Η κοινή διάταξη των Υπουργείων Εσωτερικών, Εθνικής Οικονομίας και Ενέργειας και Περιβάλλοντος στοχεύει στην κινητροδότηση της προσπάθειας για την αύξηση του ποσοστού της ανακύκλωσης, στην ορθολογικότερη διαχείριση των απορριμμάτων και την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Για τον σκοπό αυτό η τροπολογία προβλέπει την μετατροπή του τέλους ταφής σε ανταποδοτικό μηχανισμό προς τους ΟΤΑ, επιστρέφοντας το 85% των πόρων που συλλέγονται στην τοπική αυτοδιοίκηση για έργα διαχείρισης της ανακύκλωσης, ενώ το υπόλοιπο 15% θα διατεθεί για έργα αποκατάστασης των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η είσπραξη του τέλους, απομπλέκονται ο ΕΔΣΝΑ και οι ΦΟΣΔΑ από τη διαδικασία είσπραξης και απόδοσης του τέλους. Το τέλος θα αποδίδεται πλέον στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης, απευθείας μέσω των δημοτικών τελών.
Παράλληλα, για να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα και ο οικονομικός προγραμματισμός των δήμων, η Κυβέρνηση προχωρά στα ακόλουθα βήματα:
Για το 2025, το τέλος που θα εισπραχθεί θα αφορά στο β’ εξάμηνο του 2023 και στο α’ εξάμηνο του 2024 που εκκρεμούν. Για το 2026 αντίστοιχα το τέλος που θα εισπραχθεί θα αφορά στο β’ εξάμηνο του 2024 και στο α’ εξάμηνο του 2025. Αναλόγως θα εισπράττονται τα τέλη και των επόμενων ετών.
Για τους ΟΤΑ της Περιφέρειας Αττικής, τα 35 εκατ. Ευρώ που έχουν καταβάλει δύο φορές για το τέλος ταφής του 2022, συμψηφίζονται με οφειλές τους προς τον ΕΔΣΝΑ του β’ εξαμήνου του 2023 και α’ εξαμήνου του 2024. Συνεπώς, η επιβάρυνση εντός του 2025 θα είναι περιορισμένη. Προκειμένου να μην δημιουργηθεί έλλειμμα στον ΕΟΑΝ, λόγω της μη απόδοσης του τέλους ταφής για το 2022 από τον ΕΔΣΝΑ, 35 εκατ. Ευρώ θα καταβληθούν σε αυτόν από το αποθεματικό του κρατικού προϋπολογισμού. Επισημαίνεται ότι η μη απόδοση του τέλους ταφής από τον ΕΔΣΝΑ στον ΕΟΑΝ, αποτελεί αντικείμενο έρευνας από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, ήδη από τον Μάρτιο του 2024, το πόρισμα της οποίας αναμένεται άμεσα.
Επιπλέον, προκειμένου, να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες λειτουργικές δαπάνες των ΟΤΑ για το 2025 και εφεξής, οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι αυξάνονται κατά επιπλέον 70 εκατ. ευρώ.
Η έκθεση αξιολόγησης της ρύθμισης που συνοδεύει την τροπολογία αναφέρει πως: “Τροποποιείται το άρθρο 38 του ν. 4819/2021 (Α’ 129), περί του τέλους ταφής αποβλήτων. Ειδικότερα, ως προς τη διαδικασία απόδοσης, μειώνονται οι εμπλεκόμενοι φορείς για την είσπραξη και την απόδοση του τέλους ταφής, αφού πλέον δεν εμπλέκονται οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.), παρά μόνο ο προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας ή ο φορέας διαχείρισης του Χώρου Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.) και ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ). Ως προς τους υπόχρεους καταβολής, προβλέπονται πλέον και οι ιδιώτες όταν δεν εμπλέκονται στην επεξεργασία των αποβλήτων οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Ακόμη, συνδέεται το ύψος του τέλους ταφής με το στάδιο υλοποίησης των Μονάδων Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας Αποβλήτων, προκειμένου να ενισχυθούν τα ποσοστά ανακύκλωσης. Εξειδικεύονται οι σκοποί που εξυπηρετούνται από την είσπραξη του τέλους ταφής, με σαφή στόχευση τη διάθεσή τους σε ποσοστό 85%, κατ’ ελάχιστον, για την υλοποίηση δράσεων από τους ΟΤΑ. α’ βαθμού προς ενίσχυση της ανακύκλωσης, ενώ οι Φ.ο.Δ.Σ.Α. εισπράττουν μέρος του διαθέσιμου ποσού, εφόσον είναι δικαιούχοι, μόνο αν έχουν αξιολογηθεί θετικά από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.). Το υπόλοιπο ποσοστό έως και 15% από τα εν λόγω ποσά διατίθεται για την αποκατάσταση των υφιστάμενων Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (Χ.Α.Δ.Α.) και των Χώρων Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.). Επιπλέον, οι ΟΤΑ. α’ βαθμού συμμετέχουν μέσω της Κεντρικής ‘Ενωσης Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα προγράμματα, στα οποία διατίθενται τα ποσά που προκύπτουν από το τέλος ταφής. Τέλος, επιλύεται το ζήτημα των οφειλόμενων ποσών που είχαν εισπραχθεί, αλλά δεν είχαν αποδοθεί στον ΕΟ.ΑΝ., για το τέλος ταφής των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού της Περιφέρειας Αττικής, το οποίο αντιστοιχεί στο εξάμηνο του 2023 και στο 2024, μέσω καταβολής τους από το Υπουργείο Εσωτερικών. ‘Ετσι, επιδιώκονται η απλοποίηση της διαδικασίας είσπραξης και απόδοσης του τέλους ταφής, η διαβάθμιση του υπολογισμού του ύψους του τέλους ταφής και η αξιοποίηση των ποσών που συγκεντρώνονται για περιβαλλοντικούς σκοπούς και δράσεις ενίσχυσης της ανακύκλωσης. Η αξιολογούμενη διάταξη αποσκοπεί στην ενίσχυση των Ο.Τ.Α. με πόρους ύψους 118.000.000 ευρώ για την κάλυψη των λειτουργικών τους δαπανών, και στην αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (Ε.Δ.Σ.Ν.Α.)”.
Παράλληλα, η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους σημειώνει για την διάταξη: “4. Τροποποιείται- συμπληρώνεται το άρθρο 38 του ν.4819/2021 περί του τέλους ταφής και συγκεκριμένα:
α. Επαναπροσδιορίζονται οι υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής, στους οποίους περιλαμβάνονται, από την οριζόμενη ημερομηνία, και οι ιδιώτες για τα αστικά απόβλητα που προκύπτουν από τη δραστηριότητά τους και καταλήγουν απευθείας σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.). [Κατά τα
ισχύοντα, υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) και οι ο.τ.α. α’ βαθμού
