Σε ορισμένους ανθρώπους η ιδέα της αυτοκτονίας “είναι τόσο ισχυρή που παρασύρει τα πάντα” και είναι πιθανόν “τίποτε στην συμπεριφορά τους να μην αφήνει να διαφανεί” η πρόθεση αυτή, δηλώνει ο Γάλλος ψυχίατρος Μπερνάρ Γκρανζέρ σχολιάζοντας την υπόθεση της αυτοκτονίας του συγκυβερνήτη του A320 της Germanwings που προκάλεσε σκοπίμως τη συντριβή του αεροσκάφους.
Καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Ρενέ Ντεκάρτ στο Παρίσι, ο Μπερνάρ Γκρανζέρ είναι επικεφαλής της Ψυχιατρικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου Ταρνιέ (Κοσέν) του Παρισιού.
Τι θα μπορούσε να ωθήσει έναν πιλότο σε μία τέτοια πράξη;
“Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω, διότι δε συνάντησα ποτέ αυτόν τον κύριο. Μπορούμε να κάνουμε χίλιες εικασίες. Δεν γνωρίζουμε αν βρισκόταν υπό την επήρεια ουσιών, εάν η φιλενάδα του τον είχε εγκαταλείψει την προηγουμένη, εάν είχε κρυφό ψυχιατρικό παρελθόν, εάν είχε μία παρόρμηση, εάν δεν ήταν στα καλά του εδώ και καιρό ή αν, αντίθετα, του συνέβη κάτι βίαιο. Είναι αδύνατο να κάνουμε οποιαδήποτε υπόθεση στο μέτρο που δεν έχουμε κάτι απτό, πέραν του ότι κλείστηκε στην καμπίνα και ενεργοποίησε τον ελιγμό που οδηγούσε στη συντριβή του αεροπλάνου”.
Τι μπορούμε να πούμε για τα άτομα που παρασύρουν με την αυτοκτονία τους στον θάνατο και άλλους ανθρώπους;
“Εάν επρόκειτο για μία απλή περίπτωση, θα είχε αυτοκτονήσει με άλλον τρόπο. Υπέφερε από υπολανθάνον παραλήρημα; Στις περιπτώσεις της παραληρηματικής μελαγχολίας, μπορεί να υπεισέλθει η έννοια της ‘αλτρουιστικής αυτοκτονίας’. Σκέφτονται ο κόσμος είναι τόσο φρικτός, ώστε, για να σώσουν τους άλλους από αυτόν τον φρικτό κόσμο, τούς σκοτώνουν και αυτούς. Αλλά το κλασικό σχήμα της “αλτρουιστικής αυτοκτονίας” είναι αυτό του ανθρώπου που σκοτώνει την οικογένειά του και στη συνέχεια αυτοκτονεί. Το σχήμα αυτό δεν ισχύει σε αυτήν την ιστορία”.
“Ορισμένες φορές, η ιδέα της αυτοκτονίας είναι τόσο ισχυρή που υπερισχύει των πάντων. Αλλά υπάρχουν τόσες δυνατές εκδοχές στις αυτοκτονικές συμπεριφορές. Στην προκειμένη περίπτωση το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι δεν μπορούμε προς το παρόν τίποτε να υποθέσουμε από ψυχοπαθολογικής απόψεως”.
Αυτό το είδος συμπεριφοράς είναι προβλέψιμο;
“Όχι αναγκαστικά. Πολλοί άνθρωποι που αυτοκτονούν έχουν προηγουμένως μία απολύτως κανονική συμπεριφορά. Άλλωστε, συχνά, λέμε μετά ‘είναι περίεργο’ και εκπλησσόμαστε πολύ από την κίνηση. Συχνά, τίποτε δεν αφήνει να διαφανεί μία πρόθεση αυτοκτονίας. Πάρα πολλές αυτοκτονίες είναι αυθόρμητες, απρόβλεπτες. Πρόκειται για ενέργειες που είτε ανταποκρίνονται σε παρορμήσεις είτε είναι προμελετημένες”.
“Συχνά, ένας άνθρωπος σε κατάθλιψη που έχει αποφασίσει να αυτοκτονήσει, αισθάνεται ένα είδος πρόωρης ανακούφισης . Τότε συμπεριφέρεται κατά τρόπο παράδοξο σε σχέση με αυτό που πρόκειται να συμβεί και υιοθετεί μία φαινομενικά απολύτως κανονική στάση πριν περάσει στην πράξη”.
