Μέχρι πριν από λίγους μήνες, ένα ελληνοτουρκικό ραντεβού οποιουδήποτε βαθμού θα ήταν από μόνο του μια σημαντική είδηση. Πλέον, όμως, οι ελληνοτουρκικές επαφές κορυφής έχουν μπει στις ράγες και τα ραντεβού θα είναι τακτικά, σε όλα τα επίπεδα. Κάπως έτσι, θα αποτυπωθεί στην πράξη το καλύτερο κλίμα που ήταν εμφανές κατά τη χθεσινή επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, σε πλήρη αντίστιξη με την τελευταία του επίσκεψη το 2017, όταν είχε προκληθεί διπλωματική επεισόδιο.
Ήδη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι θα επισκεφθεί την Άγκυρα την άνοιξη του 2024, κατόπιν πρόσκλησης του κ. Ερντογάν. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο Απρίλιος είναι ο πιο πιθανός μήνας για την πραγματοποίησης της επίσημης επίσκεψης του κ. Μητσοτάκη στη γείτονα, ενώ οι δύο άνδρες αναμένεται να τα πούνε και στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, τον Ιούνιο, στην Ουάσινγκτον.
Παράλληλα και οι δύο υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν συμφώνησαν έναν οδικό χάρτη επαφών για το επόμενο διάστημα. Ο κ. Φιντάν θα πρέπει να αναμένεται εκ νέου στην Αθήνα τον Ιανουάριο, ενώ στις 2 Φεβρουαρίου ο υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης θα βρεθεί στην Κωνσταντινούπολη για τη σύγκληση της 6ης Συνόδου Κοινής Επιτροπής Οικονομίας και Εμπορίου. Στη σύνοδο θα εξεταστούν θέματα εμπορίου, ενέργειας, μεταφορών, τουρισμού, ενώ ο προγραμματισμός είναι να βρεθούν στη γείτονα 100 Έλληνες επιχειρηματίες. Εκεί θα είναι παρών ο Τούρκος υφυπουργός Εξωτερικών Μπουράκ Ακτσαπάρ, με τον οποίο γίνονται και οι συζητήσεις για τη θετική ατζέντα.
Χακάν Φιντάν – Γιώργος Γεραπετρίτης
Εντός του Φεβρουαρίου θα βρεθεί στην Τουρκία για συζητήσεις με τον κ. Ακτσαπάρ και η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η οποία χειρίζεται τον πολιτικό διάλογο και τις διερευνητικές επαφές ως μέρος αυτού. Και σε αυτές τις συζητήσεις της κ. Παπαδοπούλου θα φανεί πόσο πιο «βαθιά» μπορούμε να πάμε το επόμενο διάστημα ως προς τον πυρήνα της ελληνοτουρκικής διαφοράς για την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες. Τους πρώτους μήνες του 2024, επίσης, θα συνεχιστούν και οι επαφές στην Αθήνα για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), για τα οποία συζήτησαν χθες ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας με τον ομόλογο του Γιασάρ Γκιουλέρ στη ΛΑΕΔ.
Άλλος Ερντογάν
Δεν είναι μυστικό ότι στην Αθήνα υπάρχει ικανοποίηση για το χθεσινό ραντεβού, το οποίο πήγε καλά, κάτι που αποτυπώθηκε και στο χαλαρό κλίμα κατά τη διάρκεια των συναντήσεων. Ενδεικτικά, αυτόπτες μάρτυρες της συνάντησης στο γραφείο του κ. Μητσοτάκη την ώρα που…ανοιγόκλειναν οι πόρτες έλεγαν ότι τα ενσταντανέ στο εσωτερικό ήταν χαλαρά, με τον κ. Μητσοτάκη να συζητά όρθιος σε κάποια φάση με τον κ. Φιντάν και την κ. Μπούρα, ενώ ο κ. Ερντογάν προετοίμαζε τις δηλώσεις του.
Ενδεικτικό του καλού κλίματος, επίσης, ήταν το…σπάνιο χαμόγελο του Ταγίπ Ερντογάν στις φωτογραφίες μετά την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών στο γραφείο του κ. Μητσοτάκη. Αυτόπτες μάρτυρες, αλλά και παρατηρητές που έχουν καταγράψει και προηγούμενες επισκέψεις του κ. Ερντογάν, πάντως, έλεγαν ότι ο Τούρκος πρόεδρος ήταν σχεδόν «ένας άλλος», ενώ σε παρόμοια φιλικό κλίμα έγινε και το μεσημεριανό γεύμα, όπου μεγάλο μέρος της κουβέντας απασχόλησαν τα αθλητικά και θέματα «χαμηλής πολιτικής», αν και συζητήθηκαν επίσης ευρύτερες περιφερειακές εξελίξεις, αλλά και εξελίξεις στις δύο χώρες.
Μορατόριουμ διαρκείας
Η Διακήρυξη των Αθηνών πάντως, περιγράφει το πλαίσιο των διμερών σχέσεων για το επόμενο διάστημα. Και μπορεί να μην έχει νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα, είναι, όμως, στην πραγματικότητα μια «συμφωνία κυρίων» και η «θεσμοποίηση» των «ήρεμων νερών», για τα οποία έχει γίνει πολλές φορές λόγος στα ελληνοτουρκικά όλα τα τελευταία χρόνια.
Στην πραγματικότητα, η συμφωνία αποτελεί ένα άτυπο μορατόριουμ, το οποίο και θα έχει διάρκεια. «Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους», υπογραμμίζεται στο operative clause 2 του κειμένου που θυμίζει ως δομή κείμενα του ΟΗΕ. Με άλλα λόγια, Ελλάδα και Τουρκία συμφωνούν να μην σοβεί η ένταση στις διμερείς σχέσεις.
Το operative clause 3, επίσης, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, καθώς απαντάται το πώς θα διαχειρίζονται τα δύο κράτη τυχόν κρίσεις. «Τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών», υπογραμμίζεται. Στην πραγματικότητα, Μέγαρο Μαξίμου και Τουρκική Προεδρία θα έχουν έναν απευθείας δίαυλο που χειρίζονται εκ μέρους των ηγετών οι διπλωματικοί σύμβουλοι Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς, ενώ σταθερή επικοινωνία έχουν και οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν. Επίσης, η λογική της απευθείας επικοινωνίας θα διατρέχει πλέον τις διμερείς σχέσεις σε όλα τα επίπεδα.
Συμφωνία για το μεταναστευτικό
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι από τις συμφωνίες απουσιάζει οιαδήποτε αναφορά στο μεταναστευτικό, πέρα από τη διευκόλυνση πρόσβασης των Τούρκων πολιτών για 7 μέρες σε 10 ελληνικά νησιά, κατόπιν συνεννόησης της Αθήνας με τις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, στη συνάντηση Καιρίδη–Οικονόμου–Στυλιανίδη με τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια συμφωνήθηκε η εγκατάσταση Τούρκου αξιωματικού της ακτοφυλακής στη Λέσβο και η αντίστοιχη εκτατάσταση Έλληνα αξιωματικού του Λιμενικού στη Σμύρνη. Λιμενικό και Ακτοφυλακή θα έχουν ανοιχτή γραμμή 24 ώρες το 24ωρο, ενώ σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες ο κ. Γερλίκαγια κόμισε στην Αθήνα μήνυμα «σφράγισης» των συνόρων, λέγοντας ότι οι ροές θα περιοριστούν στο ελάχιστο. Μήνυμα που η Αθήνα, βεβαίως, εκτιμά, εξ ου και «έβαλε πλάτη» στη διευκόλυνση για τους Τούρκους πολίτες που αποτελεί ένα πάγιο αίτημα των Τούρκων καθ’ όλη τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε.
Επιστολή Γεραπετρίτη για σύγκληση της Διαρκούς Επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής
Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, απέστειλε επιστολή στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, ζητώντας τη σύγκληση της Διαρκούς Επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, προκειμένου να ενημερώσει τα μέλη της για τα αποτελέσματα του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας.
