Με διάθεση να εστιάσουν στην θετική ατζέντα των διμερών σχέσεων, αλλά και χωρίς να κρύψουν τις διαφωνίες τους σε επιμέρους θέμαστε, ολοκληρώθηκαν οι κοινές δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Οι δύο ηγέτες σε καλό κλίμα έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα στις διμερείς οικονομικές σχέσεις, τονίζοντας αμφότεροι ότι θέλουν να διατηρηθεί το θετικό κλίμα Ελλάδας και Τουρκίας.
Ο κ. Μητσοτάκης συνόψισε την συνάντηση λέγοντας: «Μπορούμε να γράφουμε και μια παράλληλη σελίδα με τις συμφωνίες μας. Με το βλέμμα στα πολλά που μας ενώνουν επιδιώκουμε να πυκνώσουμε τις επαφές μας».
Ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε το θέμα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί: «Με ειλικρίνειά συζητήσαμε τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος, άκουσε όσα είπε και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να μπορούμε να διαφυλάξουμε την πολιτιστική αξία του μνημείου για να μπορεί να είναι επισκέψιμο από όλους» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Ζήτημα για το οποίο απάντησε ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος μίλησε ξανά για «τουρκική μειονότητα» στην Ελλάδα, αλλά τόνισε ότι θέλει να εστιάσει στη θετική ατζέντα.
Μια αναφορά που δεν άφησε αναπάντητη ο Έλληνας πρωθυπουργός: «Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται από τη συνθήκη της Λωζάνης» τόνισε. Πρόσθεσε δε ότι στη Θράκη χριστιανοί και μουσουλμάνοι συμπολίτες μας διαβιούν αρμονικά και πως «θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνώριζε ο διαρκώς συρρικνούμενος ελληνισμός στην Τουρκία».
Οι δηλώσεις Ερντογάν
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ξεκινώντας τις κοινές δηλώσεις, ευχαρίστησε τον «αξιότιμο Κυριάκο για την ειλικρίνειά του στην ανάπτυξη των διμερών σχέσεων» κάνοντας λόγο για «άκρως παραγωγική ειλικρινή και εποικοδομητική συνομιλία».
Ο κ. Ερντογάν μίλησε για την συμφωνία δημιουργίας κοινού επιχειρηματικού συμβουλίου των δύο χωρών αλλά και για το μνημόνιο κατανόησης διαχείρισης καταστροφών που υπεγράφη σήμερα στην Άγκυρα.
Ο Ταγίπ Ερντογάν είπε: Νιώθω ικανοποίηση που φιλοξενώ τον αξιότιμο πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη και την αντιπροσωπεία του στην Άγκυρα. Όπως γνωρίζετε επισκέφθηκε την Αθήνα τον Δεκέμβριο, είχαμε επιβεβαιώσει την αμοιβαία συμφωνία μας να διατηρήσουμε ανοιχτούς τους διαύλους. Καταγράψαμε αυτή τη συναντίληψη με τη διακήρυξη των Αθηνών. Η ανταποδοτική επίσκεψη του αξιότιμου Κυριάκου αποτελεί αντικατοπτρισμό αυτής της συμφωνίας. Τον ευχαριστώ για την ειλικρίνειά του στο θέμα της ανάπτυξης των διμερών σχέσεων. Είχαμε άκρως παραγωγική ειλικρινή και εποικοδομητική συνομιλία, εξετάσαμε αναλυτικά τα θέματα της διμερούς μας ατζέντας. Εργαζόμαστε με στόχο να ανεβάσουμε στα 10 δις δολάρια το διμερές εμπόριο. Η συμφωνία για τη δημιουργία κοινού επιχειρηματικού συμβουλίου θα έχει μεγάλη συμβολή στις προσπάθειές μας. Το μνημόνιο κατανόησης διαχείρισης καταστροφών που υπεγράφη σήμερα στερέωσε τη βάση των συμφωνιών μας.
Συζητήσαμε και τα αλληλένδετα προβλήματα στις σχέσεις μας. Είμαστε προσηλωμένοι να κλείσουμε τα προβλήματα στο πλαισίου ειλικρινούς διαλόγου και του διεθνούς δικαίου. Η καταπολέμηση τρομοκρατικών οργανώσεων βρέθηκε ψηλά στην ατζέντα μας, είμαστε σύμφωνοι ότι δεν υπάρχει θέση για αυτές στην περιοχή μας. Σημαντικό να βρεθεί λύση για το Κυπριακό. Ανταλλάξαμε απόψεις για περιφερειακές εξελίξεις και ειδικότερα για τη γενοκτονία στη Γάζα.
Είχα εκφράσει την πεποίθησή μου ότι δεν υπάρχει πρόβλημα μεταξύ μας που δεν μπορεί να λυθεί. Οι ελπίδες μας για το μέλλον της συνεργασίας αυξάνονται περισσότερο. Παρά τις διαφορές απόψεων διατηρούμε ανοιχτούς τους διαύλους και εστιάζουμε στη θετική ατζέντα. Η Τουρκία είναι χώρα υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Τη Μονή της Χώρας την ανοίξαμε ξανά ως τζαμί μετά από σχολαστικές εργασίες αποκατάστασης και είναι ανοιχτό για επίσκεψη προς όλους. Είμαστε αποφασισμένοι να εστιάσουμε σε θετική ατζέντα και σε απτές και εποικοδομητικές ιδέες. Θέλω να ευχαριστήσω πάλι τον αξιότιμο κ. Πρωθυπουργό για την επίσκεψή του. Εύχομαι ότι οι συνομιλίες μας και οι συμφωνίες θα έχουν καλά αποτελέσματα για όλον τον κόσμο και για τις χώρες μας. Περιμένουμε ξανά τον κ. Μητσοτάκη στην Άγκυρα.
Οι δηλώσεις Μητσοτάκη
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε της τουρκικής δημοκρατίας κ. Ταγίπ, δεν μπορώ παρά να ξεκινήσω με τις ευχαριστίες μου για τη ζεστή φιλοξενία, στην τέταρτη συνάντηση μέσα στους τελευταίους δέκα μήνες- κάτι που αποδεικνύει ότι μπορούμε να καθιερώσουμε την προσέγγιση της αμοιβαίας κατανόησης όχι ως εξαίρεση αλλά ως παραγωγική κανονικότητα, που διαμορφώνει και μια καλύτερη καθημερινή πραγματικότητα. Αυτό είναι το μήνυμα που εκπέμπουμε και σήμερα, το οποίο θεμελιώσαμε προ λίγων μηνών.
Είναι θετική εξέλιξη σε μια εποχή δύσκολη και είναι πολύ σημαντικό ότι η προσέγγιση έχει ήδη οδηγήσει σε χειροπιαστά αποτελέσματα με αμοιβαίο όφελος.
Στόχος μας να διπλασιάσουμε τις διμερείς μας συναλλαγές σε βάθος πενταετίας, κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση και οι λαοί μας απολαμβάνουν τους καρπούς, οι τουρκικές οικογένειες μπορούν να ταξιδεύουν σε δέκα ελληνικά νησιά. Είναι σημαντικό οι δύο λαοί μας να επικοινωνούν. Αποδίδει και η συνεργασία μας στο μεταναστευτικό. Η Ελλάδα συμφωνεί στη χρηματοδότηση της Τουρκίας από την ΕΕ ώστε να ανακουφιστεί μέσω οργανωμένων μετεγκαταστάσεων. Οι μειονότητες των δύο χωρών μας αποτελούν γέφυρα φιλίας. Στη Θράκη χριστιανοί και μουσουλμάνοι συμπολίτες μας διαβιούν αρμονικά και σε αυτόν τον στόχο είμαι προσηλωμένος και το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας είναι έμπρακτο. Επιτυχία μας η ενεργή παρουσία της μειονότητας στην ελληνική ζωή και θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνώριζε ο ελληνισμός στην Τουρκία. Στο πνεύμα της συνύπαρξης ο σεβασμός των κανόνων προστασίας της κληρονομιάς.
Στόχος μας να διπλασιάσουμε τις διμερείς μας συναλλαγές σε βάθος πενταετίας, κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση και οι λαοί μας απολαμβάνουν τους καρπούς, οι τουρκικές οικογένειες μπορούν να ταξιδεύουν σε δέκα ελληνικά νησιά
Με ειλικρίνειά συζητήσαμε τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος, άκουσε όσα είπε και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να μπορούμε να διαφυλάξουμε την πολιτιστική αξία του μνημείου για να μπορεί να είναι επισκέψιμο από όλους. Συζητήσαμε και τις εξελίξεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, τα γεγονότα που πρέπει να σταματήσουν με έναν τρόπο μόνο: καταδίκη της τρομοκρατίας και σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Με την Τουρκία δεν συμφωνούμε πάντα για τη Μέση Ανατολή -η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί στην επίθεση τρομοκρατών στο έδαφός της. Συμφωνούμε όμως ότι πρέπει να σταματήσει η ασύμμετρη χρήση βίας και να οδηγηθούμε σε ανακωχή διαρκείας, να προστατευθούν οι άμαχοι να απελευθερωθούν οι όμηροι και να αποκτήσει η Παλαιστίνη βοήθεια. Θα ήταν λάθος να γίνει χερσαία επίθεση στη Ράφα, μόνη βιώσιμη λύση η λύση των δύο κρατών. Συζητήσαμε και το Κυπριακό, που είναι υψίστης σημασίας για εμάς, ένα ζήτημα που διαφωνούμε αλλά το αντίδοτο είναι ο διάλογος.
Πέραν των όσων είπαμε, οι υπουργοί μας υπέγραψαν μνημόνια συνεργασίας στην Υγεία και την Πολιτική Προστασία, στην οποία αντιμετωπίζουμε παρεμφερείς προκλήσεις από την κλιματική κρίση. Με το βλέμμα στα πολλά που μας ενώνουν, επιθυμούμε να πυκνώσουμε τις επαφές μας, να συνεχίσουμε στον θετικό δρόμο. Να σας ευχαριστήσω πάλι για την εξαιρετική φιλοξενία, προσβλέποντας να συναντηθούμε εκ νέου.
Διαφωνία Μητσοτάκη-Ερντογάν για τη Χαμάς
Ερντογάν: Υπάρχει ένα σημαντικό θέμα στο οποίο δεν είμαστε σύμφωνοι. Δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς -αντιθέτως έχει ιδρυθεί για να προστατεύσει τα εδάφη, είναι αντιστασιακή οργάνωση που δυστυχώς απέναντι στην απώλεια ανθρώπινων ζωών που φτάνει τις 45.000 προσπαθεί να δώσει αγώνα προστασίας. Είναι αντιστασιακή οργάνωση, θα πρέπει να το δούμε αυτό το πράγμα. Θα ήταν βάναυση προσέγγιση να την ονομάσουμε τρομοκρατική οργάνωση, τη θεωρώ οργάνωση που δίνει αγώνα για να προστατεύσει τα εδάφη και τον λαό τους. Θα ήθελα και εσείς, άλλωστε και εσείς είχατε δώσει θετική ψήφο στα ΗΕ και δεν γίνατε συνεργοί σε αυτό και σας ευχαρίστησα αλλά αν την πείτε τρομοκρατική οργάνωση αυτό θα μας λυπούσε. Εγώ δεν τη θεωρώ και από εδω και πέρα παρακολουθώ τη Χαμάς και στη χώρα μου υπάρχουν πάνω από 1000 μέλη που νοσηλεύονται και συνεχίζω και πιστεύω ότι με εσάς έχουμε μια λανθασμένη προσέγγιση που δεν μπορώ να συμφωνήσω, θα ήταν αδικία, διότι σκοτώνονται τόσα μέλη της Χαμάς αλλά όλη η Δύση τους επιτίθεται με κάθε όπλο, με κάθε πυρομαχικό. Αυτοί έχουν εκτοπιστεί συνέχεια από αυτά τα εδάφη, αν την ονομάστε τρομοκρατική αυτό θα με λυπούσε.
Μητσοτάκης: Ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε σε αυτό, αλλά να συμφωνήσουμε ότι συμφωνούμε στην ανάγκη για κατάπαυση του πυρός και για να προστατευτούν οι Παλαιστίνιοι που είναι τα θύματα.
Ερντογάν: Αυτό μπορεί να γίνει, σας ευχαριστώ.
Στη συνέχεια θα ακολουθήσει το επίσημο δείπνο. Παρών στο δείπνο και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Συνολικά από ελληνικής πλευράς στο δείπνο θα είναι παρόντες οι Κυριάκος Μητσοτάκης, Γιώργος Γεραπετρίτης, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, Κώστας Φραγκογιάννης, Άννα Μαρία Μπούρα, ο Έλληνας πρέσβης Θεόδωρος Μπιζάκης, Θεμιστοκλής Δεμίρης, Θάνος Ντόκος, Αριστοτελία Πελώνη, Κύρα Κάπη και ο εκτελών χρέη διερμηνέα πρέσβης Μύρων Νικολαΐδης.
