Γράφει ο Δημήτριος Πιστόλας, Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Κεντρικού Τομέα με τον Συνδυασμό του Γιώργου Πατούλη «ΝΕΑ ΑΡΧΗ»
Η σημαντική ανάπτυξη των τεχνών και των επιστημών οδήγησε, αλλά και συνεχίζει να οδηγεί, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, της υγείας και της ευημερίας των ανθρώπων όλου του πλανήτη. Ωστόσο ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν είναι ιδανικά πλασμένος, ώστε να είναι ένας κόσμος ειρήνης, ασφάλειας, δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Γεγονός που εύκολα γίνεται αντιληπτό όταν σε πολλές κοινωνίες ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει εξασφαλίσει δικαίωμα στην εργασία, στην υγεία, στην ελευθερία της έκφρασης, στην στέγαση, στην εκπαίδευση, στην ασφάλεια, στην ένδυση, στο πόσιμο νερό κτλ., ενώ σε άλλες κοινωνίες ή σε κάποιο τμήμα του πληθυσμού των ίδιων κοινωνιών τα δικαιώματα αυτά δεν είναι αυτονόητα. Για τα μέλη των κοινωνιών που στερούνται αυτών των βασικών αγαθών καθώς και των υπηρεσιών, ο κόσμος είναι ένας κόσμος απελπισίας, στέρησης, και απειλής.
Σήμερα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, η παγκόσμια αγορά συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με μία πληθώρα οικονομικών προβλημάτων. Η απασχόληση ένας από τους βασικότερους τομείς που πλήττονται κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης έχει ως αποτέλεσμα πολύ μεγάλο τμήμα των εργατών να βρίσκεται σε κατάσταση εργασιακής ανασφάλειας. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του ποσοστού αυτών που τελικά θα οδηγηθούν στην απώλεια της εργασίας τους και ως εκ΄ τούτου στην αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών τους. Δημιουργώντας κοινωνικοοικονομικές ανισότητες μεταξύ πολιτών των ίδιων ή διαφορετικών κοινωνιών.
Η διεύρυνση αυτών των ανισοτήτων οδηγεί σε διαιρεμένες κοινωνίες, εξέλιξη που δημιουργεί προβλήματα στη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή. Από την πρόσφατη μελέτη για τις χώρες του ΟΟΣΑ (How’s Life? Measuring Well-Being, Νοέμβριος 2017) προκύπτουν ορισμένα ενδιαφέροντα ευρήματα όπως ότι τα οφέλη της ανάπτυξης δεν φαίνεται να διαχέονται συμμετρικά, με αποτέλεσμα η ποιότητα ζωής να εμφανίζει αυξανόμενες ανισότητες τόσο μεταξύ των χωρών όσο και μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων μέσα σε κάθε χώρα. (https://www.oecd-ilibrary.org 2017, Θ. Μητράκος, 2018, 9-10)
Η οικονομική κατάσταση που περιβάλλεται από ελάχιστη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών ως προς την ικανοποίηση βασικών ανθρώπινων αναγκών γίνεται αντιληπτή με την έννοια της φτώχειας. Η μεγάλη άνοδος της ανεργίας σε συνδυασμό με τα κενά του συστήματος κοινωνικής προστασίας έχουν προκαλέσει αξιοσημείωτη αύξηση της. Αυτό συνέβη όχι μόνο επειδή η κρίση είναι βαθειά και παρατεταμένη, αλλά και επειδή το σύστημα κοινωνικής προστασίας απέτυχε να ενεργοποιήσει μηχανισμούς στήριξης του εισοδήματος των φτωχών και των ανέργων.
Τα κοινωνικά δικαιώματα είναι θεσμοποιημένες πολιτικές αναδιανομής του κοινωνικού πλούτου. Είναι μηχανισμός μέσω του οποίου μεταφέρονται πόροι από τους έχοντες προς τους μη έχοντες. Αναφέρουμε ότι τα κοινωνικά δικαιώματα συνίστανται σε παροχές του κράτους προς τους πολίτες, στην πραγματικότητα παροχές δεν θα υπάρχουν αν δεν επιβληθούν φόροι και εισφορές. Το κράτος διαμεσολαβεί για την αναδιανομή του κοινωνικού προϊόντος. (Α. Στεργίου 2016, 78).
Είναι σαφές ότι η φτώχεια, που ορίζεται ως αποτέλεσμα της σύγκρισης της οικονομικής κατάστασης μεταξύ των κατοίκων μιας κοινωνίας, υπήρχε και υπάρχει σε κάθε κοινωνία και σε κάθε εποχή. Οι αιτίες της φτώχειας (κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές, περιβαλλοντικές) έχουν άμεση σχέση με την άνιση κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πηγών, του εισοδήματος και των περιουσιακών στοιχείων μεταξύ των ατόμων και των κρατών.
Ο πόλεμος, οι φυσικές καταστροφές και οι αλλαγές της τεχνολογίας προκαλούν αύξηση της ανεργίας. Η χρήση της νέας τεχνολογίας οδήγησε στη μείωση των εργατικών χεριών, η εκπαίδευση στο σχολικό και πανεπιστημιακό επίπεδο δεν αναδιοργανώθηκαν έγκαιρα ώστε να αντιμετωπίσουν τις επερχόμενες αλλαγές στην αγορά εργασίας και να προσανατολίσουν κατάλληλα τους νέους.
Η προκατάληψη, οι διακρίσεις και ο ρατσισμός απέναντι σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες αποτελεί άλλη αιτία της φτώχειας, μιας και οδηγεί στην περιθωριοποίηση των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων (ρομά, μετανάστες, πρώην φυλακισμένοι).
Τα φαινόμενα φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας συμβάλουν στην απώλεια σημαντικών εσόδων της κοινωνίας που θα μπορούσαν να διατεθούν για την καταπολέμηση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Την εποχή των ραγδαίων οικονομικών, τεχνολογικών και κοινωνικών μεταβολών καθώς και την εποχή της παγκοσμιοποίησης, φαινόμενα όπως η φτώχεια, οι κοινωνικές ανισότητες και η εκμετάλλευση των ατόμων έχουν πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στις σύγχρονές και όχι μόνο κοινωνίες. Η ύπαρξή τους έχει άμεση σχέση με την ανεπάρκεια εισοδήματος, στέρησης υλικών αγαθών και υπηρεσιών, περιορισμού των κοινωνικών δικαιωμάτων και αδυναμίας των ατόμων να εξασφαλίσουν ένα επίπεδο διαβίωσης που θα τους επιτρέπει να συμμετάσχουν ενεργά στην κοινωνική ζωή.
Η εφαρμογή άμεσης πολιτικής στρατηγικής για την μείωση της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού και των κοινωνικών ανισοτήτων είναι μονόδρομος για τη διατήρηση της Δημοκρατίας μας.
