Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την τηλεοπτική αγορά και τα ΜΜΕ – Όλες οι αλλαγές

Τον “οδικό χάρτη” με στόχο την εύρυθμη λειτουργία της τηλεοπτικής αγοράς και των ΜΜΕ που έχουν πληγεί σοβαρά από την πανδημία συμπεριλαμβάνει το νομοσχέδιο που ετοίμασε ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Θοδωρής Λιβάνιος και κατατέθηκε ήδη στη βουλή.

Το νομοσχέδιο που ενσωματώνει ευρωπαϊκή οδηγία που έχει ψηφιστεί το 2018 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων προβλέπει μεταξύ άλλων την διατήρηση 340 θέσεων εργασίας στα τηλεοπτικά κανάλια με την πρόβλεψη άλλων 60 θέσεων εξαρτημένης σχέσης εργασίας σε συνδεδεμένη εταιρία- δηλαδή, σύμφωνα με πληροφορίες, δίνει , λόγω της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, την ευελιξία “στους τηλεοπτικούς σταθμούς να προσμετρούν στους εργαζομένους τους, ποσοστό έως 15% από προσωπικό που απασχολείται σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις ή ανεξάρτητες εταιρίες παραγωγής, με εξαρτημένη σχέση εργασίας, οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες για τις ανάγκες του συγκεκριμένου σταθμού”.

Με το ίδιο νομοσχέδιο, επιτρέπεται η συνέχιση εκπομπής των ραδιοφωνικών σταθμών που λειτουργούν σήμερα και οι οποίοι περιλαμβάνονται στο Μητρώο του ΕΣΡ μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία χορήγησης ραδιοφωνικών αδειών, ενώ ορίζεται ως καταληκτική ημερομηνία για τη διαδικασία αδειοδότησης των περιφερειακών και θεματικών τηλεοπτικών σταθμών η 31η Δεκεμβρίου 2022. Ταυτόχρονα εισάγει “ρυθμίσεις για την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων που υφίστανται οι επιχειρήσεις Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Ψυχαγωγίας και έκδοσης εφημερίδων σε συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής δυσπραγίας”.

Ο “τίτλος” του νομοσχεδίου για την «Ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της τροποποιημένης με την Οδηγία (ΕΕ) 2018/1808 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2018, Οδηγίας (ΕΕ) 2010/13 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 10ης Μαρτίου 2010 για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, παραπέμπει στα δύο βασικά κεφάλαια συγκεκριμένων αλλαγών στον υφιστάμενο ραδιοτηλεοπτικό χάρτη. Αναλυτικότερα:

Α. Ποιες αλλαγές φέρνει το νομοσχέδιο για πλατφόρμες διαμοιρασμού βίντεο, κατά παραγγελία παρόχους υπηρεσιών, διαφήμιση, προσβασιμότητα Ατόμων με Αναπηρία

Ο βασικός σκοπός της οδηγίας είναι να προσαρμόσει το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο στον τρόπο με τον οποίο σήμερα καταναλώνουμε οπτικοακουστικό περιεχόμενο, ο οποίος έχει αλλάξει ριζικά.

Γιατί;

Επειδή όλοι χρησιμοποιούμε ολοένα και περισσότερο έξυπνες, συνδεδεμένες στο διαδίκτυο συσκευές και φορητές συσκευές που προσφέρουν πρόσβαση σε κατά παραγγελία οπτικοακουστικό περιεχόμενο,

Επειδή ιδίως οι νεαροί καταναλωτές παρακολουθούν πλέον οπτικοακουστικό υλικό κυρίως στο διαδίκτυο, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και το περιεχόμενο που δημιουργείται από χρήστες.

Συνεπώς, οι παραδοσιακές τηλεοπτικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες που παρέχονται μέσω διαδικτύου ολοένα και συγκλίνουν, οδηγώντας στην υιοθέτηση νέων επιχειρηματικών προτύπων, και άρα στην ανάγκη νέας ρύθμισης.

Η σημαντικότερη τροποποίηση που εισάγεται είναι ότι:

ρυθμίζεται το οπτικοακουστικό περιεχόμενο σε όλες τις μορφές προβολής και αναπαραγωγής του, δηλαδή την παραδοσιακή γραμμική τηλεόραση, τις κατά παραγγελία οπτικοακουστικές υπηρεσίες (συνδρομητική, On Demand, Netflix), αλλά, για πρώτη φορά, και τις Πλατφόρμες Διαμοιρασμού Βίντεο (πχ Youtube) και τις υπηρεσίες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αποκλειστικά ως προς το οπτικοακουστικό τους περιεχόμενο.

Αναλυτικότερα, οι 10 καινοτομίες που φέρνει η νέα Οδηγία

Επεκτείνει την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων για τα οπτικοακουστικά μέσα και στις πλατφόρμες ανταλλαγής βίντεο. Οι κανόνες ισχύουν επίσης για τα βίντεο που παράγονται από χρήστες και αναρτώνται σε πλατφόρμες, όταν η παροχή οπτικοακουστικού περιεχομένου αποτελεί βασική λειτουργία της υπηρεσίας.

Εισάγει επίσης υποχρεώσεις στις πλατφόρμες διαμοιρασμού βίντεο για τις διαφημίσεις για τις οποίες είναι υπεύθυνες, αλλά και για διαφημίσεις που περιλαμβάνονται σε περιεχόμενο που ανεβάζουν οι χρήστες περιεχομένου.

Ενισχύει την προστασία των ανηλίκων από επιβλαβές για την ψυχική, σωματική και ηθική ανάπτυξή τους περιεχόμενο, τόσο στην τηλεόραση, όσο και στις υπηρεσίες βίντεο κατά παραγγελία. Οι νέοι κανόνες προβλέπουν ότι οι πλατφόρμες ανταλλαγής βίντεο πρέπει να θεσπίζουν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των ανηλίκων.

Εισάγει αυστηρότερους κανόνες για το οπτικοακουστικό περιεχόμενο, οι οποίοι απαγορεύουν:

Την υποκίνηση σε βία ή μίσος λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού,

τη δημόσια πρόκληση σε τέλεση τρομοκρατικών πράξεων

Οι κανόνες θα ισχύουν και για τις πλατφόρμες ανταλλαγής βίντεο, με σκοπό την προστασία των ανθρώπων από την υποκίνηση βίας, τη ρητορική μίσους και από περιεχόμενα που συνιστούν ποινικά αδικήματα.

Ενθαρρύνει την αύξηση της προσβασιμότητας στις υπηρεσίες οπτικοακουστικού περιεχομένου σε άτομα με αναπηρία, εισάγοντας την υποχρέωση στους παρόχους να υποβάλουν ετήσια έκθεση για τα σχέδια που αναπτύσσουν και τις ενέργειες που υλοποιούν στην κατεύθυνση αυτή.

Ενθαρρύνει τη ρύθμιση των διαφημίσεων με στόχο τη μεγαλύτερη προστασία των παιδιών από ανθυγιεινές τροφές και διατηρεί την απαγόρευση διαφημίσεων καπνικών προϊόντων σε όλες τις μορφές υπηρεσιών επικοινωνίας (όχι μόνο στην τηλεόραση).

Προωθεί την ανάδειξη ευρωπαϊκών έργων στους καταλόγους κατά παραγγελία υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας (πχ Netflix), εισάγοντας πρόβλεψη να περιέχουν ευρωπαϊκό περιεχόμενο σε ποσοστό τουλάχιστον 30%. Η ρύθμιση αυτή στοχεύει στη στήριξη της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής παραγωγής, στην προστασία της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής βιομηχανίας, κατά το πρότυπο που ήδη ισχύει για τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Η ευρωπαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία θα τυγχάνει ενισχυμένης ορατότητας στους καταλόγους κατά παραγγελία υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων, γεγονός που παρέχει σημαντικές προοπτικές εξέλιξης και ανάδειξης στους Ευρωπαίους και τους Έλληνες δημιουργούς και συγγραφείς.

Θεσπίζει την υποχρέωση οικονομικής συνεισφοράς (1,5% του κύκλου εργασιών που αφορά στην Ελλάδα) στους παρόχους κατά παραγγελία υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας που απευθύνονται σε ελληνικό κοινό ενώ εδρεύουν σε άλλο κράτος-μέλος. Πιο συγκεκριμένα, θα μπορούν είτε να χρηματοδοτήσουν απευθείας ταινίες ή τηλεοπτικές σειρές, είτε να αγοράσουν δικαιώματα πρωτότυπων ακυκλοφόρητων ελληνικών οπτικοακουστικών έργων, είτε να χρηματοδοτήσουν ένα εθνικό ταμείο για την ενίσχυση της οπτικοακουστικής παραγωγής.

Επιβεβαιώνει και ενισχύει τον ρόλο του ΕΣΡ στην εφαρμογή των κανόνων με στόχο την πολυφωνία, την πολιτισμική πολυμορφία, την προστασία των καταναλωτών, την ίση μεταχείριση, την προσβασιμότητα από άτομα με αναπηρία και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και ενισχύει τη συνεργασία των εθνικών ρυθμιστικών αρχών στο πλαίσιο της Ομάδας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής [ERGA (European Regulators Group for Audiovisual Media Services].

Διασφαλίζει τη διαφάνεια μεταξύ των κρατών-μελών ως προς τη δικαιοδοσία, καθώς καθορίζεται η χώρα δικαιοδοσίας, μέσα από τη δημιουργία βάσης δεδομένων, όπου το κάθε κράτος-μέλος θα καταχωρεί τους παρόχους που βρίσκονται υπό τη δικαιοδοσία του. Αποσαφηνίζεται, με τον τρόπο αυτό, το κράτος μέλος του οποίου το δίκαιο εφαρμόζεται σε περίπτωση σύγκρουσης κανόνων δικαίου. Οι ίδιες διαδικασίες ισχύουν τόσο για τους τηλεοπτικούς σταθμούς όσο και για τους παρόχους υπηρεσιών κατά παραγγελία. Δυνατότητα για παρέκκλιση υφίσταται σε περίπτωση ζητημάτων δημόσιας ασφάλειας και σοβαρών κινδύνων για τη δημόσια υγεία.

Β. Τι φέρνει το νομοσχέδιο για την εσωτερική ραδιοτηλεοπτική αγορά

Ο βασικός σκοπός του δεύτερου μέρους του νομοσχεδίου είναι η στήριξη με στοχευμένες παρεμβάσεις των παρόχων υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας για την εύρυθμη λειτουργία τους και, κατ’ επέκταση, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και των θέσεων εργασίας των απασχολούμενων σε αυτούς.

Γιατί;

Επειδή ο τομέας της παροχής υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας εξελίσσεται συνεχώς, όσο η τεχνολογία επιτρέπει τη μετάδοση περιεχομένου από περισσότερα μέσα

Επειδή ο εκσυγχρονισμός της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς υπό το πρίσμα του ψηφιακού μετασχηματισμού δεν μπορεί να περιμένει

Συνεπώς, η νομοθεσία οφείλει να επικαιροποιείται προκειμένου να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς και να ρυθμίζει τις προκλήσεις και τα ανακύπτοντα ζητήματα κατά τρόπο εύλογο, δίκαιο και ισορροπημένο.

Αναλυτικότερα, οι 15 αλλαγές που φέρνει το ΜΕΡΟΣ Β του νομοσχεδίου

Εισάγει την υποχρέωση καταγραφής στο Μητρώο του ΕΣΡ του συνόλου των εγκατεστημένων στην Ελλάδα παρόχων υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας, γραμμικών, συνδρομητικών και κατά παραγγελία για λόγους ενίσχυσης της διαφάνειας.

Επικαιροποιεί το πλαίσιο ρύθμισης για τη μεταβίβαση επιχείρησης τηλεοπτικού σταθμού ελεύθερης λήψης και απλοποιεί τη σχετική διαδικασία ενώπιον του Ε.Σ.Ρ, επιλύοντας πρακτικά προβλήματα της υφιστάμενης ρύθμισης.

Καταργεί την απαγόρευση σύναψης συμβάσεων δανείων από εταίρους, μετόχους, διαχειριστές, μέλη οργάνων διοίκησης της εταιρείας, τα διευθυντικά της στελέχη προς την εταιρεία που λειτουργεί τηλεοπτικό σταθμό ελεύθερης λήψης, η οποία δε συνάδει με το ισχύον εταιρικό δίκαιο και δεν έχει πλέον πρακτική αξία.

Προβλέπει τη δυνατότητα άπαξ αλλαγής της φυσιογνωμίας των ραδιοφωνικών σταθμών και των τηλεοπτικών σταθμών περιφερειακής εμβέλειας μέχρι την έκδοση σχετικής προκήρυξης αδειών, για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς και την προστασία της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μια ρύθμιση μεταβατικού χαρακτήρα, η δυνατότητα αλλαγής φυσιογνωμίας των λειτουργούντων σταθμών που θεσπίζεται με τη διάταξη αυτή, θα συμβάλει στην προσωρινή αλλά αναγκαία αντιμετώπιση ζητημάτων που έχουν ανακύψει λόγω της μη ολοκλήρωσης διαδικασιών χορήγησης αδειών στους τηλεοπτικούς σταθμούς περιφερειακής εμβέλειας και της μη διενέργειας όμοιων διαδικασιών στο χώρο της ραδιοφωνίας (εκτός της περίπτωσης του Ν. Αττικής), με αποτέλεσμα αφενός μεν να μην εξυπηρετείται σε ορισμένες περιοχές της χώρας η ανάγκη για πλήρη και αντικειμενική ενημέρωση του κοινού, αφετέρου δε, πλήττεται η επιχειρηματική ελευθερία των εμπλεκόμενων φορέων.

Διευκρινίζει ότι επιτρέπεται η συνέχιση εκπομπής των ραδιοφωνικών σταθμών που λειτουργούν σήμερα και οι οποίοι περιλαμβάνονται στο Μητρώο του ΕΣΡ μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία χορήγησης ραδιοφωνικών αδειών.

Ρυθμίζει θέματα που αφορούν στην έγκριση μεταβιβάσεων επιχειρήσεων ραδιοφωνικών σταθμών ελεύθερης λήψης ή της εισδοχής νέου εταίρου σε τέτοιες επιχειρήσεις και θεμελιώνει το ασυμβίβαστο της παράλληλης συμμετοχής σε ραδιοφωνική επιχείρηση, φορέα ραδιοφωνικού σταθμού ελεύθερης λήψης, και σε διαφημιστική επιχείρηση προς το σκοπό της διασφάλισης της συντακτικής ελευθερίας των παρόχων ραδιοφωνικών υπηρεσιών.

Παρέχει τη δυνατότητα αποκλεισμού συγκεκριμένης στόχευσης θεματικού περιεχομένου τηλεοπτικού σταθμού για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, τάξης και εθνικής ασφάλειας.

Ορίζει ως καταληκτική ημερομηνία για τη διαδικασία αδειοδότησης των περιφερειακών και θεματικών τηλεοπτικών σταθμών την 31η Δεκεμβρίου 2022.

Mε γνώμονα τη διατήρηση των θέσεων εργασίας σε μία δυσμενή οικονομική συγκυρία, δίνει την ευελιξία στους τηλεοπτικούς σταθμούς να προσμετρούν στους εργαζομένους τους, ποσοστό έως 15% από προσωπικό που απασχολείται σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις ή ανεξάρτητες εταιρίες παραγωγής, με εξαρτημένη σχέση εργασίας, οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες για τις ανάγκες του συγκεκριμένου σταθμού.

Ενθαρρύνει την υλοποίηση επενδύσεων από τους τηλεοπτικούς σταθμούς σε πρόγραμμα, εξοπλισμό και υποδομές προς όφελος του τηλεοπτικού κοινού, μέσω της δυνατότητας απομείωσης της ετήσιας δόσης της άδειας για το έτος 2020 κατά το αντίστοιχο ποσό.

Εξορθολογίζει το ύψος του οικονομικού ανταλλάγματος που οφείλουν οι πάροχοι συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών και καθιστά σαφές ότι υπόχρεοι για την καταβολή του είναι όλοι οι πάροχοι γραμμικών συνδρομητικών υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων, ανεξαρτήτως του μέσου μετάδοσης των προγραμμάτων τους (επίγειων πομπών, καλωδιακού δικτύου ή δορυφόρου).

Δίνει την κατάλληλη ώθηση στην ΕΡΤ ΑΕ να καταστεί ένας σύγχρονος πάροχος υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας εφάμιλλος, αν όχι καλύτερος, αντίστοιχων δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων της Ε.Ε., αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα τεχνολογικά μέσα, με σεβασμό στον σκοπό της παροχής δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας και της συμβολής στην ενημέρωση, μόρφωση και ψυχαγωγία του ελληνικού λαού.

Θεσπίζει τριετή προθεσμία παραγραφής για τις παραβάσεις που επισύρουν κυρώσεις από το ΕΣΡ. Η προθεσμία έχει εύλογη διάρκεια και συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας ώστε, αφενός, να επιτρέπει τον αποτελεσματικό έλεγχο της τήρησης της νομοθεσίας και, αφετέρου, να μην αφήνει τους παρόχους έκθετους σε μακρά περίοδο ανασφάλειας δικαίου και στον κίνδυνο να μην είναι πλέον σε θέση μετά την παρέλευση μακρού χρόνου να αμυνθούν προσηκόντως.

Εισάγει ισότιμη μεταχείριση από πλευράς χρόνου θητείας των μελών των ανεξάρτητων αρχών. Η αρχή της εξαετούς θητείας θα αφορά πλέον ισότιμα όλα τα μέλη, και όσα έχουν διορισθεί στο μέσον θητείας άλλου μέλους, το οποίο έπαυσε για οποιοδήποτε λόγο να υπηρετεί.

Εισάγει ρυθμίσεις για την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων που υφίστανται οι επιχειρήσεις Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Ψυχαγωγίας και έκδοσης εφημερίδων σε συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής δυσπραγίας. Ειδικότερα,

1. απαλλάσσει τους περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς από την καταβολή του 1,5% των ετήσιων διαφημιστικών εσόδων τους για την παραγωγή κινηματογραφικών έργων

2. απαλλάσσει τους περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς από τον ειδικό φόρο διαφήμισης συντελεστή ύψους 5% έως 31/12/2022.

3. εισάγει τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθεί η κάλυψη οφειλόμενων εισφορών των ΜΜΕ προς τον φορέα επικουρικής ασφάλισης του προσωπικού τους (ΕΔΟΕΑΠ – Ενιαίο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Επικουρικής Ασφάλισης Περίθαλψης) για τα έτη 2017 – 2020

4. εισάγει τη δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών εργοδοτικών εισφορών προς τον ΕΔΟΕΑΠ για τα έτη 2017 – 2020 σε έως 72 δόσεις.