Ξεκίνησε το πρωί το δημοψήφισμα στην Ολλανδία για την συμφωνία σύνδεσης ΕΕ και Ουκρανίας. Το δημοψήφισμα δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα. Το «όχι» φαίνεται να προηγείται.
Το 2005 οι Ολλανδοί είπαν και πάλι όχι σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο: τότε επρόκειτο για την πρόταση για ένα ευρωπαϊκό σύνταγμα. Το εγχείρημα απέτυχε λόγω και των αντιστάσεων από τη Γαλλία. Οι ψηφοφόροι φοβούνταν ότι η ΕΕ θα αποκτούσε πάρα πολλές αρμοδιότητες. Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία σύνδεσης ΕΕ και Ουκρανίας το θέμα είναι διαφορετικό. Πρόκειται για μια συμφωνία με μια τρίτη χώρα, η οποία θα πρέπει να σταθεροποιηθεί οικονομικά και πολιτικά με στόχο την ειρήνη.
Οι συμφωνίες που υπογράφησαν το 2014 με την Ουκρανία, Μολδαβία και Γεωργία ανήκουν σε μια νέα γενιά συμφώνων σύνδεσης. Προβλέπουν ρητώς πως οι χώρες αυτές δεν θα γίνουν αργότερα μέλη της ΕΕ. Οι συμφωνίες αυτές αποτελούν ωστόσο μέρος μιας πολιτικής καλής γειτονίας.
Στόχος επίσης δεν είναι να ανοίξει η ευρωπαϊκή αγορά στους Ουκρανούς. Μόνο η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων -που δεν θα χρειάζονται βίζα- είναι από τα κεντρικά θέματα της νέας συμφωνίας.
Το όχι θα ευνοούσε τους λαϊκιστές
Η συμφωνία πάντως εκτίνεται σε 1.200 σελίδες και προβλέπει την ενίσχυση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και τον αγώνα κατά της διαφθοράς. Η ΕΕ προσφέρει στον τομέα αυτό μεγάλη υποστήριξη. Το σημαντικότερο όμως θέμα της συμφωνίας είναι η δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Μέχρι στιγμής τα υπόλοιπα 27 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υπογράψει και απομένει μόνο η Ολλανδία.
Τι θα σήμαινε πάντως ένα «όχι» από την πλευρά των Ολλανδών παραμένει ανοιχτό. Οι νομικοί επισημαίνουν πως το κείμενο αφορά κατά 70% αρμοδιότητες της ΕΕ και κατά 30% αρμοδιότητες των κρατών.
Η ΕΕ δεν αναμειγνύεται σε εθνικά δημοψηφίσματα. Αυτό συνέβη και με την Ολλανδία. Η Τζόυντι Ντέμσι από την Δεξαμενή Σκέψης Carnegie Europe θεωρεί πως η πρακτική αυτή είναι λάθος. Όταν οι 27 κρίνουν πως μια τέτοια συμφωνία είναι ορθή, τότε και η ολλανδική κυβέρνηση οφείλει να την υπερασπιστεί. Εντούτοις, από ότι φαίνεται το προβάδισμα έχουν οι υποστηρικτές του «όχι». «Κύριο επιχείρημά τους είναι το έλλειμμα δημοκρατίας στην Ευρώπη και η διαφθορά στην Ουκρανία. Ακόμα έσπειραν αδικαιολόγητα το φόβο ότι οι Ουκρανοί εργαζόμενοι θα είχαν το δικαίωμα να εργαστούν ελεύθερα στην ΕΕ», πιστεύει η Τζόυντι Ντέμσι. Και εάν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτό θα ήταν «νερό στον μύλο των ευρωσκεπτικιστών και των λαϊκιστών οι οποίοι θα συμπέραιναν πόσο εύκολο είναι να προκαλέσεις την ΕΕ».
