Η επιστήμη και η γεωλογική ιστορία πρόδωσαν τον κίνδυνο, όμως το φτωχό Νεπάλ ήταν ανήμπορο να ανταποκριθεί.
Περισσότερα από 25 εκατομμύρια χρόνια πριν, η Ινδία, που τότε αποτελούσε ένα μεγάλο νησί επάνω στον κινούμενο φλοιό της Γης, συναντήθηκε με την Ασία και από τότε οι δύο αυτές γήινες μάζες βρίσκονται σε διαρκή σύγκρουση. Η ενέργεια που απελευθερώθηκε από τη συνάντηση αυτή ύψωσε τους μεγαλύτερους ορεινούς όγκους του πλανήτη, τα Ιμαλάια, και προκάλεσε καταστροφικούς σεισμούς.
Οι ειδικοί προειδοποιούν για τον κίνδυνο που διατρέχει ο πληθυσμός του Κατμαντού εδώ και δεκαετίες και ο απολογισμός του καταστροφικού των 7,8 Ρίχτερ ήταν αναπότρεπτος, εάν συνυπολογισθούν τα τεκτονικά δεδομένα, η γεωλογική κατάστασης της περιοχής και οι συνθήκες δόμησης που καθιστούν τις οικοδομές ευάλωτες στις σεισμικές δονήσεις.
Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του μη κερδοσκοπικού οργανισμού GeoHazards International, ισχυροί σεισμοί σημειώνονται στο Νεπάλ κάθε 75 περίπου χρόνια. Το 1934, 81 χρόνια πριν, περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τον σεισμό μεγέθους 8,1 βαθμών που έπληξε το ανατολικό Νεπάλ, ενώ ο σεισμός μεγέθους 6,8 βαθμών του 1988 άφησε πίσω του 1.000 νεκρούς.
Ο Μπράιαν Τάκερ, πρόεδρος και ιδρυτής του GeoHazards International, που προσπαθεί να βοηθήσει φτωχές περιοχές του κόσμου να οχυρωθούν απέναντι στους σεισμούς, δήλωσε ότι στη δεκαετία του ’90 είχε προβλεφθεί ότι, εάν επαναλαμβανόταν ο σεισμός του 1934, 40.000 θα έχαναν τη ζωή τους στο Νεπάλ, εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού της πόλης του Κατμαντού και των συνθηκών δόμησης.
Ο σεισμός του Σαββάτου σημειώθηκε βορειο-δυτικά του Κατμαντού και είχε μικρό εστιακό βάθος, γεγονός που προκάλεσε ισχυρότερη δόνηση στην επιφάνεια της γης, αλλά με μέγεθος 7,8 βαθμών, απελευθέρωσε λιγότερη ενέργεια από τον σεισμό του 1934.
Σύμφωνα με τον Ρότζερ Μπίλχαμ, καθηγητή Γεωλογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο που παρακολουθεί τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή αυτή, η δόμηση διήρκεσε ένα έως δύο λεπτά και το ρήγμα μετακινήθηκε κατά περισσότερο από 3 μέτρα κατά μήκος της επικίνδυνης ζώνης μήκους 75 χιλιομέτρων που περνά κάτω από το Κατμαντού.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο σεισμός μετακίνησε ολόκληρη την πόλη κατά 3 περίπου μέτρα προς νότον.
Το Κατμαντού και η ομώνυμη κοιλάδα βρίσκονται επάνω σε αποξηραμένη λίμνη, δηλαδή σε σαθρό έδαφος που μεγεθύνει τις σεισμικές δονήσεις.
Το Κατμαντού δεν είναι το μοναδικό μέρος στη γη όπου αναμένονται καταστροφικοί σεισμοί. Ο Μπράιαν Τάκερ αναφέρει επίσης την Τεχεράνη, την Αϊτή, τη Λίμα του Περού και το Παντάνγκ της Ινδονησίας, όπου υπάρχουν ενεργά ρήγματα και όπου οι συνθήκες δόμησης και αντιμετώπισης καταστροφών θεωρούνται ακατάλληλες.
Ωστόσο, η μακαριότητα απέναντι στον κίνδυνο από τους σεισμούς δεν κυριαρχεί παντού στις επικίνδυνες ζώνες, σύμφωνα με τον Τάκερ, που αναφέρεται στην Τουρκία και την απειλή που προέρχεται από το ρήγμα της Ανατολίας. Τα τελευταία 76 χρόνια το ρήγμα αυτό, που ξεκινά από την ανατολική πλευρά της χώρας και κατευθύνεται δυτικά προς την Κωνσταντινούπολη, έχει δώσει σειρά σεισμών.
Ο σεισμός του 1999 στο Ιζμίτ (Νικομήδεια) σκότωσε 17.000 ανθρώπους. Η πρόβλεψη είναι ότι το επίκεντρο του επόμενου μεγάλου σεισμού θα βρίσκεται κάτω από την Κωνσταντινούπολη ή στην ευρύτερη περιοχή της. Όμως, «η Κωνσταντινούπολη έχει υπάρξει πιο επιθετική στην εφαρμογή των κανόνων δόμησης. Θεωρώ ότι έχει γίνει καλή δουλειά», δήλωσε ο πρόεδρος του GeoHazards International.
Το παραπάνω κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στους «New York Times».
