Βαρβιτσιώτης: Στόχος της ελληνικής προεδρίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης η προστασία της ανθρώπινης ζωής

Όπως τόνισε ο κ. ΑΝΥΠΕΞ στην εναρκτήρια ομιλία του: «η προστασία της ανθρώπινης ζωής και της υγείας, ως δημόσιο αγαθό, ήταν και θα εξακολουθήσει να είναι πρώτη προτεραιότητα, δεδομένου ότι τα πάντα είναι δευτερεύοντα ενώπιον της ανθρώπινης ζωής. Όπως είπε και ο Πρωταγόρας “πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος” ».

«Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές που η Ευρώπη δοκιμάζεται, στο χέρι μας είναι να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να βγει από την κρίση πιο δυνατή. Είναι καιρός για αλληλεγγύη. Στην Ελλάδα, έχουμε κάνει επίπεδη την καμπύλη της πανδημίας, πράγμα που ήταν και ο βασικός μας στόχος. Δεν το πετύχαμε όμως μόνοι μας. Χρειάστηκε το κουράγιο και η πειθαρχία του ελληνικού λαού, που τήρησε τα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν», επεσήμανε ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Πιστεύουμε ότι αυτό το πνεύμα της αλληλεγγύης και της κοινής ευθύνης χρειάζεται να υπερισχύσει ξανά σήμερα. Γιατί οι μεγάλες προκλήσεις απαιτούν και συλλογικές απαντήσεις», πρόσθεσε.

Στις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας, όπως σημείωσε ο κ. Αναπληρωτής Υπουργός, θα βρίσκονται ακόμα τα δικαιώματα των νέων ανθρώπων, η εκπαίδευση και ο Δημοκρατικός Πολιτισμός στη ψηφιακή εποχή, τα παιδιά ως ευάλωτα άτομα (παιδιά ενώπιον του κινδύνου της φτώχειας, θύματα βίας, εμπορίας, αναγκαστικής εργασίας, ασυνόδευτοι πρόσφυγες ανήλικοι) και το δικαίωμα των νέων γενεών να απολαμβάνουν την πολιτιστική κληρονομιά, αλώβητη από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Να σημειωθεί ότι η Ελληνική Προεδρία θα έχει διάρκεια έξι (6) μηνών, ως τις 18 Νοεμβρίου το 2020 και ότι η τελευταία φορά που η χώρα μας είχε αναλάβει την Προεδρία της Επιτροπής των Υπουργών ήταν το 1998.

Ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας του Αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών

Αγαπητέ κύριε Πρέσβη,

απευθυνόμενος σε όλους, σας χαιρετίζω από την Αθήνα.

Θα ήθελα καταρχήν να χαιρετήσω τον Υπουργό Εξωτερικών της Γεωργίας, τον αγαπητό David, εξοχότατοι Πρέσβεις, Γενική Γραμματέα, αγαπητή Επίτροπέ Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αγαπητοί Πρόεδροι της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Κογκρέσου των τοπικών και περιφερειακών αρχών και της Διάσκεψης των διεθνών ΜΚΟ, είναι χαρά και τιμή μου που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας σε αυτή τη συνάντηση για την μεταβίβαση της Προεδρίας.

Θα ήθελα καταρχήν να σας πω ότι έχει ήδη δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα της Προεδρίας μας το κείμενο των προτεραιοτήτων.

Θα ήθελα να σας παρακαλέσω να παρακολουθήσουμε όλοι μαζί ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Αν βρισκόμουν τώρα στο Στρασβούργο και μπορούσα να το κάνω, θα είχα την χαρά να σας χαιρετήσω όλους, να σας σφίξω το χέρι. Περιοριζόμαστε να σας χαιρετίσουμε και να σας στείλουμε τους θερμούς μας χαιρετισμούς μέσω κάμερας, από την Αθήνα.

Θα ήθελα να σας παρουσιάσω, εκ δεξιών μου, τον Καθηγητή κ. Περράκη, που ήταν επί χρόνια εκπρόσωπος μας στο Στρασβούργο, την Πρέσβη κα Καρνούτσου, ακόμη πιο δεξιά μου τον κ. Παρέσογλου και, στο τέλος της σειράς των παρισταμένων, τον επικεφαλής του γραφείου μου κ. Κιρμικίρογλου. Εξ’ αριστερών μου, η νομική μου σύμβουλος κα Μυρογιάννη και ο Πρέσβης κ. Καποδίστριας.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Υπουργό Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Γεωργίας, τον κύριο David Zalkaliani, ο οποίος μόλις παρουσίασε το έργο της Γεωργιανής Προεδρίας, που ολοκληρώθηκε τώρα.

Αγαπητέ μου David, δεν έχω έρθει εκεί να σε ευχαριστήσω διά ζώσης για το έργο σου. Ήδη εμπιστευθήκαμε το κλειδί που θα έπρεπε να παραλάβω εγώ στoν Πρέσβη κύριο Μπεγλίτη.

Αναλαμβάνοντας την Προεδρία και εκ μέρους όλων όσων συμμετέχουν σε αυτή την τηλεδιάσκεψη, θα ήθελα να ευχαριστήσω και σένα και την χώρα σου που εργαστήκατε πολύ σκληρά για την Προεδρία της Επιτροπής Υπουργών αυτό το δύσκολο διάστημα. Η συνεισφορά σας, κυρίως στον τομέα του περιβάλλοντος, αποτελεί σημαντική κληρονομιά, που παραλαμβάνει η Προεδρία μας. Και θα ήθελα σχετικά να χαιρετίσω την έγκριση της Διακήρυξης για το Περιβάλλον και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα από την απερχόμενη Προεδρία τις Γεωργίας και τις δύο επόμενες Προεδρίες, της Ελλάδας και της Γερμανίας. Όλοι γνωρίζουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίσατε, όταν ξαφνικά ξέσπασε η υγειονομική κρίση. Από τη μία μέρα στην άλλη, χρειάστηκε είτε να ακυρωθούν όλες οι συναντήσεις είτε να πραγματοποιηθούν ψηφιακά. Εκτιμήσαμε πολύ την προσπάθεια που καταβάλατε και σας συγχαίρουμε, εσάς και τους συνεργάτες σας, για την επιτυχημένη Προεδρία.

Κυρίες και Κύριοι,

Πριν από περίπου δύο μήνες, 9 Μαρτίου, είχα ταξιδέψει στο Στρασβούργο εγώ ο ίδιος, για να παρουσιάσω τις προτεραιότητες και το πρόγραμμα της επερχόμενης Ελληνικής Προεδρίας στη Γενική Γραμματέα. Ο COVID- 19 είχε ήδη εμφανιστεί στην Ευρώπη και απειλούσε την ανθρώπινη ζωή και την υγεία. Η τελευταία επίσημη επίσκεψη που έκανα ήταν ακριβώς αυτή, γιατί την επομένη θεσπίστηκαν μια σειρά από μέτρα προφύλαξης, για να αντιμετωπιστεί η διάδοση του ιού. Στο δίμηνο που ακολούθησε, είδαμε την εξέλιξη του COVID-19, που μετατράπηκε σε πανδημία. Παρακολουθήσαμε την απώλεια ανθρωπίνων ζωών. Θα ήθελα να εκφράσω τα συλλυπητήρια μου σε όλους όσους έχασαν τους αγαπημένους τους. Πολλοί περισσότεροι χρειάστηκαν θεραπεία και κάποιοι εξακολουθούν να βρίσκονται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας του νοσοκομείων μας.

Οι επιπτώσεις αυτής της υγειονομικής κρίσης είναι πρωτοφανείς ιδίως σε περίοδο ειρήνης και αυτό περιλαμβάνει, δυστυχώς, και τον θλιβερό απολογισμό ανθρώπινων ζωών. Από την στιγμή που ξέσπασε ο COVID-19 ήταν μία μεγάλη πρόκληση για όλους μας, τις κυβερνήσεις, τα θεσμικά όργανα, τα εθνικά συστήματα υγείας, τις κοινωνίες και τις οικογένειές.

Η προστασία της ανθρώπινης ζωής και της υγείας, ως δημόσιο αγαθό, ήταν και θα εξακολουθήσει να είναι η πρώτη προτεραιότητα, δεδομένου ότι όλα είναι δευτερεύοντα ενώπιον της ανθρώπινης ζωής. Όπως είπε και ο Πρωταγόρας, «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος». Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας αποφασίσαμε να τεθεί η ανθρώπινη ζωή και, κυρίως, η ζωή των ευάλωτων ομάδων υπεράνω της οικονομικής δραστηριότητας.

Παρ’ όλα αυτά, η πανδημία αυτή δεν αποτελεί απειλή μόνο για την ανθρώπινη ζωή. Αποδείχτηκε ότι δεν είναι ευάλωτοι μόνο οι άνθρωποι, αλλά και τα κράτη, οι οργανισμοί, τα θεσμικά όργανα, οι οικονομίες. Αποτελεί, επίσης, απειλή για τις αξίες, που στηρίζουν τα θεμέλια του δημοκρατικού πολιτισμού μας.

Οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν για τον περιορισμό της διάδοσης της πανδημίας επηρεάζουν αναπόφευκτα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος μιας δημοκρατικής κοινωνίας, που διέπεται από το κράτος δικαίου. Διαπιστώσαμε ότι βρισκόμαστε σε μία εξαιρετικά περίεργη κατάσταση. Για να προστατευτεί ένα ανθρώπινο δικαίωμα και, συγκεκριμένα, το δικαίωμα στη ζωή, στην υγεία ως δημόσιο αγαθό, χρειάστηκε να επιβληθούν περιορισμοί στην άσκηση μιας σειράς άλλων ανθρώπινων δικαιωμάτων, για παράδειγμα της ελευθερίας κίνησης, ιδιοκτησίας, πρόσβασης στη δικαιοσύνη, μετάδοσης και λήψης πληροφοριών. Είναι πάρα πολύ σημαντικό οι προσωρινοί περιορισμοί που επιβλήθηκαν στην ελεύθερη άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών να υπόκεινται σε κάποιες αρχές, όρους και προϋποθέσεις, όπως προβλέπει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Πέραν του ότι θα είναι προσωρινοί αυτοί οι περιορισμοί, θα πρέπει επίσης να στηρίζονται στις αρχές της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας και, ταυτόχρονα, να ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να συμφωνούν με τις δεσμεύσεις των θεμελιωδών αρχών και αξίων, που βρίσκονται στο επίκεντρο του Συμβουλίου της Ευρώπης. Και θα ήθελα να ευχαριστήσω σχετικά τη Γενική Γραμματέα για τις πολύτιμες οδηγίες, που παρουσίασε στον «Οδηγό με κατευθυντήριες γραμμές για κράτη-μέλη» τον περασμένο Απρίλιο.

Αρχικά, είχαμε επιλέξει τους νέους της Ευρώπης ως το βασικό θέμα της Προεδρίας μας. Δεδομένης, όμως, της άνευ προηγουμένου κατάστασης, το βασικό θέμα της Ελληνικής προεδρίας διαμορφώθηκε ως εξής: «Η προστασία της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας σε συνθήκες πανδημίας του COVID-19 – Αποτελεσματική διαχείριση μίας υγειονομικής κρίσης με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αρχών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου».

Με βάση την ανάγκη να σεβαστούμε τη μεγάλη συλλογική προσπάθεια για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας, έχουμε δημιουργήσει την απαραίτητη υποδομή, ώστε ένας μεγάλος αριθμός συναντήσεων και εκδηλώσεων στη διάρκεια της Προεδρίας μας να πραγματοποιηθούν ψηφιακά. Έτσι, η Προεδρία μας θα είναι Ψηφιακή Προεδρία ή, όπως την ονομάζουμε, E-Chairmanship. Αυτό θα το πετύχουμε μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας, που είναι συνδεδεμένη με την επίσημη ιστοσελίδα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Ελληνικής Προεδρίας.

Το βασικό θέμα της Προεδρίας σχετικά με την πανδημία του COVID-19 και τις επιπτώσεις της στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες προτάσσεται των θεματικών προτεραιοτήτων, που είχα παρουσιάσει στη Γενική Γραμματέα τον Μάρτιο, όπως σας ανέφερα προηγουμένως. Συγκεκριμένα, το όραμά μας αφορούσε τη νεολαία με πολλά προσόντα, που θα την εμπνέουν οι Ευρωπαϊκές Αξίες. Η Ελληνική Προεδρία θα επεσήμαινε την ανάγκη να επενδύσουμε στη νέα γενιά, με έμφαση στην προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών. Έτσι, υπήρχε ειδική θεματική για τις νεότερες γενιές με τίτλο «Επενδύοντας στο μέλλον- τα δικαιώματα των νέων». Αυτή βασίζεται στην «Νέα Στρατηγική του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Νεολαία 2030», που εγκρίθηκε τον περασμένο Ιανουάριο και αναμένεται να αποτελέσει τη βάση για την υλοποίηση του προγράμματος «Νεολαία για τη Δημοκρατία» στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας και να δώσει την απαραίτητη πολιτική ώθηση.

Επιπλέον, θα δοθεί έμφαση σε μία σειρά από θεματικές προτεραιότητες, που συνδέονται με τις ελπίδες και τα δικαιώματα της νέας γενιάς. Αυτοί οι τομείς είναι η εκπαίδευση και ο δημοκρατικός πολιτισμός στην ψηφιακή εποχή, αλλά και τα παιδιά ως ευάλωτα άτομα (ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες, παιδιά ενώπιον του κινδύνου της φτώχειας, παιδιά θύματα εμπορίας, παιδιά θύματα σεξουαλικής βίας, παιδιά που υφίστανται τη βία, παιδιά με αναπηρίες).

Θέλουμε επίσης να διασφαλίσουμε το δικαίωμα των νέων γενεών να επωφεληθούν από την πολιτιστική κληρονομιά αλώβητη από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Θα δώσουμε επίσης έμφαση στα δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, στα κοινωνικά δικαιώματα στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και στις επιπτώσεις της κρίσης της πανδημίας στα δικαιώματα πρόσβασης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στην υγεία ως δημόσιο αγαθό.

Αυτά τα θέματα έχουμε επικαιροποιήσει και τα έχουμε εμπλουτίσει με τις συμπληρωματικές πτυχές που συνδέονται με την κρίση της πανδημίας, έτσι ώστε να ανταποκριθούμε τις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία.

Αγαπητοί φίλοι,

η Ελλάδα έγινε μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης τον Αύγουστο του 1949, λίγους μήνες μετά την ίδρυσή του. Είμαστε περήφανοι για την ενεργή συμμετοχή μας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, σε όλα τα όργανα και σε όλα τα επίπεδα. Την τελευταία φορά που εξασφαλίσαμε την Προεδρία της Επιτροπής των Υπουργών, το 1998, έλαβε χώρα και το σημαντικό άνοιγμα του Συμβουλίου προς την περιοχή του Καυκάσου.

Προσυπογράφουμε πλήρως τις αρχές και τις αξίες του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πιστεύουμε ότι η βασική ευθύνη και ο ρόλος κάθε Προεδρίας είναι να εγγυηθούμε τη συνέχιση των εργασιών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πιστεύουμε ότι το πνεύμα της αλληλεγγύης και της δέσμευσης σε αυτές τις αρχές και αξίες που επέδειξε το Συμβούλιο της Ευρώπης στην ελληνική υπόθεση του 1969 ήταν άνευ προηγουμένου. Χάρη στην πρωτοβουλία των μελών, που δεν ξεχάσαμε ποτέ, το Συμβούλιο της Ευρώπης υπερασπίστηκε τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της σκοτεινής περιόδου μέχρι το 1974, όταν η Ελλάδα έγινε ξανά δημοκρατικό κράτος. Η ελληνική υπόθεση αποδεικνύει μέχρι σήμερα τη σημασία των αρχών και των αξιών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πιστεύουμε ότι αυτό το πνεύμα της αλληλεγγύης και της κοινής ευθύνης χρειάζεται να υπερισχύσει ξανά σήμερα. Γιατί οι μεγάλες προκλήσεις απαιτούν και συλλογικές απαντήσεις.

Θα ήθελα να αναφερθώ τώρα, εν συντομία, στα βασικά θέματα, τα οποία θα μας απασχολήσουν κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας. Έχουμε σαν στόχο να οργανώσουμε μία ψηφιακή συζήτηση υψηλού επιπέδου με τη συμμετοχή όλων σας στις αρχές Ιουνίου, που θα είναι ανοιχτή στο κοινό και θα έχει σαν θέμα της τις επιπτώσεις της πανδημίας του COVID-19 στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Θα είναι χαρά μας, επίσης, να υποδεχθούμε και όλους σας στην Αθήνα, τον Νοέμβριο, όπου θα διοργανώσουμε την 130η Σύνοδο της Επιτροπής των Υπουργών στις 4 Νοεμβρίου, εφόσον, βέβαια, το επιτρέψουν και οι συνθήκες. Στόχος μας είναι να υιοθετήσουμε μία Διακήρυξη, που θα έχει σαν θέμα τις επιπτώσεις της πανδημίας του COVID-19 στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Και την ίδια ημέρα, προγραμματίζουμε τη διεξαγωγή μιας εορταστικής εκδήλωσης για τα 70 χρόνια από την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης προγραμματίζει να οργανώσει στην Αθήνα μία υπουργική διάσκεψη με θέμα την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και το Κράτος Δικαίου. Επίσης, το Υπουργείο Παιδείας Παρατηρητηρίου για τη μελέτη της ιστορίας.

Κυρίες και κύριοι,

Σε αυτές τις στιγμές, η Ευρώπη δοκιμάζεται. Στο χέρι μας είναι να κάνουμε ό,τι μπορούμε, ώστε να βγει από αυτή την κρίση πιο δυνατή. Είναι καιρός για αλληλεγγύη. Στην Ελλάδα, έχουμε κάνει επίπεδη την καμπύλη της πανδημίας, πράγμα που ήταν και ο βασικός μας στόχος. Δεν το πετύχαμε, όμως, μόνοι μας. Χρειάστηκε το κουράγιο και η πειθαρχία του ελληνικού λαού, που τήρησε τα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν. Καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, δημιουργήσαμε μία σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες μας, ενημερώνοντάς τους συνέχεια, παρουσιάζοντάς τους τις προκλήσεις και τα διλήμματα και, βέβαια, ζητώντας την υποστήριξή τους. Εν τω μεταξύ, το Κοινοβούλιο και η Κυβέρνηση συνέχισαν ανελλιπώς τις εργασίες τους και όλα τα μέτρα επικυρώθηκαν από το Κοινοβούλιο. Για να πετύχουμε, όμως, σε αυτή τη μάχη, χρειαζόμαστε την εμπιστοσύνη των πολιτών.