Με προσμονή αναμένουν την ψήφιση του νομοσχεδίου για την απόκτηση της ιθαγένειας οι μεταναστευτικές και προσφυγικές οργανώσεις καθώς από το 2013, οπότε το Συμβούλιο της Επικρατείας «πάγωσε» το νόμο Ραγκούση, υπάρχει νομικό κενό στο ζήτημα αυτό και τα παιδιά μεταναστών δεύτερης γενιάς ζητούν να υπάρξει η λύση που θα τους επιτρέψει να σχεδιάσουν το μέλλον τους.
Εκπρόσωποι οργανώσεων, με τους οποίους μίλησε το ΑΠΕ-ΜΠΕ, χαιρετίζουν το νομοσχέδιο του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής που έχει τεθεί σε διαβούλευση, εξηγούν τα σημεία που χρήζουν βελτιώσεων και καταθέτουν την αγωνία τους για το πώς θα κρίνει το ΣτΕ το νέο νομοσχέδιο, σε περίπτωση που γίνει προσφυγή στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο με αίτημα την ακύρωση των διατάξεών του.
Βέβαιος ότι θα υπάρξει προσφυγή στο ΣτΕ «από ομάδες που ήδη είναι έτοιμες να προσφύγουν μόλις ψηφιστεί το νομοσχέδιο» δηλώνει ο Νικόδημος Μάϊνα Κινύουα, μέλος της οργάνωσης μεταναστών 2ης γενιάς «Asante». Ο ίδιος θεωρεί ότι στο σημερινό νομοσχέδιο έχουν διορθωθεί πολλά σημεία σε σχέση με τον νόμο Ραγκούση, ώστε να βρίσκεται πιο κοντά σε όσα ζητάει το ΣτΕ «όπως η συμπλήρωση εννιά χρόνων εκπαίδευσης αντί για έξι και η αφαίρεση του δικαιώματος εκλέγειν και εκλέγεσθαι». Ωστόσο, πιστεύει ότι το δικαστήριο θα θέσει διάφορα θέματα, «όπως το γεγονός ότι το ελληνικό Σύνταγμα ορίζει το Δίκαιο του αίματος ως προϋπόθεση για την απόκτηση της ιθαγένειας, οπότε οποιοδήποτε άλλο καθεστώς θα θεωρηθεί ότι είναι ενάντια στο Σύνταγμα» προσθέτει.
Ως σημαντικότερη συμβολή του νομοσχεδίου, ο κ. Κινύουα χαρακτηρίζει το γεγονός ότι «έρχεται να καλύψει το κενό ενός νόμου ανενεργού και αυτό από μόνο του προφανώς έχει μεγάλη σημασία». Συγχρόνως, όμως, εντοπίζει κάποια σημεία του νομοσχεδίου τα οποία ενδεχομένως θα δημιουργήσουν προβλήματα. «Για παράδειγμα, ο αιτών άσυλο μπορεί να παραιτηθεί από την άδεια ασύλου και να πάρει άδεια παραμονής, εάν παντρευτεί Ελληνα πολίτη. Αυτό φοβάμαι ότι θα δημιουργήσει μια νέα γενιά ανθρώπων που θα αναζητά άδειες παραμονής. Θυμάστε το 2010 τη φάμπρικα που είχε δημιουργήσει ομάδα δικηγόρων για να δίνονται άδειες παραμονής;» συμπληρώνει.
Επίσης, εντοπίζει κενό στην επίλυση ζητημάτων σχετικών με την κοινωνική ένταξη των μεταναστών. «Το νομοσχέδιο λύνει κάποια διαδικαστικά νομικού τύπου προβλήματα, όπως η άδεια παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, όπου ρυθμίζονται καλύτερα οι διαδικασίες. Ομως, εμείς ζητάμε να ληφθεί μέριμνα για μεγαλύτερη σύνδεση των μεταναστών με την Τοπική Αυτοδιοίκηση στα θέματα της ένταξης. Θέλουμε δηλαδή να ενισχυθεί ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον τομέα της ένταξης των μεταναστών» παρατηρεί.
Την αγωνία του για το κατά πόσο καλύπτεται το νομοσχέδιο -«ένα νομοσχέδιο που λύνει το θέμα της ιθαγένειας για τα χιλιάδες παιδιά δεύτερης γενιάς»- απέναντι στο ΣτΕ εκφράζει και ο πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών, Αχμέτ Μοαβία.
Ο κ. Μοαβία υπογραμμίζει ότι το σημαντικότερο σημείο του σχεδίου νόμου είναι η απονομή της ιθαγένειας στα παιδιά που εγγράφονται στην Α’ Δημοτικού, ωστόσο δηλώνει σκεπτικός για τον πρωταρχικό ρόλο που διαδραματίζει η εκπαίδευση. «Με το κριτήριο της εκπαίδευσης αποκλείονται όσοι μαθητές φοιτούν στα ξένα αναγνωρισμένα σχολεία της χώρας. Επίσης, το νομοσχέδιο δεν υπολογίζει και αυτό που εμείς ονομάζουμε «εκπαιδευτική απώλεια», δηλαδή τις περιπτώσεις παιδιών που παρακολουθούν κάποιες τάξεις σχολείου, αλλά μπορεί να το εγκαταλείψουν πριν ολοκληρώσουν όλες τις τάξεις. Αυτά τα παιδιά δεν δικαιούνται την ελληνική ιθαγένεια, οπότε τι θα γίνει στην περίπτωσή τους; Αυτό θα αποτελέσει λόγο κοινωνικού αποκλεισμού τους» παρατηρεί.
Ο κ. Μοαβία εντοπίζει πολλές ομοιότητες του παρόντος σχεδίου νόμου τόσο με το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης όσο και με το νόμο Ραγκούση. «Το νομοσχέδιο επιχειρεί αφομοίωση μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος από μικρή ηλικία. Παρακολουθώντας το ελληνικό σχολείο τα παιδιά χάνουν τη μητρική τους γλώσσα και αφομοιώνονται, αυτό ήταν η ιδέα και της προηγούμενης και της τωρινής κυβέρνησης» επισημαίνει. Ο ίδιος προτείνει ως ιδανική λύση τη σύνδεση της ιθαγένειας όχι με την εκπαίδευση αλλά με το Δίκαιο του εδάφους (χορήγηση ιθαγένειας με βάση τον τόπο γέννησης), κάτι που «θα έλυνε τα προβλήματα που δημιουργούνται με το κριτήριο της εκπαίδευσης».
Η τροποποίηση του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, την οποία προετοιμάζει το παρόν σχέδιο νόμου, «έρχεται να αποκαταστήσει μια τεράστια κοινωνική αδικία, το μη θεμελιωμένο δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας των γεννημένων ή/και μεγαλωμένων στην Ελλάδα, παιδιών των μεταναστών», επισημαίνει σε σχετική ανακοίνωσή της η οργάνωση νέων μεταναστευτικής και ελληνικής καταγωγής «Generation 2.0». Σύμφωνα με την οργάνωση, περίπου 200.000 παιδιά είναι γεννημένα και μεγαλωμένα στην Ελλάδα από μετανάστες γονείς και οι τροποποιήσεις του νομοσχεδίου καλύπτουν τη μεγάλη πλειονότητά τους «δίνοντάς τους το δικαίωμα να γίνουν επιτέλους ισότιμοι πολίτες».
Τα μέλη της οργάνωσης ζητούν στο στάδιο της εφαρμογής των διατάξεων του νόμου -δηλαδή στη διαχείριση των αιτήσεων- η διαδικασία να είναι απλή, οι αρμόδιες υπηρεσίες ενημερωμένες και να τηρηθούν τα χρονικά περιθώρια που θέτει το νομοσχέδιο (έξι μήνες για τους ανήλικους/ δώδεκα μήνες για τους ενήλικες).
Την απλοποίηση των διαδικασιών ζητά και ο πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων, Γιονούς Μοχαμαντί. Ο κ. Μοχαμαντί έχει και προσωπικό ενδιαφέρον για το νόμο, καθώς το παιδί του, ηλικίας 14 ετών, ελπίζει να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Όμως, όπως εξηγεί, «το νομοσχέδιο δεν είναι τόσο επίκαιρο για τις κοινότητες προσφύγων, γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πολλά παιδιά προσφύγων δεύτερης γενιάς. Πολλοί από όσους αναγνωρίστηκαν ως πρόσφυγες, έφυγαν για άλλες χώρες».
Επίσης, ο κ. Μοχαμαντί προτείνει να αποσυνδεθεί η απόκτηση της ιθαγένειας για τα παιδιά από το πόσα χρόνια ζουν στην Ελλάδα οι γονείς τους. Το ίδιο πιστεύει και η αντιπρόεδρος της Ενωσης Αφρικανών Γυναικών Αουα Σάνκο. «Πολλοί γονείς δεν καταφέρνουν να ανανεώσουν τις άδειες παραμονής τους, γιατί λόγω κρίσης δεν έχουν δουλειά. Στην περίπτωση αυτή τα παιδιά τους δεν θα μπορούν να πάρουν την ελληνική ιθαγένεια, όσο είναι ανήλικα» εξηγεί η κ. Σάνκο.
Η ίδια, μητέρα δύο παιδιών 21 και 19 ετών, βιώνει από πρώτο χέρι τις αγωνίες των παιδιών μεταναστών δεύτερης γενιάς. «Τα παιδιά μου έχουν περάσει στεναχώρια και άγχος με αυτό το θέμα και περιμένουν πώς και πώς να τεθεί σε ισχύ ο νόμος για να ξεκινήσουν τη διαδικασία απόκτησης της ιθαγένειας. Ολα τα παιδιά των μεταναστών περιμένουν ένα νόμο που θα τα καλύπτει, ώστε να μπορέσουν να σχεδιάσουν το μέλλον τους. Και αυτό το νομοσχέδιο είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση» αναφέρει.
