Μία ημέρα απομένει για τις πλέον αμφίρροπες εκλογές στη Βρετανία τις τελευταίες δεκαετίες, με το ερώτημα αν θα σχηματιστεί κυβέρνηση και από ποιον να παραμένει ανοιχτό.
Μία ημέρα απομένει για τις πλέον αμφίρροπες εκλογές στη Βρετανία τις τελευταίες δεκαετίες, με το ερώτημα αν θα σχηματιστεί κυβέρνηση και από ποιον να παραμένει ανοιχτό.
Με έναν στους έξι ψηφοφόρους να παραμένει αναποφάσιστος, οι πολιτικοί ηγέτες επιδίδονται σε μια τελευταία προσπάθεια προσεταιρισμού τους. Ο Ντέιβιντ Κάμερον των Συντηρητικών ξεκίνησε από χθες μία περιοδεία 36 ωρών χωρίς διάλειμμα, που τον έφερε ακόμα και κοντά σε εργάτες νυχτερινής βάρδιας σε αποθήκη.
Ο Νικ Κλεγκ των Φιλελεύθερων Δημοκρατών έχει επιβιβαστεί σε πούλμαν για ένα ταξίδι χιλίων μιλίων από το νοτιότερο στο βορειότερο σημείο της Μεγάλης Βρετανίας, ενώ ο Εντ Μίλιμπαντ των Εργατικών μεταφέρει το μήνυμά του σε πολλές διαφορετικές κομητείες αυτό το διήμερο.
Ο μέσος όρος των τελευταίων δημοσκοπήσεων δίνει ένα ελαφρύ προβάδισμα στους Συντηρητικούς, μια τάση που φαίνεται να έχει παγιωθεί, χωρίς πάντως απαραίτητα να καθορίζει το ποιος θα είναι ο ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ μετά τις εκλογές. Οι Συντηρητικοί συγκεντρώνουν 34% στην πρόθεση ψήφου έναντι 33% των Εργατικών, με το Κόμμα Ανεξαρτησίας UKIP να ακολουθεί στο 14% και τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες στο 8%.
Στις πρωινές δημοσκοπήσεις της Τετάρτης οι Συντηρητικοί είναι στο 35% έναντι 32% των Εργατικών σε αυτή που δημοσιεύει η Daily Mail, η Sun δίνει τα δύο κόμματα ισόπαλα στο 34% και εκείνη της εταιρείας του λόρδου Άσκροφτ τοποθετεί τους Συντηρητικούς στο 32% έναντι 30% των Εργατικών. Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των εδρών, οι Financial Times εκτιμούν πως το κόμμα του κ. Κάμερον θα επιστρέψει 281 βουλευτές και του κ. Μίλιμπαντ 266, σε μια εκτίμηση που δεν απέχει πολύ από τις υπόλοιπες.
Αυτό στο οποίο συμφωνούν όλοι οι αναλυτές είναι ότι κανένα κόμμα δε θα καταφέρει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των 326 εδρών. Το μονοεδρικό πλειοψηφικό σύστημα που ακολουθείται στη Βρετανία σημαίνει εξάλλου ότι η δύναμη κάθε κόμματος σε ποσοστό ψήφων δε θα αντιστοιχεί και στην εκπροσώπησή του στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Το UKIP του ευρωσκεπτικιστή Νάιτζελ Φάρατζ, για παράδειγμα, δεν αναμένεται να κερδίσει περισσότερες από μία έως τέσσερις έδρες, ενώ αντίθετα το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας SNP της Νίκολα Στέρτζιον που κατέρχεται μόνο στη Σκωτία αναμένεται να φτάσει έως και τις 50 έδρες στο Γουέστμινστερ με ένα ποσοστό ψήφων που δε θα υπερβαίνει το 4% στην επικράτεια.
Κατά συνέπεια η επόμενη μέρα χαρακτηρίζεται από τους Βρετανούς σχολιαστές και ειδικούς ως «θολή». Η Βρετανία δεν έχει γραπτό σύνταγμα, οπότε οι κανόνες για το τι συμβαίνει σε περίπτωση που δεν εξασφαλιστεί αυτοδυναμία από κάποιο κόμμα είναι ανοιχτοί σε διάφορες ερμηνείες.
Δεν είναι απαραίτητο ότι το πρώτο κόμμα σε ψήφους ή/και έδρες θα ξεκινήσει πρώτο τις διαδικασίες αναζήτησης κυβερνητικών εταίρων. Οι κκ. Κάμερον και Μίλιμπαντ μπορούν να ξεκινήσουν ταυτόχρονα τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ακόμα και να μιλούν ταυτόχρονα με τον μόνο κοινό πιθανό εταίρο, τον Νικ Κλεγκ. Σύμφωνα με τους κανονισμούς λειτουργίας του υπουργικού συμβουλίου, όπως συντάχθηκαν το 2010 και ανανεώθηκαν τον επόμενο χρόνο, ο πρωθυπουργός παραμένει στη θέση του μέχρι να προκύψει κυβέρνηση. Παραιτείται μόνο εάν καταστεί «εμφανές» ότι ο ίδιος δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση που απολαμβάνει την εμπιστοσύνη του κοινοβουλίου και ότι κάποιο άλλο κόμμα μπορεί να το κάνει.
Πρακτικά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα όλων των δημοσκοπήσεων, οι Συντηρητικοί δε θα μπορέσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση απόλυτης πλειοψηφίας ακόμα και με τη σύμπραξη όλων των πιθανών εταίρων τους: Φιλελεύθερων Δημοκρατών, UKIP και των Βορειοϊρλανδών ενωτικών του DUP. Οι Financial Times αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός έχει ήδη δώσει εντολή διενέργειας προεργασίας ώστε να προκύψει εκ νέου ένας κυβερνητικός συνασπισμός με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες του Νικ Κλεγκ, έστω και αν αυτό το σχήμα θα αποτελεί κυβέρνηση μειοψηφίας. Ο κ. Κάμερον εκτιμάται ότι θα αυτοανακηρυχθεί νικητής εφόσον οι Συντηρητικοί έρθουν πρώτο κόμμα.
Θεωρητικά περισσότερες πιθανότητες σχηματισμού κυβέρνησης πλειοψηφίας έχει ο Εντ Μίλιμπαντ, εάν συνέπραττε με ένα ή περισσότερα από τα ιδεολογικά φίλα προσκείμενα κόμματα: SNP, Φιλελεύθερους Δημοκράτες, Πρασίνους, Κόμμα Ουαλίας Plaid Cymru και το βορειοϊρλανδικό Σοσιαλδημοκρατικό και Εργατικό Κόμμα SDLP. Ωστόσο, ο κ. Μίλιμπαντ σε μια κίνηση τακτικής για να πείσει τους Σκωτσέζους ψηφοφόρους να τον στηρίξουν έχει αποκλείσει οποιαδήποτε συνεργασία με το SNP, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οποιαδήποτε ψήφος για αυτό το κόμμα θα είναι ψήφος για τον Ντέιβιντ Κάμερον.
Η Νίκολα Στέρτζιον εξακολουθεί να λέει ότι θα στηρίξει κυβέρνηση Εργατικών με ψήφο εμπιστοσύνης και στη συνέχεια με ψήφο ανά περίπτωση, προειδοποιώντας τον κ. Μίλιμπαντ ότι δε θα του συγχωρηθεί άρνηση αποδοχής αυτής της πρότασης καθώς θα έφερνε ξανά τον κ. Κάμερον στην Ντάουνινγκ Στριτ. Σε κάθε περίπτωση οι Εργατικοί δεν φαίνεται να μπορούν να σχηματίσουν πλειοψηφική κυβέρνηση με κανέναν συνδυασμό εταίρων που δεν περιλαμβάνει το SNP, το οποίο πρεσβεύει έναν αστικό εθνικισμό με έντονο σοσιαλδημοκρατικό οικονομικό πρόγραμμα. Το αγκάθι για τον κ. Μίλιμπαντ είναι ότι το SNP δεν κρύβει την επιθυμία ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας και δεν αποκλείει στο μέλλον νέο σχετικό δημοψήφισμα.
Οποιαδήποτε κυβέρνηση και αν προκύψει θα πρέπει στις 27 Μαΐου να αντιμετωπίσει την κρίσιμη δοκιμασία της ανάγνωσης των προγραμματικών δηλώσεων από τη βασίλισσα Ελισάβετ, τη λεγόμενη «Ομιλία της Βασίλισσας» – η οποία πάντως δεν αποκλείεται να μην αναγνωστεί από την ίδια σε περίπτωση που φαίνεται πιθανό να καταψηφιστεί από τη βουλή. Αν οι προγραμματικές δηλώσεις δεν υπερψηφιστούν, τότε είναι δυνατό να υποβληθεί πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης, με τους πολιτικούς αρχηγούς να έχουν μετά από αυτό διορία 14 ημερών να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση με την εμπιστοσύνη της Βουλής των Κοινοτήτων πριν τη διεξαγωγή επαναληπτικών εκλογών.
Σε ό,τι αφορά τα προεκλογικά μηνύματα των κομμάτων, ο κ. Κάμερον εξακολουθεί μέχρι την τελευταία στιγμή να δίνει έμφαση στη βελτιούμενη οικονομία, υποσχόμενος χαμηλότερους φόρους και μικρότερο κρατικό δανεισμό σε σύγκριση με τους Εργατικούς, ενώ σημειώνει ότι μόνο οι Συντηρητικοί εξασφαλίζουν τη δυνατότητα των πολιτών να αποφασίσουν το μέλλον της σχέσης με την ΕΕ μέσω δημοψηφίσματος. Προειδοποιεί επίσης ότι μια συμμαχία Εργατικών-SNP θα ήταν «καταστροφική» για τη Βρετανία. Ο Τύπος και η κοινή γνώμη του καταλογίζουν μία «ανιαρή» προεκλογική εκστρατεία.
Ο κ. Μίλιμπαντ έχει καταστήσει κεντρικό ζήτημα τη διαχείριση του εθνικού συστήματος υγείας NHS, το οποίο μάλιστα τις τελευταίες εβδομάδες χαρακτηρίζεται ως κορυφαία προτεραιότητα και από την πλειοψηφία των πολιτών. Αρνείται ότι θα δανειστεί υπέρογκα ποσά επιβαρύνοντας το δημόσιο χρέος και προειδοποιεί ότι οι Συντηρητικοί θα συνεχίσουν τις βίαιες περικοπές, ιδίως στα επιδόματα για τους πιο αδύναμους. Κατηγορεί επίσης τους Τόρις ότι είναι έρμαιο των διαθέσεων των ευρωσκεπτικιστών του UKIP. Ο αρχηγός των Εργατικών πάντως εξακολουθεί να υστερεί σε προσωπική δημοτικότητα σε σχέση με τον κ. Κάμερον.
Ο κ. Κλεγκ παρουσιάζει τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες ως το κέντρο της βρετανικής πολιτικής σκηνής, το κόμμα που «θα περικόψει λιγότερο από τους Συντηρητικούς και δε θα δανειστεί τόσα όσα οι Εργατικοί». Έχει δηλώσει ότι θα συνομιλήσει πρώτα με το πρώτο κόμμα για τον σχηματισμό κυβέρνηση συνασπισμού και έχει θέσει πέντε «κόκκινες γραμμές», όπως η αύξηση των δαπανών για το NHS και η αύξηση του αφορολόγητου ορίου στα εισοδήματα. Δεν αποτελεί όμως κόκκινη γραμμή η διενέργεια δημοψηφίσματος για την έξοδο από την ΕΕ, αν και το κόμμα τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ενωμένη Ευρώπη.
Ο κ. Φάρατζ έχει θέσει ως προϋπόθεση για μια σύμπραξη με τους Συντηρητικούς την επίσπευση του δημοψηφίσματος για την ΕΕ, ενώ το SNP αντίστοιχα θέτει ως όρο για τη συνεργασία με τους Εργατικούς τον παροπλισμό του πυρηνικού οπλοστασίου Trident.
Την Πέμπτη οι κάλπες θα είναι ανοιχτές από τις 7 το πρωί τοπική έως τις 10 τη νύχτα.
