Λιβύη: Το παρασκήνιο πίσω από το «χαστούκι» στον Ερντογάν

Σε μία απρόσμενη εξέλιξη των γεγονότων που ανατρέπει τη μέχρι τώρα εικόνα για την τουρκολιβυκή συνεργασία, η μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης ζήτησε την αποχώρηση από τη χώρα όλων των μισθοφόρων και των ξένων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων των τουρκικών. Το αίτημα αυτό τέθηκε, στις κοινές δηλώσεις της πρώτης γυναίκας υπουργού Εξωτερικών της Λιβύης Νάιλα Μοχάμεντ ελ-Μανγκούς με τον Τούρκο ομόλογό της Μεβλούτ Τσαβούσογλου.  «Καλούμε την Τουρκία να συνεργαστεί μαζί μας για να βάλουμε τέλος στην παρουσία όλων των ξένων δυνάμεων και των μισθοφόρων για να διαφυλάξουμε την εθνική κυριαρχία» της Λιβύης, δήλωσε. Oυσιαστικά με έναν ιδιαίτερα ευθύ και δημόσιο τρόπο ζήτησε από την Άγκυρα την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων από τη Λιβύη, αλλά και των μισθοφόρων, συμπεριλαμβανομένων των τζιχαντιστών που στρατολογήθηκαν στη Συρία και μεταφέρθηκαν στην βορειοαφρικανική χώρα.

Πρόκειται για την πρώτη φορά που η μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης θέτει ζήτημα αποχώρησης των τουρκικών δυνάμεων. Και, μάλιστα, ενώ μέχρι τώρα είχε επιδείξει ιδιαίτερα ευνοϊκή διάθεση έναντι της Άγκυρας, βαδίζοντας στα χνάρια της κυβέρνησης Σάρατζ.

Πρόκειται για ένα πλήγμα στους τουρκικούς σχεδιασμούς και ειδικά στην πολιτικοστρατιωτική διείσδυση στη Λιβύη. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επισκέφτηκε για μία ακόμα φορά την χώρα με τον υπουργό Άμυνας Ακάρ και πολυμελή αντιπροσωπεία. Σε αυτή συγκαταλεγόταν και ο επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Χακάν Φιντάν. Στη διάρκεια της εκεί παραμονής τους, οι δύο κορυφαίοι Τούρκοι υπουργοί συναντήθηκαν με τους Λίβυους ομολόγους τους και συζήτησαν θέματα συνεργασίας των δύο χωρών. Στο τραπέζι βρέθηκε και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, με το οποίο ο Ερντογάν και ο πρώην προσωρινός πρωθυπουργός  Σάρατζ καθόρισαν θαλάσσιες ζώνες και ΑΟΖ σε βάρος των ελληνικών και κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Για πρώτη φορά η μεταβατική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Αμπντούλ Χαμίντ Ντμέιμπα διαχωρίζει -με τη δήλωση της υπουργού του-  τη θέση του από τον Σάρατζ και στενό σύμμαχο του Ερντογάν. Εξάλλου, το νέο μεταβατικό σχήμα, το οποίο δημιουργήθηκε μετά την κατάπαυση του πυρός στηρίζεται και από άλλες πολιτικές δυνάμεις της χώρας, αλλά και τρίτες χώρες που λειτουργουν ως θεματοφύλακές του.

Στόχος της είναι η διατήρηση της εκεχειρίας και η ολοκλήρωση της πολιτικής διαδικασίας με τη διενέργεια εκλογών τον επόμενο Δεκέμβρη. Ο Τσαβούσογλου φρόντισε να υπενθυμίσει ότι η Τουρκία ήταν δίπλα στη Λιβύη  στις «δύσκολες ώρες» και ότι ήταν η μόνη χώρα που ανταποκρίθηκε στην έκκληση της κυβέρνησης για βοήθεια, όταν οι δυνάμεις του Χαφτάρ πολιορκούσαν την πρωτεύουσα. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών τόνισε επίσης ότι η υποστήριξη που παρείχε η Άγκυρα στην κυβέρνηση Σάρατζ «απέτρεψε τον εμφύλιο πόλεμο, τις αδελφικές συγκρούσεις και την ανθρώπινη τραγωδία». Πρόσθεσε τέλος ότι συζήτησε με την Λίβυα ομόλογό του το θέμα των θαλάσσιων συνόρων, τα επόμενα βήματα που οι δύο χώρες έχουν να κάνουν πάνω σε αυτό το θέμα, αλλά και τις προοπτικές της οικονομικής συνεργασίας των δυο χωρών με έμφαση στην επιστροφή των τουρκικών επιχειρήσεων στη Λιβύη. Να θυμίσουμε ότι ο Τούρκος πρόεδρος και ο Λίβυος πρωθυπουργός είχαν επιβεβαίωσει σε μία από τις συναντήσεις τους την εκ νέου τη δέσμευσή τους στο αμφιλεγόμενο σύμφωνο οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στην ανατολική Μεσόγειο που υπέγραψαν το 2019. Οι δύο ηγέτες είχαν υπογράψει και σειρά συμφωνιών που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας, ιδίως της οικονομικής, μεταξύ των δύο χωρών. Είναι, όμως, προφανές ότι η προνομιακή μεταχείριση του Ερντογάν έχει και τα όριά της…