Την έγκριση των των δανειστών για να προχωρήσει άμεσα «εδώ και τώρα» σε μέτρα οικονομικής ανακούφισης του κόσμου και της αγοράς, ζητά η κυβέρνηση με την λίστα μέτρων που απέστειλε στους τρεις «θεσμούς», χωρίς όμως να διατυπώνει και καμία ασφαλή πρόβλεψη για το πώς θα εξοικονομήσει χρήματα για να στηρίξει τον κρατικό προϋπολογισμό.
Τα μέτρα που περιγράφονται, αφορούν τη «συμφωνία-γέφυρα» και θα πρέπει να εφαρμοστούν έως τέλος Ιουνίου. Αν εγκριθούν κατ’αρχήν από τους δανειστές (έως τέλος Φεβρουαρίου), θα αξιολογηθούν τον Απρίλιο ή Μάιο. Τότε θα γίνει το «παζάρι» για το αν θα χρειαστεί να πάρει και άλλες «δόσεις» των παλαιών δανείων η Ελλάδα ή αν θα ζητήσει και νέο πρόγραμμα οικονομικής στήριξης για τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πήγες, στις λίστα των μεταρρυθμίσεων περιλαμβάνονται και τα εξής μέτρα:
1. Μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που προέβλεπε το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή:
α) Δωρεάν ρεύμα και κουπόνια σίτισης για τουλάχιστον τριακόσιες χιλιάδες νοικοκυριά, πρόγραμμα εξασφάλισης στέγης,
β) 13η σύνταξη στους χαμηλοσυνταξιούχους με σύνταξη κάτω από τα 700 ευρώ,
γ) δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε άπορους,
δ) ειδική κάρτα μετακίνησης ανέργων,
ε) κατάργηση ειδικού φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης.
2. Μέτρα για την αποκατάστασης της πραγματικής οικονομίας. Δηλαδή:
α) ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία. Η κυβέρνηση ευελπιστεί να εισπράξει 2,5 δισ. ευρώ αλλά στην πράξη τα αναμενόμενα ποσά είναι έως και 50% χαμηλότερα. Οι δανειστές ζητούν ήδη να υπάρξουν αλλαγές στα εξαγγελθέντα μέτρα, θεωρώντας ότι αν ισχύσει τώρα τέτοιο σύστημα, θα έχουν προλάβει ως τον Μάιο να «τρυπώσουν» στις ρυθμίσεις και μεγαλοφειλέτες που χρωστούν 60 δισεκατομμύρια και θα γλιτώσουν από το κυνήγι της εφορίας, ενώ το δημόσιο δεν θα μπορεί μετά να αναμένει από αυτούς άλλα επιπλέον έσοδα (πχ από κατασχέσεις καταθέσεων, περιουσιακών στοιχείων κλπ) εκτός από το να πληρώνουν κάποιες δόσεις τους.
β) ρύθμιση των «κόκκινων δανείων». Σαν επιχείρημα η κυβέρνηση θα επικαλείται την ανάγκη εξυγίανσης των τραπεζών, πέραν της μέριμνας για κοινωνική προστασία.
γ) παύση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Ωστόσο ήδη ισχύει ο Νόμος Κατσέλη που προστατεύει κάθε κατοικία.
3. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που είχαν εξαγγελθεί προεκλογικά από τον πρωθυπουργό στην Θεσσαλονίκη. Περιγράφονται γενικά, όπως:
α. Δίκαιο φορολογικό σύστημα. Αφορά στην αλλαγή της φορολογικής κλίμακας με φόρο έως 50% (ή και 60%) στα πολύ υψηλά εισοδήματα, αλλά και στην κατάργηση του ΕΝΦΙΑ. Τα μέτρα αυτά αφορούν στο μέλλον και επηρεάζουν τον προϋπολογισμό του 2016, οπότε δεν αναμένεται να συναντήσουν την αντίδραση των δανειστών, πριν τις συζητήσεις του Ιουνίου. Από τους πλουσίους η κυβέρνηση ελπίζει να εισπράττει έσοδα 2,5 δισ. ευρώ κάθε χρόνο.
β. Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Ετοιμάζεται ανελέητο κυνηγητό του ΣΔΟΕ στην αγορά, από το οποίο –όπως λένε πηγές του υπουργείου Οικονομικών- δεν θα γλιτώσει ούτε η «μαρίδα» της φοροδιαφυγής. Άμεσα και πριν το καλοκαίρι επιδιώκεται να βεβαιωθούν και να εισπραχθούν «έξτρα» έσοδα έως 1 δισ. ευρώ.
γ. Καταπολέμηση της διαπλοκής και της διαφθοράς. Από τις πηγές αυτές (β’ και γ’) η κυβέρνηση ευελπιστεί να παρουσιάσει άμεσα έσοδα από τους πρώτους μήνες, πριν το καλοκαίρι. Αν τα καταφέρει, θέλει να αποφύγει έτσι πιέσεις για νέα οριζόντια μέτρα σε βάρος των πολλών.
δ. Πάταξη λαθρεμπορίου (ιδιαίτερα σε καύσιμα και καπνό) για έσοδα 1,5-3 δισ. ευρώ το χρόνο, σύμφωνα με το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.
ε. Ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα –μείωση της γραφειοκρατίας. Προβλέπεται μεγάλο κύμα μετατάξεων και καταργήσεων άχρηστων φορέων του δημοσίου.
στ. Στο πεδίο των εργασιακών γίνεται αναφορά σε συλλογικές συμβάσεις ή στην αύξηση του κατώτατου μισθού. Τα μέτρα θεωρείται πως αφορούν στον ιδιωτικό τομέα και δεν «αγγίζουν» τον κρατικό προϋπολογισμό.
ζ. Για το ασφαλιστικό γίνεται λόγος για διασφάλιση βιωσιμότητας. Ωστόσο θεωρείται κρίσιμο αν τελικά θα υπάρχει αναφορά στην πρόθεση της κυβέρνησης για κατάργηση της ρήτρας μηδενικών ελλειμμάτων στα ταμεία, ή όχι.
η. Για τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά, δεν γίνεται αναφορά στην περίφημη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, αλλά παραπέμπονται όλα στην πρόσφατη συμφωνία Γκουρία – Τσίπρα, σύμφωνα με την οποία ο ΟΟΣΑ θα βοηθήσει τους επόεμνους μήνες στην εκπόνηση νέων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, με στόχο την κατάργηση των μονοπωλίων και ολιγοπωλίων στην αγορά. Αυτό θεωρείται ότι θα «αρέσει» στους ξένους, αλλά τα μέτρα πρέπει να αρχίσουν να εφαρμόζονται από το β΄εξάμηνο του 2015 κιόλας γιατί όλες οι πλευρές θεωρούν ότι έχει χαθεί πολύς χρόνος.
θ. Δεν γίνεται αναφορά σε επαναπρόσληψη απολυμένων στο Δημόσιο, διότι όπως και ο ο κύριος Βαρουφάκης έχει δηλώσει, το μέτρο αυτό θα ενταχθεί στις ήδη προγραμματισμένες προσλήψεις του 2015. Ωστόσο στην κυβέρνηση μιλούν για 3.500-5.500 επαναπροσλήψεις, ενώ για φέτος προβλέπονταν μόνο 1.500 νέες προσλήψεις.
ι. Για τις ιδιωτικοποιήσεις, η κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει για όσες έχουν ήδη γίνει, ενώ γίνεται λόγος για σεβασμό των συμφωνιών και για διασφάλιση δημοσίου συμφέροντος. Παραμένει ασαφές όμως έτσι αν θα προωθηθούν πχ οι αποκρατικοποιήσεις αεροδρομίων, που μπορούν να αποφέρουν άμεσα 1,4 δισ. ευρώ στο δημόσιο -και έως 10 δισ. στα επόμενα χρόνια.
Επί όλων αυτών, οι δανειστές θα πρέπει να αποφανθούν ποια μέτρα μπορεί να ανατρέπουν ριζικά το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και ποια είναι ήσσονος σημασίας, που ενδεχομένως να μπορούν να αναπληρωθούν το προσεχές διάστημα και στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το νέο οικονομικό πρόγραμμα 2015-2019.
