Ο Dr Νίκος Μπαϊκούσης MD, PhD Καρδιοχειρουργός, Επιμελητής, Γ.Ν.Αθηνών «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» απαντά στα ερωτήματα των φρεσκοχειρουργημένων σε σχέση με τις διακοπές.
Οι διακοπές για όσους έχουν υποβληθεί πρόσφατα σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς όχι μόνο δεν είναι απαγορευτικές, αλλά βοηθούν στην καλύτερη ανάρρωση του ασθενούς, καθότι οι 9 στους 10 φρεσκοχειρουργημένους παρουσιάζουν τον πρώτο μήνα νευρογνωσιακές διαταραχές, δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Dr Νίκος Μπαϊκούσης MD, PhD Καρδιοχειρουργός, Επιμελητής, Γ.Ν.Αθηνών «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ».
Σύμφωνα με τον καρδιοχειρουργό του Ευαγγελισμού, το πρώτο τρίμηνο, που είναι και ο χρόνος ανάρρωσης, θέλει ιδιαίτερη προσοχή για όσους έχουν κάνει εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται : 1. όσοι έχουν υποβληθεί σε αορτοστεφανιαία παράκαμψη (μπαι πας), 2. όσοι έχουν υποβληθεί σε αντικατάσταση η επισκευή καρδιακών βαλβίδων 3. Όσοι έχουν χειρουργηθεί λόγω ανευρύσματος θωρακικής αορτής.
Απαραίτητο το περπάτημα σε καρδιοχειρουργημένους ασθενείς
Μετά τις πρώτες ημέρες ανάρρωσης στο σπίτι, αναφέρει ο κ. Μπαϊκούσης, ο ασθενής αρχίζει το βάδισμα με παρέα εκτός σπιτιού. «Ξεκινάει με λίγα μέτρα στην αρχή (περίπου 500 ημερησίως) και σταδιακά θα πρέπει να φτάσει σε διάστημα 3 μηνών να βαδίζει περίπου 4-6 χιλιόμετρα ημερησίως, μοιρασμένα σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, αποφεύγοντας μεγάλες ανηφόρες και σκάλες. Ο ρυθμός του βαδίσματος θα πρέπει να έχει την μορφή ευχάριστου περιπάτου και πάντα με παρέα. Απαγορεύεται ο περίπατος τις ζεστές ώρες τις ημέρας. Η ζέστη και ο ήλιος προκαλούν αγγειοδιαστολή, υπόταση και λιποθυμικά επεισόδια. Διακοπές μπορεί να προγραμματίσει μετά την πρώτη μετεγχειρητική περίοδο που είναι οι 15 μέρες αλλά σε μέρη που έχουν κοντά κάποιο νοσηλευτικό ίδρυμα.
Τα θαλάσσια σπορ απαγορεύονται το πρώτο τρίμηνο
Σύμφωνα με τον κύριο Μπαϊκούση το μπάνιο στη θάλασσα επιτρέπεται 6 εβδομάδες μετά την επέμβαση και αφού έχει εξεταστεί η χειρουργική τομή στο στέρνο. «Θαλάσσια σπορ δεν επιτρέπονται το πρώτο τρίμηνο, καθώς επίσης ρακέτες και μακροβούτια. Τουτέστιν κανώ, θαλάσσιο ποδήλατο, σέρφινγκ, σκι, καλό είναι να τα ξεχάσουν οι φρεσκοχειρουργημένοι για το φετεινό καλοκαίρι. Δεν επιτρέπεται επίσης το υποβρύχιο ψάρεμα, παρόλο που η κατανάλωση ψαριών, ψητών ή βραστών, επιβάλλεται. Όσον αφορά την ηλιοθεραπεία αυτή θα πρέπει να αποφεύγεται αυστηρά στις πολύ καυτές ώρες της ημέρας. Σχετικά με τα σπορ που έκανε πριν την επέμβαση ο ασθενής μπορεί να επανέλθει σε αυτά μετά την παρέλευση του τριμήνου. Ωτόσο θα πρέπει να ξεχάσει δια παντός την άσκηση ακραίων αθλημάτων όπως π.χ την άρση βαρών, η το άλμα εις ύψος, κι αυτό είτε γιατί παίρνει αντιπηκτικά και κινδυνεύει από αιμορραγίες, είτε για να μην δημιουργηθεί οποιοδήποτε πρόβλημα στις χειρουργικές τομές του στέρνου».
Καλύτερα όχι αεροπορικά ταξίδια τις πρώτες εβδομάδες
Το ταξίδι με αεροπλάνο, τονίζει ο κ. Μπαϊκούσης, καλό είναι τον πρώτο μήνα να αποφευχθεί λόγω του ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί αυτόματος πνευμοθώρακας, που σημαίνει συλλογή αέρα μεταξύ θωρακικού τοιχώματος και πνεύμονα. «Επιτρέπεται το ταξίδι με πλοίο με την επιφύλαξη ότι δεν θα σηκώσει καθόλου βάρος (αποσκευές) και θα υπάρχει πάντα συνοδό άτομο. Επιτρέπεται το ταξίδι επίσης με αυτοκίνητο στη θέση του συνοδηγού ή στο πίσω κάθισμα φορώντας ζώνη. Η οδήγηση επιτρέπεται μετά το πέρας 6-8 εβδομάδων από την εγχείρηση».
Αντιθρομβωτικές κάλτσες
Πιθανόν ο ασθενής να έχει εξέλθει του νοσοκομείου με οδηγία να φοράει για ένα μήνα ειδικές αντιθρομβωτικές κάλτσες όλη την ημέρα, ενώ το βράδυ μπορεί να τις βγάζει, λέει ο κ. Μπαϊκούσης. «Συνήθως είναι ενοχλητικές ειδικά τις ζεστές μέρες. Είναι όμως χρήσιμες τον πρώτο μήνα ή ως την πλήρη κινητοποίηση του ασθενούς».
Διακοπές με «μπαλόνια»
Και όμως τα μπαλόνια μπορούν να αποτελέσουν «αξεσουάρ» διακοπών και για μεγάλα «παιδιά» «Η φυσικοθεραπεία του αναπνευστικού συνεχίζεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ειδικά αν ασθενής βρίσκεται στον πρώτο μήνα ανάρρωσης θα πρέπει οπωσδήποτε να συνεχίσει να φουσκώνει μπαλόνια ή να χρησιμοποιεί τον εξασκητή αναπνευστικού».
Ναι στο κόκκινο κρασί με μέτρο
Θα πρέπει να αποφεύγονται πολύ επεξεργασμένα γεύματα. Οι πολύπλοκες συνταγές, τα τηγανητά, τα τσιγαριστά, οι βαριές σάλτσες συνήθως περιέχουν αρκετά λίπη και αλάτι, τονίζει ο κ. Μπαϊκούσης. «Είναι επίσης παχυντικά κι επιβαρύνουν την καρδιακή λειτουργία, ειδικά τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού. Είναι σαφώς καλύτερα τα μικρά και ελαφρά γεύματα. Ένα πλούσιο γεύμα και κατά μείζονα λόγο πλούσιο σε λίπη δημιουργεί stress στον οργανισμό και αναγκάζει τον πεπτικό σωλήνα σε υπερλειτουργία, οπότε επιβαρύνεται το έργο της καρδιάς για την επαρκή αιμάτωση του πεπτικού σωλήνα. Ιδανικές τροφές είναι τα ψάρια πλούσια σε ω – 3 λιπαρά οξέα (σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα, τόνος, ρέγκα), ιχθυέλαια, φρούτα (πορτοκάλι, ακτινίδια, φράουλες, grapefruit, μάνγκο, μανταρίνια, βερίκοκα) λαχανικά (μπρόκολα, κουνουπίδια, παντζάρια, καρότα, σπανάκι, κόκκινο λάχανο, λάχανο, πιπεριά), όσπρια, δημητριακά, κρεμμύδι, σκόρδο, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί». Είναι σημαντική η πρόσληψη ικανοποιητικών ποσοτήτων αντιοξειδωτικών (βιταμίνες C και Ε, β – καροτίνη) και η αύξηση του ποσοστού μονοακόρεστων λιπαρών ως προς το σύνολο των λιπαρών, επισημαίνει ο κ Μπαϊκούσης. Διευκρινίζει όμως ότι η διατροφή τροποποιείται σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά λόγω μηχανικής βαλβίδας ή λογω κολπικής μαρμαρυγής. «Επιτρέπεται επίσης και 1 ποτήρι κόκκινο κρασί σε κάθε γεύμα μετά το πέρας του πρώτου μήνα. Καλόν είναι να γίνεται κατανάλωση πολλών υγρών, χυμών φρούτων και κυρίως νερού».
Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αλλάξει το καλοκαίρι
«Η φαρμακευτική αγωγή ίσως χρειαστεί να τροποποιηθεί το καλοκαίρι, πχ να μειωθεί η δόση των διουρητικών φαρμάκων,λόγω εφίδρωσης, αφυδάτωσης ή υπότασης, τονίζει ο κ. Μπαϊκούσης. «Επίσης η πηκτικότητα επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Συνεπώς ίσως χρειαστεί να επανεξεταστεί η δοσολογία των αντιπηκτικών φαρμάκων. Αυτά πάντα σε συνεννόηση με τον θεράποντα καρδιολόγο ή τον καρδιοχειρουργό, με τον οποίο ο ασθενής θα πρέπει να βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή».
Επιστροφή στη σεξουαλική δραστηριότητα μετά από έξι εβδομάδες
Η επιστροφή στην σεξουαλική δραστηριότητα είναι επιτρεπτή μετά τη πάροδο των 4-6 εβδομάδων από την έξοδό από το νοσοκομείο. «Ο σύντροφος που έχει υποβληθεί σε επέμβαση πρέπει να παίρνει την πιο “παθητική” θέση και να μην πιέζει το στήθος του τους πρώτους μήνες. Δεν υπάρχει φόβος σεξουαλικής επαφής μετά από εγχείρηση καρδιάς».
Νευρογνωσιακές διαταραχές παρουσιάζουν οι 9 στους 10
Οι νευρογνωσιακες διαταραχές είναι σύνηθες φαινόμενο μετά από καρδιοχειρουργική επέμβαση. Και όταν λέμε νευρογνωσιακες διαταραχές εννοούμε προσωρινές διαταραχές μνήμης, διαταραχές ύπνου, ανορεξία, εύκολη συγκίνηση, ευερεθιστότητα, νευρικότητα, επισημαίνει ο κ. Μπαϊκούσης.
«Το ποσοστό μπορεί να φτάνει και το 90% σύμφωνα με μελέτες. Ο κύριος λόγος του φαινομένου αυτού είναι η υποάρδευση του εγκεφάλου (αιμάτωση του εγκεφάλου με χαμηλή ροή και χαμηλή πίεση) κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής κυκλοφορίας που είναι η διαδικασία κατά την οποία αντικαθίσταται κατά τη διάρκεια της επέμβασης η λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων. Οι αγγειοπαθείς ασθενείς, οι ηλικιωμένοι και οι σακχαροδιαβητικοί ασθενείς συνήθως έχουν μια διάχυτη αγγειακή εγκεφαλοπάθεια που εκδηλώνεται με νευρογνωσιακές διαταραχές μετεγχειρητικά. Επίσης η υποθερμία στην οποία εκτελούνται οι επεμβάσεις, τα αναισθησιολογικά φάρμακα και γενικότερα η νοσηλεία στην εντατική και στο θάλαμο νοσηλείας επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα». Σύμφωνα με τον κ. Μπαϊκούση, η κατάσταση αυτή είναι πλήρως αναστρέψιμη με το χρόνο και είναι μια κατάσταση εντελώς διαφορετική και αθώα από το εγκεφαλικό επεισόδιο. «Συνεπώς μια μορφή “ιδιοτροπίας” του ασθενούς τον πρώτο μήνα από την επέμβαση καρδιάς πρέπει να γίνεται αποδέκτη από τον ίδιο και το περιβάλλον του και με υπομονή και ενθάρρυνση θα εξαφανιστεί».
Το κάπνισμα απαγορεύεται δια παντός.
