Σε αυτά περιλαμβάνονται 60 μη συνδρομητικά κανάλια εθνικής εμβέλειας.
Περίπου 520 είναι συνολικά τα κανάλια που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας στη Βρετανία, συνυπολογίζοντας τα ψηφιακά επίγεια εθνικής, περιφερειακής ή τοπικής εμβέλειας, ελεύθερα ή συνδρομητικά, αλλά και τα καλωδιακά και δορυφορικά.
Σε ό,τι αφορά τα ψηφιακά επίγεια εθνικής εμβέλειας, στη Βρετανία υπάρχει ο διαχωρισμός μεταξύ των καναλιών κοινωφελούς υπηρεσίας (Public Service Broadcasters/PSB) και των υπολοίπων.
Στην πρώτη κατηγορία υπάγονται πέντε κανάλια: το BBC1, το BBC2, το ITV (Channel 3), το Channel 4 και το Channel 5. Οι σταθμοί αυτοί έχουν λάβει άδεια που συνοδεύεται από προνομιακή συχνότητα, αλλά και όρους ως προς το προσφερόμενο πρόγραμμα, το οποίο οφείλει να είναι γενικού περιεχομένου και να αφορά όλες τις κατηγορίες πληθυσμού. Θεωρητικά αυστηρά είναι και τα κριτήρια για την ποιότητα των προγραμμάτων που προσφέρονται στον τηλεθεατή από αυτά τα πέντε κανάλια PSB.
Πέραν αυτών, ωστόσο, άδεια εθνικής εμβέλειας έχουν λάβει και ακόμα περίπου 60 μη συνδρομητικά κανάλια. Η μεγάλη πλειοψηφία αυτών είναι θεματικά κανάλια, με περιορισμένο τύπο προγράμματος. Ακόμα και εκείνα που το περιεχόμενο των προγραμμάτων τους έχει κάποια ποικιλία, δεν προσφέρουν ενημερωτικό πρόγραμμα.
Όπως όμως επισήμανε στο ΣΚΑΙ ο Εντ Χολ, διευθυντής στη συμβουλευτική εταιρεία Expert Media Partners με πολυετή εμπειρία στον τομέα απόκτησης τηλεοπτικών αδειών, το εν πολλοίς μονοθεματικό περιεχόμενο του προγράμματος αυτών των καναλιών δεν αποτελεί νομική υποχρέωσή τους.
«Δεν υπάρχει νομοθεσία που να ορίζει ότι αυτά τα ελεύθερα ψηφιακά επίγεια κανάλια εθνικής εμβέλειας δεν μπορούν να εκπέμπουν πρόγραμμα γενικού περιεχομένου. Αποτελεί επιχειρηματική επιλογή των καναλιών η επικέντρωση σε κάποιο είδος προγράμματος: κωμικές σειρές, ντοκιμαντέρ, μουσική, ταινίες, κινούμενα σχέδια. Ο λόγος είναι το κόστος και το γεγονός ότι δε θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις τα κανάλια PSB. Αν το επιθυμούσαν, πάντως, δεν υπάρχει κάτι που θα απαγόρευε να το επιχειρήσουν».
Η χορήγηση άδειας για ένα μεγάλο κανάλι PSB είναι θέμα που επαφίεται στην εκτίμηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων. «Αν η αγορά δείξει ότι είναι αρκετά μεγάλη να ‘σηκώσει’ ένα ακόμα εθνικό κανάλι PSB με προνομιακή συχνότητα, τότε προκηρύσσεται ανοιχτός διαγωνισμός, με πλειοδοτικές προσφορές από τους ενδιαφερόμενους», είπε ο κ. Χολ.
«Η τελευταία φορά που έγινε αυτό ήταν στην περίπτωση του Channel 5 στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Αν θέλει κάποιος τώρα να αποκτήσει μία τέτοια άδεια πρέπει να αγοράσει μία από τις υπάρχουσες. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή προοπτική δημοπράτησης νέας άδειας PSB», πρόσθεσε.
Όπως έχει αναφερθεί στον βρετανικό Τύπο, εξετάζεται το ενδεχόμενο να πουληθεί το Channel 4, το οποίο αν και είναι πλήρως εμπορικό κανάλι που σε αντίθεση με το BBC αυτοχρηματοδοτείται από τις διαφημίσεις, ανήκει σε φορέα του δημοσίου. Σύμφωνα με τον Εντ Χολ, η πιθανή τιμή πώλησης που έχει αναφερθεί ξεκινά από κάτι λιγότερο από 1 δισεκατομμύριο λίρες και φτάνει έως και πάνω από τα 2 δισεκατομμύρια λίρες.
Ως προς το ποιος έχει την αρμοδιότητα απονομής αδειών λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών, η απάντηση είναι η Ofcom (Office of Communication), μία ανεξάρτητη αρχή αντίστοιχη με το ελληνικό ΕΣΡ. «Ενεργεί σαφώς μέσα στο πλαίσιο που θέτει ο νόμος, το Κοινοβούλιο, αλλά είναι ανεξάρτητη αρχή», αναφέρει ο κ. Χολ.
Ο Έλιοτ Μπολ από την Ofcom σημείωσε ότι ο μόνος περιορισμός στον αριθμό των καναλιών που θα μπορούσαν να λάβουν άδεια λειτουργίας θα ήταν «τεχνικής φύσης». O καθηγητής Δικαίου Πληροφορίας κα Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου Ίαν Γουόλντεν, εξήγησε στο ΣΚΑΙ ότι δεν υπάρχει άλλο όριο στον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών «πέραν της χωρητικότητας της πλατφόρμας μέσω της οποίας προσφέρεται η τηλεθέαση, είτε είναι δορυφορική είτε ψηφιακή επίγεια».
Κάθε ψηφιακό επίγειο κανάλι, πλην των ειδικών περιπτώσεων των PSB, προτείνει τον τύπο προγράμματος που επιθυμεί να μεταδίδει κατά την αίτηση για απόκτηση άδειας λειτουργίας. «Άρα δεν περιορίζουμε τα κανάλια στο να είναι γενικής ψυχαγωγίας ή θεματικά», σχολίασε ο κ. Μπολ.
Η διαδικασία αίτησης άδειας είναι αρκετά απλή και περιγράφεται αναλυτικά στην ιστοσελίδα της Ofcom. Το κόστος για την κατάθεση της άδειας είναι 2500 λίρες στερλίνες (3230 ευρώ) και από εκεί και πέρα υπάρχει μία ετήσια χρέωση που υπολογίζεται με βάση τον κύκλο εργασιών του κάθε σταθμού. Η ελάχιστη ετήσια χρέωση είναι 1000 λίρες/1290 ευρώ (2000 λίρες/2580 ευρώ για κανάλια teleshopping).
