Στην Ολομέλεια εισάγεται σήμερα Τετάρτη το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για την επιτάχυνση των διαδικασιών στελέχωσης και λειτουργίας της Δικαστικής Αστυνομίας. Οι τιθέμενες διατάξεις εισάγονται στην ολομέλεια με τις ψήφους της ΝΔ. Η αντιπολίτευση έχει δηλώσει επιφύλαξη για την τελική της θέση στην Ολομέλεια, με εξαίρεση το ΚΚΕ που έχει δηλώσει ότι καταψηφίζει το νομοσχέδιο, από την εισαγωγή του στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.
Αντικείμενο του νομοσχεδίου αποτελεί η τροποποίηση επί μέρους ρυθμίσεων του ν. 4963/2022 με τον οποίο ιδρύθηκε η Δικαστική Αστυνομία, κυρίως εκείνων που αφορούν τη διαδικασία πρόσληψης του προσωπικού της.
Προβλέφθηκε το 1836, ψηφίζεται σήμερα
Στην Ελλάδα η άσκηση καθηκόντων δικαστικής αστυνομίας από ιδιαίτερη υπηρεσία προβλεπόταν στο Βασιλικό Διάταγμα (β.δ) της 31ης Δεκεμβρίου 1836, εγκαταλείφθηκε, όμως, γρήγορα.
Το ζήτημα της σύστασης δικαστικής αστυνομίας έθεσε η Ένωση Εισαγγελέων το 1987 με υπόμνημά της προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Τρία χρόνια αργότερα, η Εταιρεία Δικαστικών Μελετών δημοσίευσε Εισήγηση και Πόρισμα με θέμα «Δικαστική Αστυνομία». Στο πόρισμα γινόταν λόγος για «αδυναμίες του ανακριτικού έργου» και «δυσλειτουργία της ποινικής δικαιοσύνης εξαιτίας της ελλείψεως δικαστικής αστυνομίας οργανικά συναρθρωμένης με τη δικαστική λειτουργία της Πολιτείας».
Με το άρθρο 36 του ν. 2145/1993, προβλέφθηκε η δυνατότητα ίδρυσης, με προεδρικό διάταγμα, υπηρεσίας Δικαστικής Αστυνομίας «υπό την άμεση διεύθυνση του οικείου εισαγγελέα πρωτοδικών». Σκοπός της Δικαστικής Αστυνομίας ήταν η «υποβοήθηση του εισαγγελέα πρωτοδικών στα καθήκοντά του με τη διενέργεια: α. Προανακριτικών πράξεων, β. Προανακριτικών εξετάσεων, γ. Συλλογής αναγκαίων αποδεικτικών στοιχείων για να βεβαιωθεί η τέλεση εγκλήματος και να ανακαλυφθεί ο δράστης, και δ. Εκτελέσεως ποινικών δικαστικών αποφάσεων, ενταλμάτων συλλήψεως, προσωρινής κρατήσεως και βίαιης προσαγωγής, καθώς και κάθε άλλης διαδικαστικής πράξεως της ποινικής διαδικασίας κατά την κρίση του αρμόδιου εισαγγελέα». Πλην όμως, το προεδρικό διάταγμα δεν εκδόθηκε.
Τον Δεκέμβριο 2002, η Ολομέλεια της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου αναφέρθηκε στην ανάγκη σύστασης Δικαστικής Αστυνομίας. Το ζήτημα συζητήθηκε, επίσης, σε ειδική εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, της Εταιρείας Δικαστικών Μελετών και του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 27 Ιανουαρίου 2010, με θέμα «Δικαστική Αστυνομία».
Κατά καιρούς, είχαν συσταθεί νομοπαρασκευαστικές επιτροπές και ομάδες εργασίας με αντικείμενο την ίδρυση δικαστικής αστυνομίας, χωρίς, όμως, αποτέλεσμα. Τα τελευταία 25 χρόνια η Δικαστική Αστυνομία έχει ανακοινωθεί από τους εκάστοτε υπουργούς Δικαιοσύνης τουλάχιστον πέντε φορές. Μια προσπάθεια έγινε το 2017-2018 επί υπουργίας Σταύρου Κοντονή, αλλά το νομοσχέδιο έμεινε στη διαβούλευση.
Με τον ν. 4963/2022 προβλέφθηκε η σύσταση δικαστικής αστυνομίας στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, η οποία περιλαμβάνει πολιτικό και αστυνομικό τομέα. Σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 4963/2022, η σύσταση της Δικαστικής Αστυνομίας έχει ως σκοπό την «υποβοήθηση του έργου των δικαστικών και εισαγγελικών αρχών και τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των δικαστικών υπηρεσιών με την ανάθεση σε εξειδικευμένο προσωπικό του Υπουργείου Δικαιοσύνης αστυνομικών καθηκόντων, καθώς και καθηκόντων που απαιτούν ειδικές επιστημονικές γνώσεις.
Με το νομοσχέδιο που συζητείται σήμερα στην ολομέλεια, εισάγεται, μεταξύ άλλων, νέα διαδικασία πρόσληψης και στελέχωσης της Δικαστικής Αστυνομίας, δοθέντος ότι, σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση, «η πραγματική λειτουργία της Δικαστικής Αστυνομίας παραμένει μέχρι και σήμερα γράμμα κενό».
Τα κόμματα
Στη φάση επεξεργασίας του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση, οι Σπαρτιάτες, η Νίκη και η Πλεύση Ελευθερίας δεν αρνήθηκαν την αναγκαιότητα να λειτουργήσει Δικαστική Αστυνομία. Δήλωσαν όμως επιφύλαξη για την τελική τους στάση, προβάλλοντας επιφυλάξεις και αντιρρήσεις σε επιμέρους διατάξεις. Το ΚΚΕ έχει δηλώσει εξ αρχής ότι καταψηφίζει το νομοσχέδιο.
«Η Δικαστική Αστυνομία έχει θεσμοθετηθεί με προηγούμενο νόμο. Με το νομοσχέδιο παίρνει σάρκα και οστά αυτός ο θεσμός», είπε ο εισηγητής της ΝΔ Δημήτρης Κούβελας. Στόχος, είπε ο βουλευτής της ΝΔ, είναι στις αρχές του επόμενου έτους να βρεθούν στις οργανικές τους θέσεις τα στελέχη του πολιτικού τομέα και του αστυνομικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας. Αναφερόμενος στις αλλαγές που επέρχονται στις διαδικασίες πρόσληψης για το αστυνομικό και πολιτικό προσωπικό, ο Δημήτρης Κούβελας είπε ότι στόχος είναι η επιτάχυνση της όλης διαδικασίας με τρόπο που δεν αποβαίνει σε βάρος της αντικειμενικότητας, της αξιοκρατίας και της διαφάνειας, δηλαδή προσλήψεις μέσω του ΑΣΕΠ.
