Η κυβέρνηση της Σουηδίας σχεδιάζει να καταστήσει αυστηρότερους τους κανόνες για τα ενυπόθηκα δάνεια, ώστε να μειώσει ως έναν βαθμό το βουνό του χρέους των νοικοκυριών, που απειλεί τη σταθερότητα μιας οικονομίας οι επιδόσεις της οποίας συγκαταλέγονται στις καλύτερες στην Ευρώπη.
Η πτώση των επιτοκίων δανεισμού, η έλλειψη στέγης και οι μειώσεις των φόρων συνέβαλαν να υπάρξει πλεονάζουσα ρευστότητα και αύξησαν εκθετικά τις τιμές των ακινήτων, εκθέτοντας τη Σουηδία στον κίνδυνο να ξεσπάσει μια κρίση παρόμοια με εκείνες που αντιμετώπισαν η Ιρλανδία και η Ισπανία το 2008.
Βάσει των νέων κανόνων οι οποίοι συζητώνται, οι νέοι δανειολήπτες το ύψος του δανεισμού των οποίων θα ξεπερνά το 50% της αξίας των ακινήτων τους θα πρέπει να αποπληρώνουν ένα μέρος του κεφαλαίου, πέραν των τόκων, κάθε χρόνο.
Τέσσερις στους δέκα Σουηδούς έχουν πάρει δάνειο και πληρώνουν σήμερα μόνο τόκους, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της χώρας, και κατά μέσον όρο θα χρειαστούν έναν αιώνα για να αποπληρώσουν εντελώς τις οφειλές τους.
Το επίπεδο του χρέους των νοικοκυριών στη Σουηδία, το οποίο ξεπερνά το 170% του διαθεσίμου εισοδήματος, είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη και έχει εξωθήσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, μεταξύ άλλων, να προειδοποιήσει ότι εγείρονται κίνδυνοι για την οικονομική σταθερότητα στη χώρα.
«Υπάρχει λόγος να ενισχυθεί περαιτέρω η ανθεκτικότητα των νοικοκυριών στη Σουηδία, σχολίασε ο Μάρτιν Άντερσον, γενικός διευθυντής της σουηδικής επιτροπής κεφαλαιαγοράς (Finansinspektionen, FI).
Ωστόσο, οι σουηδικές αρχές είναι αντιμέτωπες με μια δύσκολη πρόκληση: αντιμετωπίζουν τον διπλό κίνδυνο του αποπληθωρισμού και της ανόδου του χρέους των νοικοκυριών.
«Αυτά τα μέτρα υπάρχει ο κίνδυνος να αυξήσουν τα επίπεδα αποταμίευσης των νοικοκυριών ακόμη περισσότερο, κάτι το οποίο θα μπορούσε να πλήξει την ιδιωτική κατανάλωση και επομένως την ανάπτυξη», σχολίασε ο αναλυτής της τράπεζας Nordea Αντρέας Βάλστρεμ.
Ο διοικητής της Sveriges Riksbank, ο Στέφαν Ινγκβές, ο οποίος προειδοποιεί εδώ και καιρό για τους κινδύνους που εγείρονται λόγω του διογκούμενου χρέους των νοικοκυριών, επισήμανε πως οι νέοι κανόνες δεν θα αποδειχθούν «επαρκείς για να εμποδίσουν τα νοικοκυριά να επισωρεύσουν νέο χρέος».
Ο Ινγκβές επισήμανε ότι πρέπει επίσης να θεσπιστούν μέτρα όπως ο περιορισμός των φοροαπαλλαγών λόγω δανείων αλλά και αυστηρότεροι κανόνες για τα ίδια κεφάλαια των πιστωτικών ιδρυμάτων.
«Θα θέλαμε να δούμε ένα επίπεδο μόχλευσης για τις τράπεζες ύψους 5% από το 2016», είπε ο Ινγκβές μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Οι τέσσερις μεγαλύτερες σουηδικές τράπεζες -οι Nordea, Swedbank, SEB και Handelsbanken- ήδη αντιμετωπίζουν κανόνες για τα ίδια κεφάλαιά τους που θεωρούνται από τους πιο αυστηρούς στην Ευρώπη.
Στα τέλη του Οκτωβρίου, το κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα της χώρας μείωσε το βασικό του επιτόκιο στο μηδέν, δηλαδή σε ένα επίπεδο χαμηλότερο από εκείνο του 2009, όταν η σουηδική οικονομία είχε συρρικνωθεί κατά 5% και πλέον, σε μια προσπάθεια να στείλει το μήνυμα στις αγορές ότι εννοεί να αυξήσει τον πληθωρισμό στο 2%, το ποσοστό που έχει ορίσει ως στόχο.
Το βασικό επιτόκιο των ενυπόθηκων δανείων έχει πέσει ακόμη και στο 2,15%, με προσφορές να το ρίχνουν σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη πιο χαμηλά, και η Sveriges Riksbank έχει προειδοποιήσει ότι θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα για να μειωθεί η ζήτηση πιστώσεων.
Η FI έχει αναφέρει ότι θα χρειαστεί περίπου δύο μήνες για να τεθούν σε εφαρμογή οι νέοι κανόνες για τον δανεισμό, επισήμανε όμως ότι θα το κάνει με ευέλικτο τρόπο και ότι τα νοικοκυριά θα μπορούν να αναστείλουν την αποπληρωμή κεφαλαίου εάν αντιμετωπίζουν πρόσκαιρες οικονομικές δυσχέρειες.
