Το νέο σύστημα ευνοεί όσους δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα. Ωστόσο αν το εισόδημα (πραγματικό ή δηλωθέν ψευδώς) πλησιάσει τα 20.000 ευρώ, αρχίζει η επιβάρυνση. Ετσι για τους ελεύθερους επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα (μεταξύ αυτών και οι πιο ειλικρινείς των φορολογουμένων) η αλλαγή ισοδυναμεί ακόμη και με διπλασιασμό των ασφαλιστικών εισφορών.
Για παράδειγμα, ο ασφαλισμένος στην 5η κατηγορία που πλήρωνε 4.464 ευρώ ετησίως, αν δηλώσει εισόδημα 20.000 ευρώ, θα υποχρεωθεί να πληρώσει 4.790, ενώ αν δηλώσει εισόδημα 30.000 ευρώ, θα πληρώσει 8.085, δηλαδή σχεδόν τα διπλάσια.
Τα πρώτα πέντε χρόνια της σταδιοδρομίας τους οι επαγγελματίες δικαιούνται εκπτώσεις στις εισφορές. Το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης ανέρχεται μηνιαίως σε ποσοστό 14% για τα πρώτα δύο έτη από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση, σε ποσοστό 17% για τα επόμενα τρία έτη και σε ποσοστό 20% για το διάστημα μετά το πέμπτο έτος της υπαγωγής τους στην ασφάλιση. Το παράδοξο είναι ότι η έκπτωση συνιστά ασφαλιστική οφειλή την οποία ο ασφαλισμένος πρέπει να εξοφλήσει έως και το έτος συνταξιοδότησής του.
Για τους επιστήμονες ασφαλισμένους στο ΕΤΑΑ η επιβάρυνση μετριάζεται την τετραετία 2017-2020 λόγω των εκπτώσεων που προβλέπονται για εισοδήματα έως και 58.000 ευρώ ετησίως. Αυτή η κατηγορία χάνει από το Ασφαλιστικό, αλλά κερδίζει από το Φορολογικό καθώς οι εισφορές εκπίπτουν. Για παράδειγμα, δικηγόρος με εισόδημα 30.000 ευρώ σήμερα καταβάλλει 4.200 ευρώ σε εισφορές 2016 και 8.220 σε φόρο. Με το νέο σύστημα θα πληρώσει 8.100 ευρώ σε εισφορές (με τις προβλεπόμενες εκπτώσεις) και φόρο 7.976. Θα κερδίσει 244 ευρώ από τον φόρο και θα χάσει 3.900 ευρώ από τις εισφορές.
Εξοδος προς τη σύνταξη
Εκτός από τις εμφανείς, υπάρχουν και κρυφές περικοπές, σκόπιμες καθυστερήσεις και εμπόδια που φτωχοποιούν ακόμα περισσότερο τον ασφαλισμένο που αποφασίζει να συνταξιοδοτηθεί με το νέο σύστημα.
Θα δυσκολευτεί να πάρει προσωρινή σύνταξη καθώς με το σχέδιο νόμου για το Ασφαλιστικό αυστηροποιούνται οι προϋποθέσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι δεν μπορεί να χορηγηθεί προσωρινή σύνταξη αν δεν έχει ολοκληρωθεί η αναγνώριση – εξαγορά των πλασματικών ετών που προϋποθέτει καταβολή χρημάτων. Επιπλέον οι προσωρινές συντάξεις θα κυμαίνονται μεταξύ 384 και 768 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα υποστούν μειώσεις υψηλόμισθοι του ιδιωτικού τομέα, ΔΕΚΟ και τραπεζών που δικαιούνται σήμερα προσωρινή σύνταξη ίση με το 80% της οριστικής σύνταξης που θα τους χορηγηθεί.
Στελέχη των Ταμείων εκτιμούν ότι εξαιτίας της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων η καθυστέρηση στην απονομή της σύνταξης μπορεί να παραταθεί έναν χρόνο ακόμα, δηλαδή συνολικά τρία χρόνια.
Δραματικές μειώσεις θα υποστούν όσοι τολμήσουν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα, πριν από το όριο πλήρους συνταξιοδότησης. Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η μείωση της εθνικής σύνταξης προκειμένου για τους ασφαλισμένους που παίρνουν μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος ανέρχεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης. Επιπλέον, το αναλογικό ποσό θα μειωθεί κατά 10% λόγω του πέναλτι.
Συντάξεις από 400 έως 1.200 ευρώ
Συντάξεις από 400 έως 1.200 ευρώ θα χορηγεί το νέο σύστημα που ευνοεί κυρίως όσους έχουν λίγα χρόνια ασφάλισης και αποδοχές έως 1.000 ευρώ.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού δίνει συντάξεις μεγαλύτερες από τις σημερινές στις μέσες αποδοχές με την προϋπόθεση ότι ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης ώστε να κατοχυρώσει την εθνική σύνταξη των 384 ευρώ. Δύο κατηγορίες εμφανίζονται περισσότερο ευνοημένες από τον νέο τρόπο υπολογισμού. Οσοι έχουν μέσο όρο αμοιβής 1.000 ευρώ και 15 χρόνια ασφάλισης, καθώς και όσοι έχουν μισθό 500-700 ευρώ και 20 χρόνια ασφάλισης.
Αντίθετα, θα είναι ψαλιδισμένες έως και 30% (μεσοσταθμικά 15%-20%) για τους ασφαλισμένους με πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης και μέσο συντάξιμο μισθό πάνω από 1.500 ευρώ. Οι απώλειες είναι βαρύτερες από τα 35 έως τα 40 χρόνια ασφάλισης για τους ασφαλισμένους όλων των Ταμείων.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ με 35 έτη ασφάλισης, αντί του ποσού των 1.008 ευρώ που θα έπαιρνε με το νέο σύστημα υπολογισμού, θα πάρει καθαρή σύνταξη 889 ευρώ.
Ασφαλισμένος του Δημοσίου με 30 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 1.341 ευρώ, αντί για καθαρό ποσό 828, με το νέο σύστημα θα πάρει σύνταξη 715 ευρώ καθαρά τον μήνα.
Μητέρα ανηλίκου με 30 έτη ασφάλισης στο ΙΚΑ και συντάξιμες αποδοχές 1.850 ευρώ, αντί για 942 ευρώ με το παλιό σύστημα, θα πάρει καθαρή σύνταξη της τάξης των 802 ευρώ τον μήνα.
Συνταξιούχοι
Κέρδη και ζημίες μετρούν και οι συνταξιούχοι. Οσοι εισπράττουν 15.000-25.000 ευρώ τον χρόνο θα έχουν αύξηση φόρου 61-176 ευρώ ετησίως. Οι ίδιοι «πέφτουν» πάνω από το όριο των 1.300 ευρώ (μεικτά και 1.170 ευρώ καθαρά) που έχει τεθεί ως πλέγμα προστασίας για τις περικοπές των επικουρικών και αναμένεται να χάσουν μέχρι και 30%-40% από την επικουρική τους σύνταξη μετά τον επανυπολογισμό της. Ακόμη, αν είναι συνταξιούχοι του Δημοσίου, θα χάσουν και από την περικοπή του μερίσματος που θα φτάσει μεσοσταθμικά στο 32%, ενώ αν έφυγαν μετά τον Σεπτέμβριο του 2013 και περιμένουν για το εφάπαξ θα το εισπράξουν με κούρεμα 12%-15%. Οσοι από αυτούς είναι διπλοσυνταξιούχοι θα υποστούν επιπλέον μείωση στις κύριες συντάξεις τους, καθώς η εισφορά 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ θα υπολογίζεται από 1η Ιουλίου στο άθροισμα. Οσοι εργάζονται θα χάσουν το 60% της σύνταξής τους.
Αγρότες
Το ύψος της ασφαλιστικής εισφοράς για τους ασφαλισμένους κατ’ επάγγελμα αγρότες ορίζεται από 1/1/2022 σε ποσοστό 20%, αυξανόμενο σταδιακά από 1/7/2015 έως 1/1/2022. Ετσι, με δηλωθέν εισόδημα (κατώτατο) 4.922 ευρώ ο αγρότης θα πληρώσει ετήσια εισφορά 921 ευρώ το 2017, 1.074 το 2018, 1.228 το 2019, 1.277 το 2020, 1.302 το 2021 και 1.326 το 2022. Παράλληλα θα πληρώνουν για υγειονομική περίθαλψη: 4,73% το 2017, 5,84% το 2018 και 6,95% το 2019. Επίσης, για τη διαμόρφωση των νέων συντάξεων στον ΟΓΑ θα ισχύσει μακρά μεταβατική περίοδος χάριτος, από 1/1/2018 έως 31/12/2030.
Μέχρι και 40% κάτω οι επικουρικές συντάξεις Το πλέγμα προστασίας (άθροισμα κύριας και επικουρικής) ορίζεται στα 1.300 μεικτά, δηλαδή 1.170 ευρώ καθαρά
Το ψαλίδι στις επικουρικές
Η διάταξη που προβλέπει αύξηση εισφορών υπέρ του επικουρικού ταμείου, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, έγινε δεκτή από τους δανειστές. Αναζητούνται μέτρα (αποκλείστηκαν νέες περικοπές) για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού ύψους 70 εκατ. ευρώ που υπολείπεται για να κλείσει η συμφωνία.
Η διάταξη προβλέπει αύξηση των εισφορών κατά 0,50% για τον εργοδότη και κατά 0,50% για τον εργαζόμενο από 1/6/2016 και μέχρι την 31/5/2019. Εν συνεχεία προβλέπεται αύξηση κατά 0,25% για τον εργοδότη και κατά 0,25% για τον εργαζόμενο από 1/6/2019 και μέχρι την 31/5/2022. Μετά το πέρας της εξαετίας, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς επανέρχεται στο ύψος που ίσχυε στις 31/12/2015.
Πάντως, ακόμα και με αύξηση των εισφορών, η οποία μπορεί να ενισχύσει τα έσοδα κατά 250 εκατ. ευρώ ετησίως, το σχέδιο νόμου προβλέπει μείωση των επικουρικών συντάξεων έως και 40% μέσω του επανυπολογισμού τους. Το πλέγμα προστασίας (άθροισμα κύριας και επικουρικής) ορίζεται στα 1.300 μεικτά, δηλαδή 1.170 ευρώ καθαρά, που σημαίνει ότι θα υποστούν μειώσεις περισσότεροι συνταξιούχοι. Το νομοσχέδιο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το υπερβάλλον ποσό να πέσει στα τάρταρα σε περιπτώσεις συντάξεων με υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος της πρώην Αγροτικής παίρνει 1.400 κύρια σύνταξη μεικτά και 352 επικουρική, σύνολο 1.752 ευρώ. Το ποσό των 452 ευρώ που «περισσεύει» κινδυνεύει να περικοπεί έως 40% και να απομείνει η μισή σύνταξη. Επιπλέον, σε περίπτωση αύξησης των ελλειμμάτων του επικουρικού ταμείου και μείωσης των εσόδων ενεργοποιείται αυτόματα μηχανισμός περικοπής των συντάξεων.
Ενστολοι
Μειώσεις της τάξης του 20% θα έχουν οι νέες συντάξεις για τους ενστόλους. Για παράδειγμα, η σύνταξη των 1.200 ευρώ θα μειωθεί στα 960. Ωστόσο οι συνταξιούχοι των Σωμάτων Ασφαλείας ανησυχούν για περικοπές στις επικουρικές, καθώς υπερβαίνουν το πλέγμα προστασίας των 1.300 ευρώ. Μειώσεις θα υποστεί, εκτός από το εφάπαξ, το μέρισμα του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, που θα χρηματοδοτείται στο εξής από ίδιους πόρους χωρίς κρατική ενίσχυση, αλλά και η παροχή που χορηγεί στους στρατιωτικούς ειδικός λογαριασμός εφάπαξ.
Ψαλίδι 12%-13% στο εφάπαξ
Απώλειες 12%-15%, εκτός των μνημονιακών περικοπών που έχουν ήδη υποστεί, θα δουν στο εφάπαξ τους οι ασφαλισμένοι αλλά και οι συνταξιούχοι που αποχώρησαν από 1/9/2013 εξαιτίας του νέου μαθηματικού τύπου. Ο τύπος που εμφανιζόταν στο σχέδιο νόμου διέρρευσε ότι ήταν λάθος (!), αλλά διορθώθηκε προτού προωθηθεί το κείμενο προς τις κοινοβουλευτικές επιτροπές. Πρώτοι χαμένοι από τη μείωση του εφάπαξ θα είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ ακολουθούν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι στους δήμους, στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες. Για παράδειγμα, το μέσο εφάπαξ στο Δημόσιο που ανέρχεται σε 29.000 θα μειωθεί στις 25.500 ευρώ. Επίσης, ένας υπάλληλος μέσης εκπαίδευσης που συμπλήρωσε 35ετία και μέχρι τον Αύγουστο του 2013 θα έπαιρνε εφάπαξ 34.000, σήμερα θα εισπράξει 28.900 ευρώ.
Μπλοκάκια
Κέρδη και ζημίες έρχονται και για τους εργαζομένους που ασφαλίζονται και φορολογούνται ως μισθωτοί και ελευθεροεπαγγελματίες (μπλοκάκια) ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, φορολογούμενος με εισόδημα 12.000 ευρώ από μισθωτές υπηρεσίες και 5.000 ευρώ από ελευθέριο επάγγελμα σήμερα πληρώνει συνολικό φόρο 1.959 ευρώ, ενώ με το νέο σύστημα θα καταβάλλει 1.850 ευρώ (μείωση φόρου 109 ευρώ). Ο ίδιος πληρώνει σήμερα (ιδίως αν είναι νέος ασφαλισμένος μετά το 1993) ασφαλιστικές εισφορές μόνο για τη μία ιδιότητα, π.χ. ως μισθωτός, 800 ευρώ (6,67% του εισοδήματός του). Τώρα θα καταβάλλει εισφορά 20% και για το μπλοκάκι, δηλαδή 1.000 ευρώ επιπλέον.
Μισθωτοί
Οι δημόσιοι υπάλληλοι με μισθό πάνω από 833 ευρώ θα έχουν πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση ενώ η καθαρή αμοιβή τους θα μειωθεί κατά 3%-7% (22-55 ευρώ) τον μήνα από 1/1/2017 εξαιτίας της αύξησης της ασφαλιστικής εισφοράς στο 20% επί του συνόλου των αποδοχών τους. Σήμερα καταβάλλουν εισφορές με βάση τον μισθό του Οκτωβρίου του 2011, τα επιδόματα των 140 ευρώ και θέσης ευθύνης.
Δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι που πληρώνουν εισφορές στο ενιαίο επικουρικό ταμείο θα δουν μείωση της τάξης των 3 ευρώ στον καθαρό μισθό τους λόγω της αύξησης των εισφορών που επιβαρύνουν κατά το ήμισυ τον εργοδότη και κατά το ήμισυ τον εργαζόμενο.
Στα 2.000 ευρώ μεικτά, το ανώτατο όριο σύνταξης
Αλλαγή της τελευταίας στιγμής στο κατατεθέν νομοσχέδιο κατεβάζει ακόμα περισσότερο το πλαφόν για την κύρια σύνταξη στα 2.000 ευρώ μεικτά, αντί για 2.304 που προβλεπόταν αρχικά. Το καθαρό ποσό, αν αφαιρεθούν οι κρατήσεις υπέρ υγείας και ΑΚΑΓΕ, πέφτει στα 1.800 ευρώ. Οπως αναφέρεται στο άρθρο 13, μέχρι τις 31/12/2018 αναστέλλεται η καταβολή κάθε μηνιαίας σύνταξης κατά το μέρος που υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ. Πάνω από 2.000 ευρώ κύρια σύνταξη, σύμφωνα με το σύστημα «Ηλιος», εισπράττουν 4.000 συνταξιούχοι κυρίως από τις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες καθώς και διευθυντές του Δημοσίου. Αν και η εξοικονόμηση δεν είναι αξιόλογη, η συμπίεση του πλαφόν ήταν απαίτηση των δανειστών από την αρχή των διαπραγματεύσεων. Το πλαφόν για τις πολλαπλές συντάξεις παραμένει στα 3000 ευρώ.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε αποχή διαρκείας οι επιστημονικοί φορείς
Απώλειες εκατομμυρίων για τα έσοδα του Ελληνικού Δημοσίου
Αποφασισμένοι να συνεχίσουν τις πανελλαδικές απεργιακές κινητοποιήσεις κατά του ασφαλιστικού νομοσχεδίου της κυβέρνησης είναι όλοι οι επιστημονικοί φορείς (δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, μηχανικοί, γιατροί κ.λπ.).
Στο μεταξύ, λόγω των κινητοποιήσεων που έχουν ξεκινήσει από τον περασμένο Ιανουάριο, η απώλεια των εσόδων του Ελληνικού Δημοσίου ανέρχεται πλέον σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι κατά κλάδο επιπτώσεις είναι τεράστιες. Ενδεικτικό παράδειγμα των πολύπλευρων προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί είναι ότι η αποχή των δικηγόρων που ξεκίνησε στις 12 Ιανουαρίου και θα συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι και τον ερχόμενο μήνα με απόφαση της Ολομέλειας των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων του κράτους είναι ότι η Δικαιοσύνη ουσιαστικά έχει παγώσει. Ολες οι υποθέσεις αναβάλλονται για την επόμενη τριετία (2017-2020), με αποτέλεσμα οι δικογραφίες να είναι βουνό στις γραμματείες των δικαστηρίων και τα έσοδα του Δημοσίου να είναι μηδενικά (παράβολα, εξαγορά ποινών κ.λπ.). Ολοι οι επιστημονικοί φορείς κατά την τελευταία συνάντησή τους στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας διατράνωσαν την αντίθεσή τους στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο παράλληλα κρίθηκε αντισυνταγματικό στο σύνολό του από την Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κοινή διαπίστωση όλων ήταν ότι ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί εν όψει της κατάθεσης του νομοσχεδίου στη Βουλή, ενώ επισήμαναν την αποφασιστικότητά τους να συνεχίσουν με μεγαλύτερη ένταση τις κινητοποιήσεις.
Δεν παρέλειψαν οι φορείς να τονίσουν ότι παραλύει η χώρα και η οικονομία, αφού:
– Οι δικηγόροι βρίσκονται σε συνεχείς κινητοποιήσεις και απέχουν από όλα τα καθήκοντά τους από 12 Ιανουαρίου 2016, εκτός των υποθέσεων που υφίσταται κίνδυνος παραγραφής και παρέλευσης προθεσμιών.
– Οι μηχανικοί με απόφαση του ΤΕΕ απέχουν από τις αρχές Ιανουαρίου από τη συμμετοχή τους σε τεχνικά συμβούλια έργων και μελετών, καθώς και από το σύνολο των επιτροπών του κράτους με τεχνικό αντικείμενο, όπως επιτροπές αρχιτεκτονικού ελέγχου, αυθαιρέτων, επιτροπές δημοπρασιών έργων και μελετών κ.λπ. Μάλιστα, από τη Μεγάλη Δευτέρα το ΤΤΕ αναστέλλει τη λειτουργία του Ηλεκτρονικού Συστήματος Υπολογισμού και Διαχείρισης Αμοιβών Μηχανικών, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προχωρήσουν οι διοικητικές πράξεις και γενικά οι εργασίες που περιλαμβάνουν υπογραφή μηχανικού.
– Οι οικονομολόγοι, λογιστές και φοροτεχνικοί με απόφαση του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις, ενώ με απόφαση τόσο του Επιμελητηρίου όσο και της Πανελλήνιας Ενωσης Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών απέχουν από την κατάθεση φορολογικών δηλώσεων πελατών τους από την έναρξη λειτουργίας της σχετικής εφαρμογής του taxisnet μέχρι και τις 6 Μαΐου.
– Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας καλεί τα μέλη του, γεωτεχνικούς, γεωπόνους, γεωλόγους, δασολόγους, κτηνιάτρους και ιχθυολόγους, να απέχουν από τα καθήκοντά τους.
– Οι συμβολαιογράφοι και οι δικαστικοί επιμελητές της χώρας, επίσης, απέχουν από τα καθήκοντά τους.
– Οι πλειστηριασμοί έχουν ανασταλεί.
– Ο ιατρικός κόσμος συμμετέχει στις κινητοποιήσεις, λαμβάνοντας υπόψη του τη διασφάλιση της υγείας των πολιτών.
Aποστολή
