Το παρασκήνιο και το κλίμα στην αίθουσα του Ευρωπαικού Συμβουλίου λίγο πριν ξεκινήσει η κρίσιμη σύνοδος των «27» ηγετών όπου θα η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία , ένα κοινό πακέτο για την ευρωπαϊκή άμυνα, η ενδεχόμενη επισιτιστική κρίση και, φυσικά, η ενεργειακή επάρκεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ο πρωθυπουργός συνομιλούσε πριν την έναρξη του Ευρωπαικού Συμβουλίου με τον Βέλγο ομόλογό του Αλεξάντερ ντε Κρο και τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη. Λίγα λεπτά αργότερα στην παρέα τους προστέθηκε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Ξαβιέ Μπετέλ από το Λουξεμβούργο οποίος έσπευσε να χαιρτήσει τον πρωθυπουργό λέγοντας «καλησπέρα» στα Ελληνικά ενώ στο τέλος προστέθηκε στην «παρέα» και ο Ολλανδός Μάρκ Ρούτε.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός αμέσως μόλις μπήκε στην αίθουσα πήγε και κάθησε στη θέση του και άνοιξε τα έγγραφα του αποφεύγοντας τα πολλά – πολλά με τους ευρωπαίους ομολόγους του…
Κοντά του έσπευσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν (στο πλαίσιο των πιέσεων που ασκεί για την επίτευξη συμφωνίας) και από την μεριά που βρισκόταν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ακούστηκε ένα «You’re the star» ενώ ο Λετονός πρωθυπουργός τον ρώτησε ευθέως εάν θα συμφωνήσει επιτέλους στις κυρώσεις.
Αμέσως κάμερες και φωτογράφοι έπεσαν πάνω στον Ούγγρο πρωθυπουργό για να απαθανατίσουν τη στιγμή .
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ένα κοινό πακέτο για την ευρωπαϊκή άμυνα. Μια ενδεχόμενη επισιτιστική κρίση και, φυσικά, η ενεργειακή επάρκεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτά είναι τα βασικά ζητήματα που απασχολούν και θα απασχολήσουν τους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που διεξάγεται ήδη στις Βρυξέλλες.
Οι 27 συναντώνται για μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής αφιερωμένη στην Ουκρανία, την άμυνα, την επισιτιστική ασφάλεια και την ενέργεια. Το έκτο πακέτο ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που πρότεινε η Επιτροπή πριν από τέσσερις εβδομάδες και δεν έχει ακόμη εγκριθεί, δεν αποτελεί επίσημο έγγραφο στην ημερήσια διάταξη, καθώς οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών – μελών στις Βρυξέλλες δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν.
Ωστόσο όλες οι προτάσεις που εμπεριέχονται σε αυτό το κείμενο κυριαρχούν στις, εκ του σύνεγγυς ζητήσεις, τόσο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, όσο και των εκπροσώπων των θεσμικών οργάνων αυτής (σσ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ως έναν βαθμό ακόμα και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).
Ενώ ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα απευθυνθεί στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, μέσω τηλεδιάσκεψης, οι 27 προσπαθούν να βρουν τον τρόπο να δείξουν ότι μπορούν να λειτουργήσουν σε μια ΕΕ η οποία είναι δέσμια των εθνικών συμφερόντων και ως εκ τούτου των εθνικών βέτο.
Το βασικότερο ζήτημα που απασχολεί τους 27 είναι οι πιθανές κυρώσεις στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου. Βάσει του τελευταίου προσχεδίου συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι 27 έχουν, θεωρητικά, συμφωνήσει σε ένα εμπάργκο στην εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου. Στην πράξη όμως δεν υφίσταται ούτε συμφωνία, ούτε καν εμπάργκο.
Καθώς, πρώτον θα εξαιρούνται οι εισαγωγές από αγωγούς, οι οποίοι καλύπτουν το 1/3 των αναγκών της ΕΕ, δεύτερον τα όποια μέτρα θα τεθούν σε ισχύ σε τουλάχιστον 6 μήνες και τρίτον, θα πρέπει να συμφωνηθούν, σε επίπεδο μονίμων αντιπροσώπων στις Βρυξέλλες, οι τεχνικές λεπτομέρειες.
Η Βουδαπέστη για παράδειγμα ζητεί συγκεκριμένες προθεσμίες όσο και οικονομική βοήθεια για να επανεξετάσει τον εφοδιασμό της με αργό πετρέλαιο, ιδίως μέσω του αγωγού Adria.
Ωστόσο, οι 27 προσπαθούν να βρουν μια κοινή προσέγγιση. Καθώς οι συγκεκριμένες αποφάσεις αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών – μελών της ΕΕ και όχι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να τετραγωνίσουν τον κύκλο για να συμφωνήσουν στην εφαρμογή του έκτου πακέτου κυρώσεων κατά του καθεστώτος Πούτιν. Το έκτο πακέτο περιλαμβάνει επίσης μέτρα για την αποκοπή της Sberbank, της μεγαλύτερης εμπορικής τράπεζας της Ρωσίας, από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT, καθώς και κυρώσεις σε στρατιωτικούς αξιωματούχους που ευθύνονται για φρικαλεότητες στην Μπούτσα και άλλες πόλεις της Ουκρανίας και στον Πατριάρχη Κύριλλο, τον ηγέτη της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. που έχει υποστηρίξει τον πόλεμο του Πούτιν. Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν να έχουν ήδη επιβληθεί από τα λεγόμενα “πρόθυμα κράτη – μέλη της ΕΕ”, ωστόσο άπαντες στις Βρυξέλλες επιθυμούν να υπάρξει μια κοινή απάντηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μια λύση θα μπορούσε να είναι ο περιορισμός του ευρωπαϊκού εμπάργκο, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ μέχρι το τέλος του έτους, στο ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης – περίπου τα δύο τρίτα των εισαγωγών της ΕΕ – για να δοθεί χρόνος για διευθέτηση του ζητήματος των χερσαίων αγωγών σε εύθετο χρόνο.
Αυτό το σενάριο ωστόσο βρίσκει αντίθετα ορισμένα κράτη μέλη τα οποία θεωρούν ότι η Γερμανία, η Πολωνία και η Αυστρία θα επωφεληθούν από φθηνές εισαγωγές πετρελαίου, καθιστώντας τις βιομηχανίες τους πιο ανταγωνιστικές και ως εκ τούτου θα παραβιάσουν τους βασικούς κανόνες της ευρωπαϊκής κοινής αγοράς, χωρίς να έχουν προς το παρόν δεσμευτεί ότι θα πωλούν με τη σειρά τους σε χαμηλές τιμές το ρωσικό αργό πετρέλαιο στα υπόλοιπα κράτη – μέλη της ΕΕ.
Υπερασπιζόμαστε τις ευρωπαϊκές αξίες μας ή τα εθνικά συμφέροντά μας;
Αυτό είναι το βασικό ερώτημα στο οποίο θα πρέπει να απαντήσουν οι 27 κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Παρά ταύτα, εκτός από την επισιτιστική κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα πρέπει να απαντήσουν, έστω και εμμέσως στο ζήτημα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Οι 27 ανέθεσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τα κενά των αμυντικών επενδύσεων στην ΕΕ και να προετοιμάσει προτάσεις για πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
