Μόνο προ δύο εβδομάδων για πρώτη φορά οι πολιτικοί επικεφαλής της εκστρατείας Vote Leave με δήλωσή τους που υποστήριζε την υιοθέτηση ενός μεταναστευτικού συστήματος στα αυστραλιανά πρότυπα, με αξιολόγηση επίδοξων μεταναστών, ανέφεραν ότι αυτό το σύστημα «δε θα επηρεάσει τους κοινοτικούς μετανάστες που ήδη ζουν και εργάζονται νομίμως στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Τι θα σημάνει μία έξοδος της Βρετανίας από την ενωμένη Ευρώπη για τους πολίτες άλλων χωρών-μελών που ζουν ήδη στη χώρα ή θέλουν να μετοικήσουν και να εργαστούν στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και τους για τους Βρετανούς που ζουν σε άλλες χώρες της ΕΕ, περιλαμβανομένης της Ελλάδας;
Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο δεν έχει αναδειχθεί ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πολωμένης προ-δημοψηφισματικής περιόδου, με πολλούς άμεσα ενδιαφερόμενους να εκφράζουν ανησυχία.
Κάτι παραπάνω από 3 εκατομμύρια κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου (σχεδόν 5% του πληθυσμού) έχουν γεννηθεί σε μία από τις υπόλοιπες 27 χώρες – μέλη της ΕΕ.
Μόνο προ δύο εβδομάδων για πρώτη φορά οι πολιτικοί επικεφαλής της εκστρατείας Vote Leave, οι Μπόρις Τζόνσον, Μάικλ Γκόουβ και Πρίτι Πατελ, με δήλωσή τους που υποστήριζε την υιοθέτηση ενός μεταναστευτικού συστήματος στα αυστραλιανά πρότυπα, με αξιολόγηση επίδοξων μεταναστών, ανέφεραν ότι αυτό το σύστημα «δε θα επηρεάσει τους κοινοτικούς μετανάστες που ήδη ζουν και εργάζονται νομίμως στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Παρά τις διαβεβαιώσεις για όσους ήδη ζουν στη Βρετανία, η αβεβαιότητα εξακολουθεί να υπάρχει και ισχύει και για τους Βρετανούς που ζουν σε άλλη χώρα-μέλος. «Πάνω από 2 εκατομμύρια Βρετανοί ζουν στην ΕΕ. Τι θα γίνει και με αυτούς και με τους κοινοτικούς εδώ;
Θα θέλουν βίζα για να πάνε και να έρθουν στην Ελλάδα για παράδειγμα; Θα χρειάζονται άδεια εργασίας; Αυτό είναι το πρόβλημα, ότι μιλάμε με εικασίες και η άλλη πλευρά μας αφήνει στο σκοτάδι. Για αυτό έχει δίκιο ο Κάμερον όταν λέει ότι το Brexit είναι ένα άλμα στο σκοτάδι», είπε στο ΣΚΑΙ ο εκπρόσωπος της εκστρατείας Britain Stronger In υπέρ της παραμονής Τζέιμς ΜακΓκρόρι.
Μετά από ένα Brexit και μάλλον μετά από την προβλεπόμενη μεταβατική περίοδο των δύο ετών, θα υπήρχαν σημαντικές αλλαγές που θα επηρέαζαν κυρίως όσους θα θέλουν να έρθουν στο μέλλον στη Βρετανία, αλλά και όσους ήδη ζουν στη χώρα.
Για μακρόχρονη παραμονή στη Βρετανία, για εργασία, σπουδές ή για να είναι κάποιος με την οικογένειά του, θα απαιτούταν βίζα.
Οι όροι θα ήταν πιθανώς οι ίδιοι με αυτούς που ισχύουν τώρα για μη Ευρωπαίους μετανάστες, που στην πλειοψηφία τους χρειάζονται «χορηγό» που προσφέρει συγκεκριμένη θέση εργασίας με έναν ελάχιστο αποδεκτό μισθό για να γίνουν δεκτοί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θα μπορούσε να υπάρξει όρος καλής γνώσης και χρήσης της αγγλικής γλώσσας για παράδειγμα, όπως έχει ήδη πει ο Μπόρις Τζόνσον.
Για παραμονή μικρής διάρκειας στη Βρετανία θα ζητούνταν βεβαιώσεις ότι ο επισκέπτης δεν προτίθεται να αναζητήσει εργασία στη χώρα ή επιβεβαίωση πρόθεσης ταξιδιού επιστροφής.
«Σε κάθε περίπτωση η διαδικασία εισόδου Ευρωπαίων πολιτών στη Βρετανία θα γινόταν πιο περίπλοκη και χρονοβόρα», σημείωσε από το Λονδίνο ο ειδικός επί διακρατικών νομικών υποθέσεων δικηγόρος Γιώργος Δημαράς.
Για τους μη Ευρωπαίους μετανάστες υπάρχουν διαβαθμίσεις: έως 1.000 άτομα το χρόνο επιτρέπεται να έρθουν στη Βρετανία υπό την κατηγορία μεταναστών που χαρακτηρίζονται «εξαιρετικά ταλέντα», που θεωρούνται δηλαδή αυθεντίες στους τομείς τους ή έχουν προοπτική να αναδειχθούν σε κορυφή στον τομέα τους παγκοσμίως.
Οι περισσότερες άδειες εργασίας δίνονται υπό τη δεύτερη κατηγορία, που απαιτεί τον προαναφερθέντα χορηγό, έναν εξασφαλισμένο ελάχιστο μισθό ή κάλυψη μίας θέσης εργασίας που έχει ήδη διαφημιστεί στη Βρετανία και παρόλα αυτά παραμένει κενή.
Οι αθλητές και καλλιτέχνες υπάγονται σε ειδική κατηγορία (κατηγορία 5) στην οποία απαιτείται επίσης χορηγός. Για όσους θέλουν να στήσουν τη δική τους επιχείρηση απαιτούνται αποδείξεις επαρκούς κεφαλαίου.
Οι Βρετανοί σε άλλες χώρες-μέλη ίσως θα έπρεπε να κάνουν αίτηση για απόκτηση μπλε κάρτας εργασίας – όλα αυτά υπό το σενάριο της μη συγκεκριμένης συμφωνίας μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ.
Στο χειρότερο σενάριο δε, αυτοί που ζουν μόνιμα σε μια χώρα της ΕΕ ή στη Βρετανία προερχόμενοι από την άλλη πλευρά και δεν πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για μόνιμη παραμονή ίσως θα υποχρεώνονταν να φύγουν, όπως έχει ειπωθεί ότι θα μπορούσε να γίνει με ποδοσφαιρικούς αστέρες της Πρέμιερ Λιγκ.
Θεωρείται βέβαιο ότι ένα Brexit θα καθιστούσε πολύ πιο δύσκολο για τους Ευρωπαίους που θα ζουν στη Βρετανία να φέρουν κοντά τους μέλη της οικογένειάς τους που ζουν αλλού.
Αυτή τη στιγμή οι μη Ευρωπαίοι σύντροφοι ενός κατοίκου της Βρετανίας πρέπει να αποδείξουν μεταξύ άλλων ότι ο σύντροφός τους έχει εισόδημα τουλάχιστον 18.600 λιρών το χρόνο, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό την εποχή των στάσιμων μισθών και της διαδεδομένης μερικής απασχόλησης.
Τώρα, εξάλλου, είναι σχεδόν αδύνατο για τον ηλικιωμένο γονέα ενός μετανάστη που νομίμως ζει στη Βρετανία να έρθει να μείνει μόνιμα μαζί του, εκτός αν είναι σε ηλικία που μπορεί να εργαστεί και πληροί τις προϋποθέσεις για κάλυψη θέσης εργασίας.
Πολλά ανοιχτά ζητήματα θα δημιουργούνταν και ως προς τους όρους κληρονομιάς και φορολογίας, καθώς οι κανόνες είναι διαφορετικοί για Ευρωπαίους και μη Ευρωπαίους μετανάστες.
Βρετανοί που θα θέλουν να αγοράσουν ακίνητο σε άλλη χώρα-μέλος, όπως τόσο συχνά γίνεται τώρα, ίσως να έχουν δυσκολία να πάρουν δάνειο από τοπική τράπεζα, με το ποσό που θα μπορούν να εξασφαλίζουν ενδεχομένως να είναι μικρότερο και με υποχρέωση μεγαλύτερης προκαταβολής, καθώς οι εκτός ΕΕ πελάτες θεωρούνται συχνά υψηλότερου ρίσκου.
Τόσο η Βρετανία όσο και οι υπόλοιπες κοινοτικές χώρες θα μπορούσαν θεωρητικά να επιβάλλουν την έκδοση βίζας για κάποιον μη μόνιμο κάτοικο που θέλει π.χ. να επισκεφθεί το σπίτι που έχει αγοράσει για τις θερινές του διακοπές.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της πρόσβασης στον τομέα υγείας στη χώρα διαμονής, υπό τις συνθήκες της ΕΕ κάθε χώρα-μέλος καταβάλλει αυτή τη στιγμή στις άλλες τα χρήματα για το κόστος των περιπτώσεων νοσηλείας υπηκόων της στο εξωτερικό. Κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος ο λογαριασμός των Βρετανών πολιτών στα συστήματα υγείας των υπολοίπων κρατών-μελών ανήλθε στα 675 εκατομμύρια λίρες.
Είναι ασαφές τι θα γινόταν σε αυτή τη συμφωνία σε περίπτωση Brexit, με τον κίνδυνο για τους ασθενείς να χρειάζεται να πληρώσουν άμεσα από την τσέπη τους για τη νοσηλεία τους.
Υπάρχει δε και το θέμα των φοιτητών που απασχολεί πολλούς Έλληνες, καθώς η χώρα βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα των ευρωπαϊκών χωρών ως προς τον αριθμό φοιτητών που στέλνει στα βρετανικά πανεπιστήμια (10.130 φοιτητές από την Ελλάδα) κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος. Θεωρητικά έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα συνεπαγόταν την αντιμετώπιση κοινοτικών φοιτητών στα βρετανικά πανεπιστήμια ως φοιτητών τρίτων χωρών.
Αυτό θα σήμαινε κατ’ αρχάς ακριβότερα δίδακτρα. Για τους Βρετανούς και Ευρωπαίους φοιτητές το κόστος των προπτυχιακών σπουδών φτάνει έως και τις 9.000 λίρες το χρόνο.
Για τους εκτός ΕΕ οι χρώσεις ποικίλουν, με τον μέσο όρο να υπολογίζεται σε 12.000 λίρες τον χρόνο, ενώ για ορισμένα τμήματα ιατρικών σπουδών έχουν φτάσει έως και τις 36.600 λίρες τον χρόνο!
Θα υπήρχε πιθανότατα υποχρέωση αίτησης για απόκτηση φοιτητικής βίζας \ ορισμένης διάρκειας (υπό την κατηγορία 4 των μη κοινοτικών μεταναστών) με κριτήρια την οικονομική επάρκεια των γονέων και καλή γνώση της αγγλικής.
Αλλά και πιθανώς απώλεια του δικαιώματος λήψης φοιτητικών δανείων για την κάλυψη του κόστους των σπουδών με τους όρους που ισχύουν για τους Βρετανούς φοιτητές, όπως γίνεται τώρα.
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η αμφιβολία για τη δυνατότητα συμμετοχής βρετανικών πανεπιστημίων στο πρόγραμμα ανταλλαγής Ευρωπαίων φοιτητών Erasmus.
