Αν ο στόχος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πηγαίνοντας στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγα, ήταν βελτιώσει την εικόνα του στο ευρωπαϊκό ακροατήριο, τότε αυτό δεν πέτυχε. «Βαρύς» και επιδεικτικός ως προς το εύρος της κουστωδίας του, ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να εμφανίστηκε συνομιλών με αρκετούς ηγέτες (μέσω της μεταφράστριάς του), κατάφερε, όμως, να ενοχλήσει πολύ περισσότερους από αυτούς, με τους οποίους ήρθε εγγύτερα.
Δεν ήταν μόνο το επεισόδιο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο δείπνο της Πέμπτης που ήρθε να λειτουργήσει ως η πιο τρανή απόδειξη των όσων λέει η Ελλάδα στα διεθνή fora ως προς την τουρκική προκλητικότητα. Ήταν η ψυχρή στάση του Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος του διεμήνυσε την ανησυχία του για την κλιμάκωση της έντασης και τον κάλεσε να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο, αλλά και τις κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας. Ήταν η ενόχληση της τσεχικής προεδρίας για τα υπερβολικά αιτήματα του Τούρκου προέδρου ως προς το μέγεθος της αντιπροσωπείας που τον συνόδευε και στους κλειστούς χώρους της Συνόδου. Αλλά και η κατανόηση που έδειξαν αρκετοί ξένοι ηγέτες, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης τους περιέγραψε το πρωί της Παρασκευής πώς απήντησε στον κ. Ερντογάν, με κάποιον να φέρεται να λέει στον πρωθυπουργό «καλά τα είπες».
Στην πραγματικότητα, ο κ. Ερντογάν δεν ήρθε εγγύτερα στην Ε.Ε., ούτε απέσπασε τον μεγαλύτερο σεβασμό των ηγετών της. Και πώς να συμβεί, άλλωστε, όταν στην παρέμβασή του στο δείπνο λοιδόρησε την Ε.Ε. για καθυστερήσεις στην ενταξιακή διαδικασία και για το θέμα της μη απελευθέρωσης της τουρκικής βίζα. Αντιθέτως, λειτούργησε ως ένα ζωντανό παράδειγμα, των προκλήσεων, με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα σε μια ταραγμένη γειτονιά.
«Όλοι όσοι συμμετείχαν σε αυτή τη χθεσινή ανταλλαγή απόψεων πιστεύω ότι σχημάτισαν άποψη για το ποιος προκαλεί, για το ποιος υιοθετεί μία επιχειρηματολογία η οποία σίγουρα δεν ταιριάζει -θα έλεγα- στο γεωπολιτικό πλαίσιο το σημερινό», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης στις δηλώσεις του μετά το πέρας της Συνόδου, αναφερόμενος στην πολιτεία του κ. Ερντογάν.
Μαστίγιο και καρότο
Στην πραγματικότητα, ο κ. Μητσοτάκης επέμεινε στη σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία, χωρίς να κλείνει παράλληλα το περιθώριο του διαλόγου. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι, όταν ρωτήθηκε αν εκλαμβάνει τα όσα είπε ο κ. Ερντογάν ότι οι Τούρκοι «θα έρθουν νύχτα» ως απειλή, φάνηκε να υιοθετεί μια πιο αισιόδοξη προσέγγιση. «Θα πάρω την καλή ερμηνεία και θα πω ότι όχι, δεν ήταν απειλή κατά της Ελλάδος. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι μπορούμε να συνεχίσουμε σε αυτό το κλίμα. Θα συγκρατήσω μία άλλη τοποθέτηση την οποία έκανε ο Πρόεδρος Ερντογάν: ότι η Τουρκία δεν έχει καμία βλέψη ως προς την εθνική κυριαρχία καμίας άλλης χώρας. Συγκρατώ αυτή την τοποθέτηση ως ένα σχόλιο στη θετική κατεύθυνση», τόνισε ο πρωθυπουργός.
«Ίσως ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είναι συνηθισμένος να του απαντά κανείς στις απόψεις τις οποίες διατυπώνει. Έτσι όμως δουλεύουμε στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Θέλω κι εγώ να πιστεύω ότι ενδεχομένως αυτό το, μην το πούμε «επεισόδιο», ας πούμε αυτή η ανταλλαγή απόψεων, να μπορεί να λειτουργήσει εκτονωτικά και να μπορέσουμε, επιτέλους, να δρομολογήσουμε μία αποκλιμάκωση των φραστικών εντάσεων», είπε σε άλλο σημείο ο πρωθυπουργός.
Βεβαίως, ο κ. Μητσοτάκης άφησε ανοιχτό το παράθυρο κυρώσεων σε φυσικά πρόσωπα και οντότητες, εν προκειμένω και της Τουρκίας, όχι, όμως, μόνο για το θέμα των παραβιάσεων κατά της Ελλάδας, αλλά και για την παράκαμψη των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Με άλλα λόγια, έκρουσε το καμπανάκι στην Άγκυρα ότι η συμπεριφορά της μπορεί να έχει και…παράπλευρες απώλειες.
Ραντεβού για το πλαφόν
Και μπορεί τα ελληνοτουρκικά να απασχόλησαν κατά το μείζον την επικαιρότητα στη χώρα μας, η μεγάλη κουβέντα που έριξε χθες έξω τη διάρκεια της Συνόδου ήταν αυτή για τα ενεργειακά και την προοπτική πλαφόν στο φυσικό αέριο, με το μπαλάκι να περνά στην τακτική Σύνοδο Κορυφής στις 20-21 Οκτωβρίου.
Η μάχη θα είναι σκληρή και θα έχει ως ενδιάμεσο σταθμό τη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας την ερχόμενη Τρίτη, αλλά φαίνεται ότι κάμπτονται οι ενστάσεις για καμία παρέμβαση στις τιμές του αερίου. Μένει, βεβαίως, να φανεί, αν θα επικρατήσει η πρόταση που στηρίζoυν η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πολωνία και το Βέλγιο, δηλαδή χώρες που επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις ανατιμήσεις και δεν έχουν ανεξάντλητους εθνικούς πόρους, για ένα «κυμαινόμενο πλαφόν» ή αν θα επικρατήσει η γαλλο-ιβηρική πρόταση για πλαφόν μόνο στο αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ρεύματος, αλλά όχι για τη θέρμανση και τη βιομηχανία.
